Czego komornik nie może zabrać rolnikom? Sprawdź, co mówią przepisy
Składniki majątku rolnika, które nie podlegają egzekucji komorniczej, określone zostały w art. 829(1) Kodeksu postępowania cywilnego. Przepisy w tym zakresie obowiązują od 10 stycznia 2022 roku. Wcześniej zasady dotyczące egzekucji komorniczej wobec rolników określało rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 5 lipca 2017 r. w sprawie określenia przedmiotów należących do rolnika prowadzącego gospodarstwo, które nie podlegają egzekucji. Aktualnie więc rolnik chroniony jest ustawą, a nie rozporządzeniem, czyli aktem prawnym niższej rangi.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Czego komornik nie może zabrać rolnikom?
Zgodnie ze wspomnianym art. 829(1) Kodeksu postępowania cywilnego, egzekucji komorniczej w przypadku rolników nie podlegają:
- stado podstawowe zwierząt gospodarskich: bydła mlecznego, mięsnego, koni, kóz, owiec, świń, drobiu, zwierząt futerkowych, innych gatunków, które stanowią podstawę produkcji zwierzęcej w gospodarstwie rolnym dłużnika;
- zwierzęta gospodarskie, poza stadem podstawowym, będące w drugiej połowie okresu ciąży i w okresie odchowu potomstwa, a także źrebięta (do 6 miesięcy), cielęta (do 4 miesięcy), jagnięta (do 3 miesięcy), prosięta (do 2 miesięcy) i koźlęta (do 5 miesięcy);
- stado użytkowe drobiu, jeżeli w jego przypadku zawarto umowę na dostawę ptaków lub produktów pochodzących od tych ptaków;
- zwierzęta futerkowe, w przypadku zawarcia w stosunku do nich umowy na dostawę skór tych zwierząt;
- rodziny pszczele pszczoły miodnej (Apis mellifera) wraz z zasiedlonymi przez nie ulami;
- podstawowe maszyny, narzędzia i urządzenia rolnicze, w liczbie, która jest niezbędna do pracy w gospodarstwie rolnym dłużnika (ciągniki rolnicze z maszynami i sprzętem współpracującym, samobieżne maszyny rolnicze niezbędne do uprawy, pielęgnacji, zbioru i transportu ziemiopłodów);
- silosy na zboża i paszę;
- zapasy paliwa i części zamienne, które są niezbędne do normalnej pracy ciągnika i maszyn rolniczych, na okres niezbędny do zakończenia cyklu produkcyjnego;
- materiał siewny, zboże i inne ziemiopłody, które są niezbędne do siewów lub sadzenia w gospodarstwie rolnym – w ilości niezbędnej w danym roku gospodarczym;
- zapasy opału (na okres 6 miesięcy);
- nawozy, środki ochrony roślin i środki wspomagających uprawę, w ilości niezbędnej na rok gospodarczy dla gospodarstwa rolnego;
- zapasy paszy i ściółki dla inwentarza, potrzebne do najbliższych zbiorów;
- podstawowego sprzętu technicznego, który jest niezbędny do zakończenia cyklu danej technologii produkcji – w przypadku gospodarstwa specjalistycznego;
- zaliczki na poczet dostaw produktów rolnych;
- budynki gospodarcze i grunty rolne niezbędne do hodowli zwierząt, w proporcji uzależnionej od wielkości stada podstawowego i niezbędnej nadwyżki inwentarza;
- budynki gospodarcze magazynowe, składowe, przechowalnie, a także szklarnie, tunele foliowe, inspekty do prowadzenia produkcji roślinnej – wraz z wyposażeniem.
Egzekucja komornicza z majątku rolnika, a opinia izby rolniczej
Jak wynika z art. 929(2) Kodeksu postępowania cywilnego, poza wskazanymi wyżej wyłączeniami od egzekucji, komornik nie może też zająć rolnikowi nadwyżek inwentarza żywego oraz określonych przedmiotów, „[…] jeżeli po zasięgnięciu opinii izby rolniczej właściwej ze względu na położenie gospodarstwa rolnego dłużnika, uzna je za niezbędne do prowadzenia tego gospodarstwa.
Mowa o nadwyżkach inwentarza żywego ponad stado podstawowe oraz o przedmiotach – ponad ilości wymienione w przepisach – takich jak:
- podstawowe maszyny, narzędzia i urządzenia rolnicze;
- zapasy paliwa i części zamienne niezbędne do normalnej pracy ciągnika i maszyn rolniczych;
- materiał siewny, zboża i inne ziemiopłody niezbędne do siewów lub sadzenia;
- nawozy, środki ochrony roślin oraz środki wspomagające uprawę roślin;
- zapasy paszy i ściółki dla inwentarza;
- podstawowy sprzęt techniczny, niezbędny do zakończenia cyklu danej technologii produkcji;
- budynki gospodarcze i grunty rolne, niezbędne do hodowli zwierząt.
Z wnioskiem o wydanie wspomnianej opinii izby rolniczej komornik występuje w terminie 3 dni od dokonania zajęcia. Do wniosku załącza odpis protokołu zajęcia składników majątku dłużnika, a także informację o łącznej wysokości dochodzonych od dłużnika należności. Izba rolnicza na wydanie opinii ma 21 dni od dnia doręczenia wniosku komornika. „Do czasu wydania opinii komornik wstrzymuje się z dokonaniem czynności egzekucyjnych dotyczących nadwyżki inwentarza żywego ponad stado podstawowe oraz przedmiotów, o których mowa w art. 829(1) pkt 6, 8, 9, 11–13 i 15”.
Jeżeli zaistnieją wątpliwości dotyczące treści opinii, komornik ma prawo powołać biegłego, który ustali dopuszczalny zakres zajęcia. W przypadku zaistnienia rozbieżności między opinią izby rolniczej, a opinią biegłego, komornika obowiązuje ta ostatnia.
„W razie uznania nadwyżki inwentarza żywego ponad stado podstawowe oraz przedmiotów, o których mowa w art. 829(1) pkt 6, 8, 9, 11–13 i 15, za niezbędne do prowadzenia gospodarstwa rolnego dłużnika komornik umarza postępowanie egzekucyjne w tym zakresie”.
Czytaj też: 23-letnia studentka zablokuje ważną ustawę rolną? Miała ułatwić życie rolnikom
Czego komornik nie może zająć rolnikom? O tym trzeba pamiętać
W przypadku egzekucji komorniczej z majątku rolnika warto pamiętać jeszcze o dwóch kwestiach.
Po pierwsze – wyłączeniu spod egzekucji komorniczej podlegają zajęte zwierzęta hodowlane (w rozumieniu ustawy z dnia 10 grudnia 2020 r. o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich) w sytuacji, kiedy nie mogą zostać sprzedane osobie mogącej wykazać, że posiada gospodarstwo rolne, w którym są warunki odpowiednie do dalszej hodowli zwierząt.
Po drugie – w przypadku egzekucji komorniczej z majątku rolnika istnieje sytuacja, w której wszystkie wspomniane wyłączenia nie obowiązują. Nie stosuje się ich „[…] w razie równoczesnego skierowania egzekucji do wszystkich nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego prowadzonego przez dłużnika”. W praktyce oznacza to, że zajęty może zostać cały majątek rolnika, jeżeli wierzytelności będą tak wysokie, że wymagana okaże się sprzedaż wszystkich nieruchomości dłużnika.
