Normy GAEC a ograniczenia w oraniu pól. Od tego zależą dopłaty
Normy GAEC często się zmieniają. Pojawiają się też nowe założenia, dlatego rolnicy powinni na bieżąco śledzić zmiany. Zasady dotyczą w praktyce różnych aspektów związanych z zarządzaniem gospodarstwem, m.in. ochrony gleby i wody oraz różnorodności biologicznej. W tym roku, a konkretnie 15 marca zacznie obowiązywać norma GAEC 2, która zdążyła już wzbudzić sporo emocji. Wprowadzi ona kolejne ograniczenia dotyczące orki.
Czytaj też: Nadciąga duża zmiana pogody, ale zima jeszcze wróci. Nowa prognoza na 10 dni
GAEC 2 – na jakich gruntach nie będzie można wykonywać orki?
Od 15 marca rolnicy, którzy chcą skorzystać z unijnych dopłat bezpośrednich, będą musieli dostosować się do założeń normy GAEC 2. Jej celem jest ochrona gleb bogatych w węgiel, czyli torfowisk oraz terenów podmokłych. Norma zakłada, że na wyznaczonych gruntach ornych oraz trwałych użytkach zielonych rolnicy nie będą mogli wydobywać torfu, budować nowych rowów i instalacji drenujących, służących do odwadniania i odprowadzania wody z terenu. Rolnicy będą mieli również zakaz wykonywania orki na gruntach ornych oraz zakaz przekształcania i zaorywania trwałych użytków zielonych. W drugim przypadku jest pewien wyjątek – jeśli zabieg ma na celu renowację z zastosowaniem płytkiej uprawy gleby i podsiewu, może być wykonywany nie częściej niż raz na 4 lata.
Zakaz prowadzenia orki wynika z tego, że wspomniane tereny są bardzo cenne przyrodniczo, a ich zaorywanie oraz odwadnianie prowadzą do degradacji, oraz uwalniania do atmosfery dużych ilości dwutlenku węgla. W najnowszej wersji projektu normą ma zostać objętych około 400 tys. ha. Skąd rolnicy będą wiedzieć, czy ich ziemia podlega pod GAEC 2? Będzie to widoczne w aplikacji eWniosek Plus, zintegrowanej z systemem ARiMR. Co za tym idzie, rolnicy dowiedzą się o tym dopiero w momencie składania wniosku o dopłaty bezpośrednie.
Wejście w życie nowych zasad to poważna zmiana dla wielu osób, która w praktyce może wpłynąć na opłacalność ich działalności oraz konieczność rezygnacji z niektórych form produkcji. Rolnicy nie będą mogli też swobodnie dysponować swoim gruntem, a brak możliwości orki może wiązać się z koniecznością stosowania chemicznych środków zwalczających szkodniki glebowe. Prawdopodobnie wzrosną również koszty uprawy tych gruntów.
Jakie normy GAEC ograniczają lub zakazują orki?
Kolejne normy nie zakazują i nie ograniczają możliwości wykonania orki w bezpośredni sposób, ale są w pewien sposób powiązane z tym tematem (oprócz normy GAEC 9). Czego konkretnie dotyczą?
Norma GAEC 5 – Zarządzanie orką, przyczyniające się do zmniejszenia ryzyka degradacji i erozji gleby, w tym uwzględnianie nachylenia terenu.
Zgodnie z założeniami tej normy grunty orne położone na stokach o nachyleniu co najmniej 14 proc., nie mogą być wykorzystywane pod uprawę roślin wymagających utrzymywania redlin wzdłuż stoku oraz nie mogą być utrzymywane jako ugór czarny co najmniej od 1 listopada danego roku do dnia 15 lutego kolejnego roku. Na gruntach wykorzystywanych pod uprawę roślin wieloletnich oraz na plantacjach drzew owocowych konieczne jest utrzymywanie okrywy roślinnej lub ściółki w międzyrzędziach.
Głównym celem tej normy jest ograniczenie erozji. Nie chcąc pozostawiać na okres jesienno-zimowy ugoru czarnego, można całkowicie zrezygnować z orki lub zaorać pola po żniwach i szybko wysiać rośliny okrywowe.
Czytaj też: Straty suszowe: W tych fazach rośliny są na nie najbardziej narażone
GAEC 6 – Minimalna pokrywa glebowa w najbardziej newralgicznych okresach.
Ta norma wymaga utrzymania okrywy ochronnej gleby na powierzchni stanowiącej co najmniej 80 proc. gruntów ornych wchodzących w skład gospodarstwa w terminie od dnia zbioru uprawy w plonie głównym do 15 października tego samego roku. Rolnik ma prawo nie utrzymywać w tym okresie okrywy ochronnej maksymalnie przez 4 tygodnie, jeśli wysiał na tej powierzchni rośliny ozime lub międzyplony.
Oznacza to, że rolnik może wykonać orkę w czasie 4-tygodniowej przerwy oraz po upłynięciu wskazanego terminu, czyli po 15 października. Okrywę trzeba również utrzymywać w międzyrzędziach na plantacjach drzew owocowych od 1 listopada danego roku do 15 lutego kolejnego roku.
GAEC 9 – Zakaz przekształcania lub zaorywania TUZ wyznaczonych jako cenne na obszarach NATURA 2000.
Norma GAEC 9 dotyczy cennych trwałych użytków zielonych, wrażliwych pod względem środowiskowym i położonych na obszarach Natura 2000. Tereny te są ostoją dla wielu gatunków zwierząt i roślin. Rolnicy, którzy są właścicielami takich użytków, nie mogą ich przekształcać ani zaorywać.
Czytaj też: Właściciele będą musieli zgłaszać takie budynki do MON. To kwestie bezpieczeństwa
