Źródło: D. Andrzejewska

Grunty powracające do skarbu państwa w związku z tzw. trzydziestkami budzą cały czas sporo emocji. Niektóre z nich już zostały oddane w ręce rolników indywidualnych. Inne nadal czekają na rozdysponowanie. Pewna część ziemi nadal użytkowana jest przez spółki, mimo iż umowa dzierżawy wygasła, więc ziemia ta, zgodnie z prawem, powinna powrócić do skarbu państwa. W kilku przypadkach dyrektorzy Oddziałów Terenowych KOWR wyrażali zgodę na dalsze użytkowanie gruntów przez dzierżawców.

Co to są ośrodki produkcji rolniczej (OPR-y)?

Podczas wieloletnich rozmów na temat dalszej przyszłości majątków rolnych, które zgodnie z ustawą z 2011 roku, powinni opuścić dotychczasowi dzierżawcy, pojawił się pomysł, by utworzyć ośrodki produkcji rolniczej. Są to nieruchomości, jak podaje Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa, które wraz z innymi składnikami mienia tworzą nierozerwalną, zorganizowaną całość gospodarczą, o powierzchni przekraczającej 50 ha, których podział byłby nieuzasadniony ekonomicznie.

Zasady tworzenia ośrodków produkcji rolniczej zostały zawarte w załączniku do Zrządzenia nr 104/2020/Z Dyrektora Generalnego KOWR z dnia 20 lipca 2020 r. w sprawie dzierżawy i najmu nieruchomości ZWRSP.

„Przez OPR należy rozumieć zorganizowany kompleks majątkowy, posiadający wiele różnorodnych składników majątkowych (nieruchomości i innego mienia). Masa majątkowa jest połączona funkcjonalnie, zmienna ilościowo i rodzajowo. Pomiędzy składnikami OPR powinna istnieć więź funkcjonalna o charakterze celowym (cel produkcyjny) i ekonomicznym. Funkcjonalne związki między elementami powinny być na tyle mocne, aby masa majątkowa mogła służyć wytwórczej produkcji rolniczej i predysponowała OPR do określonego działu produkcyjnego, w zależności od posiadanych nieruchomości (ośrodka gospodarczego – ośrodków gospodarczych oraz gruntów rolnych) i mienia, ukierunkowany byłby na określoną produkcję towarową przeznaczoną na rynek tj. produkcję roślinną lub produkcję zwierzęcą” - czytamy w zarządzeniu.

Dlaczego Top Farms nie zgodził się na wyłączenie 30% gruntów?

Czym kierowano się przy tworzeniu OPR-ów?

Zatem OPR może być utworzony na bazie nieruchomości rolnej, w skład której wchodzą budynki, budowle oraz inna infrastruktura wraz z odpowiednim areałem gruntów uprawnych, które zapewnią warunki niezbędne do funkcjonowania OPR jako samodzielnego gospodarstwa rolnego.

- Powierzchnia gruntów rolnych w OPR, w przypadku produkcji zwierzęcej, uzależniona powinna być od wielkości maksymalnej obsady zwierząt w budynkach produkcyjnych przyszłego OPR. Dla OPR ukierunkowanego na specjalistyczną produkcję roślinną areał niezbędny do jej prowadzenia powinien zapewnić też możliwość efektywnego wykorzystywania budynków – wyjaśnia Joanna Łastowska, dyrektor Biura Dyrektora Generalnego KOWR.

Głównym celem tworzenia OPR jest wykorzystywanie potencjału zorganizowanych nieruchomości ZWRSP, a powierzchnia gruntów rolnych, jak dodaje Łastowska, przy uwzględnieniu rodzaju użytków i bonitacji, powinna być dostosowana do profilu produkcji przewidzianego dla budynków gospodarczych.

Dzięki stworzeniu OPR-ów, istnieje możliwość wydzierżawienia zorganizowanych nieruchomości rolnych przystosowanych do prowadzenia na wysokim poziomie specjalistycznej produkcji rolniczej.

Ośrodki wiedzy i postępu dla gospodarstw indywidualnych

Nieruchomości, na których powstaną OPR-y, jak już wstępnie informowaliśmy, były niegdyś przedmiotem umów dzierżawy. Umowy te, zgodnie z ustawą z 2011 roku o tzw. trzydziestkach, nie mogą być wydłużone. Niektóre z nich już wygasły, inne wygasną w niedalekiej przyszłości.

Natomiast OPR-y mają za zadanie utrzymania efektywnego wykorzystywania potencjału, jaki drzemie w powracających do KOWR nieruchomościach. Mają to być samodzielne rolnicze jednostki produkcyjne, które powinny unowocześniać się i zachować funkcję innowacyjno-rozwojową. A więc pełnić swego rodzaju rolę ośrodków wiedzy i postępu dla gospodarstw indywidualnych.

Walka o państwowe grunty. Kto zyska? Rolnicy czy spółki?

Planuje się utworzyć 20 ośrodków produkcji rolniczej

Zgodnie z zapowiedziami ministerstwa rolnictwa, OPR-y mają być oferowane rolnikom i spółkom w drodze przetargów, do których przystąpić będą mogli także dotychczasowi dzierżawcy. Pytanie, które nurtuje wiele osób, dotyczy tego, gdzie ośrodki produkcji rolniczej miałby powstać?

Jak informuje nas KOWR, Dyrektor Generalny tej jednostki otrzymał zgodę ministra rolnictwa na wyodrębnienie z ZWRSP ośrodków produkcji rolniczej. I jak dalej podaje, według stanu na koniec lipca 2024 r. Oddziały Terenowe KOWR przewidywały możliwość utworzenia dwudziestu ośrodków produkcji rolniczej.

Ośrodek produkcji rolniczej w woj. zachodniopomorskim

Natomiast Centrala KOWR, póki co, do ministra rolnictwa przesłała wnioski o utworzenie trzech z nich.  Dwa dotyczą ośrodków zlokalizowanych na terenie nadzorowanym przez Oddział Terenowy KOWR w Koszalinie:

Obręb: Pomierzyn, Giżyno, Krężno w gminie Kalisz Pomorski (powiat drawski). Jego powierzchnia ma wynieść 621,7988 ha.

Obręb: Nacław, Bukowo Polanowskie, Krytno w gminie Polanów (powiat koszaliński). Ten OPR ma mieć powierzchnię 352,4595 ha.

Ośrodek produkcji rolniczej w woj. wielkopolskim

Kolejny zgłoszony OPR ma znaleźć się w woj. wielkopolskim. A dotyczy obrębu: Antonin, Dębnica, Ludwików w gminie Przygodzice (pow. ostrowski). Zakłada się, że ten wielkopolski ośrodek produkcji rolniczej zajmie powierzchnię 649,7840 ha.

Ponadto w procedowaniu są wnioski dotyczące utworzenia dodatkowych pięciu OPR-ów:

Ośrodek produkcji rolniczej w woj. lubuskim

OT KOWR w Gorzowie Wlkp.

Obręb: Świebodzin 2, Chociule, Kupienino, Lubinicko w gminie Świebodzin (pow. świebodziński) – pow. 732,7174 ha

Ośrodek produkcji rolniczej w woj. pomorskim

OT KOWR w Pruszczu Gdańskim:

Obręb: Lisewo, Płaszczyca w gminie Przechlewo (pow. człuchowski) – pow. 484,1403 ha

Obręb: Stołczno, Pawłówko, Lisewo w gminie Człuchów, Przechlewo (pow. człuchowski) – pow. 355,3259 ha

Obręb: Lisew, Koczała w gminie Przechlewo Koczała (pow. człuchowski) – pow. 575,0577 ha

Ośrodek produkcji rolniczej w woj. dolnośląskim

OT KOWR we Wrocławiu:

Obręb: Wolbromek w gminie Bolków (pow. jaworski) – pow. 352,0369 ha