Ważne informacje dla właścicieli kominków. Te przepisy trzeba znać

Źródło: rh2010 / Adobe Stock

Zasady, jakimi muszą kierować się producenci kominków, zostały ujęte w unijnej dyrektywie zwanej potocznie ekoprojektem. Przepisy te weszły w życie 1 stycznia 2022 roku. Założenia były jednak znane producentom kominków znacznie wcześniej (sam ekoprojekt przyjęto w 2005 roku, ze zmianami w roku 2009). Na dostosowanie się do wymogów mieli oni czas w latach 2018-2022.

Z tego względu urządzenia spełniające unijne przepisy można kupić już od kilku lat. Jak podaje „Rzeczpospolita”: „Jeśli ktoś instalował je nawet kilka lat temu, istnieje duża szansa, że spełniają one wymagania dyrektywy. Informacja o posiadaniu przez kominek lub inny „miejscowy ogrzewacz pomieszczeń” odpowiedniego certyfikatu powinna znaleźć się w jego dokumentacji technicznej”.

Drugą grupą przepisów, które dotyczą właścicieli kominków, są lokalne uchwały antysmogowe. Obecnie obowiązują one w 14 województwach i określają sposób używania instalacji grzewczych i daty graniczne dostosowania się do unijnych przepisów.

Normy unijne: Wymagania, które muszą spełniać kominki

Kwestia polepszenia jakości powietrza jest ważnym elementem działań Unii Europejskiej. Już w 2005 roku wydano dyrektywę ustanawiającą wymogi ekoprojektu zmienioną dyrektywą 2009/125/WE. Opracowane zostały w związku z tym rozporządzenia wykonawcze dotyczące poszczególnym grup produktów – w tym instalacji grzewczych. Właścicieli kominków szczególnie może zainteresować załącznik II Rozporządzenia Komisji (UE) 2015/1185 z dnia 24 kwietnia 2015 roku w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń na paliwo stałe. 

Mowa w nim o miejscowych ogrzewaczach powietrza na paliwo stałe, którymi są między innymi kominki. I tak, od 1 stycznia 2022 roku muszą one spełniać następujące wymogi: 

• sezonowa efektywność energetyczna ogrzewania pomieszczeń przez miejscowe ogrzewacze pomieszczeń (takie jak na przykład kominki) na paliwo stałe z otwartą komorą spalania nie może być niższa niż 30 proc.;
• sezonowa efektywność energetyczna ogrzewania pomieszczeń przez miejscowe ogrzewacze pomieszczeń na paliwo stałe z zamkniętą komorą spalania wykorzystujące paliwo stałe inne niż drewno prasowane w formie pelletów nie może być niższa niż 65 proc.;
• sezonowa efektywność energetyczna ogrzewania pomieszczeń przez miejscowe ogrzewacze pomieszczeń na paliwo stałe z zamkniętą komorą spalania wykorzystujące drewno prasowane w formie pelletów nie może być niższa niż 79 proc. 

Ponadto określone są też inne wymogi w odniesieniu do emisji. W przypadku cząstek stałych (PM): 

• emisje PM z kominków, które mają otwartą komorę spalania, nie mogą przekraczać 50 mg/m3 przy 13 proc. O2 lub 6 g/kg suchej masy (wartość uzależniona jest od wybranej metody pomiaru);
• emisje PM z kominków na paliwo stałe, które mają zamkniętą komorę spalania i w których używa się paliwa innego niż pellet, nie przekraczają 40 mg/m3 przy 13 proc. O2 lub 5 g/kg suchej masy;
• emisje PM z kominków na paliwo stałe z zamkniętą komorą spalania, wykorzystujące pellet, nie mogą przekraczać 20 mg/m3 przy 13 proc. O2 lub 2,5 g/kg suchej masy.

Z kolei emisje tlenku węgla (CO): 

• z kominków na paliwo stałe z otwartą komorą spalania nie mogą przekroczyć 2000 mg/m3 przy 13 proc. O2;
• z kominków na paliwo stałe z zamkniętą komorą spalania, w których paliwo jest inne niż pellet, nie mogą przekroczyć 1500 mg/m3 przy 13 proc. O2;
• z kominków na paliwo stałe z zamkniętą komorą spalania, w których paliwem jest pellet, nie mogą przekroczyć 300 mg/m3 przy 13 proc. O2.

Emicje OGC, czyli organicznych związków gazowych, w przypadku kominków z otwartą komorą spalania i zamkniętą komorą na paliwo stałe inne niż pellet nie mogą przekroczyć 120 mgC/m3 przy 13 proc. O2, natomiast w przypadku kominków na paliwo stałe z zamkniętą komorą spalania (w których paliwem jest pellet) nie mogą przekroczyć 60 mgC/m3 przy 13 proc. O2.

Natomiast emisje tlenków azotu (NOx): 

• z miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń na paliwo stałe z otwartą komorą spalania oraz z zamkniętą komorą spalania i z kuchenek wykorzystujących biomasę, nie mogą przekroczyć 200 mg/m3 wyrażanych jako NO2 przy 13 proc. O2;
• z miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń na paliwo stałe z otwartą komorą spalania, z zamkniętą komorą spalania i z kuchenek wykorzystujących paliwo kopalne stałe, nie może przekroczyć 300 mg/m3 wyrażanych jako NO2 przy 13 proc. O2.

Czytaj także: Dopłaty do wymiany pieca. "Czyste Powietrze" zawieszone, ale są inne programy 

Uchwały antysmogowe o kominkach: O czym muszą pamiętać właściciele? 

Wymagania zawrate w ekoprojekcie nie są jedynymi przepisami, które dotyczą właścicieli kominków. Jak do tej pory 14 województw przygotowało odrębne uchwały antysmogowe, które obowiązują na danym obszarze. Dokumenty określają sposób używania instalacji grzewczych i daty graniczne dostosowania się do unijnych przepisów. Używając kominka na terenie dane wojwództwa warto zapoznać się dokładnie z obowiązującą tam uchwałą, ponieważ przepisy różnią się między sobą.   

Przykładowo w województwie podkarpackim w przypadku kominków, które dostarczają ciepło do systemu centralnego ogrzewania, od 1 stycznia 2020 roku dopuszcza się tylko eksploatację instalacji spełniających minimalne poziomy sezonowej efektywności energetycznej i normy emisji zanieczyszczeń, które zostały określone w pkt 1 załącznika II Rozporządzenia Komisji UE 2015/1189 z dnia 28 kwietnia 2015 roku w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE.

Ponadto, jeśli kominki wydzielają ciepło lub wydzielają je i przenoszą do innego nośnika, można eksploatować je wyłącznie, jeśli spełniają minimalne poziomy sezonowej aktywności energetycznej i normy emisji zanieczyszczeń dla sezonowego ogrzewania pomieszczeń ze wspomnianego pkt 1 (czyli sezonowa efektywność energetyczna ogrzewania pomieszczeń), a także 2 (czyli normy emisji PM, CO, OGC i NOx) załącznika II do wskazanego powyżej rozporządzenia. 

Województwo wielkopolskie z kolei w uchwale zaznacza, że miejscowe ogrzewacze pomieszczeń (którymi są między innymi kominki), które nie spełniają norm i zostały zainstalowane przed wejściem w życie uchwały, muszą zostać wymienione do 1 stycznia 2026 roku. 

Na Dolnym Śląsku, z wyłączeniem Wrocławia i uzdrowisk, na których terenie obowiązują odmienne przepisy, kominków niezgodnych z unijnymi wymaganiami można było używać do 1 lipca 2024 roku. Konieczne było albo całkowite zaprzestanie korzystania z kominków niespełniających norm, albo wymiana takiego ogrzewacza na nowy lub użycie elektrofiltru (urządzenia redukującego emisję pyłu do odpowiedniego poziomu). 

Czytaj też: Nie tylko dopłaty. Co jeszcze zmieni się dla rolników w 2025?

Co z kominkami, które nie spełniają norm?

Wraz z nowymi przepisami pojawiały się pytania, co zrobić, gdy kominek nie jest zgodny z unijnymi normami zawartymi w ekoprojekcie. Właściciel nieruchomości, w której korzysta się z takiego miejscowego ogrzewacza pomieszczeń, ma kilka opcji:

• zaprzestanie korzystania z kominka;
• użycie specjalnego filtru, dzięki któremu kominek będzie emitował mniej pyłu;
• wymiana kominka na nowy. 

Ponadto, jeśli konieczna jest jego wymiana, można wnioskować o dofinansowanie. Do tej pory jedną z jego form było skorzystanie z programu „Czyste powietrze” – aktualnie jednak, od 28 listopada 2024 roku, przyjmowanie nowych wniosków jest zwieszone. Dotacje mają powrócić wiosną po wprowadzeniu do programu koniecznych zmian.  

Warto pamiętać, że niestosowanie się do obowiązujących przepisów bywa bolesne dla kieszeni – może bowiem skutkować mandatem w wysokości 500 zł lub karą grzywny do 5000 zł. 

Czytaj też: Masz grunty rolne w miastach? Szykują się rewolucyjne zmiany