Co z wynagrodzeniem dla wszystkich sołtysów? Ilu pobiera dodatkowe świadczenie?
Jak ważna jest rola sołtysa w środowiskach lokalnych? Co kieruje tymi, którzy chcą pełnić tę funkcję? Czy sołtysi mogą liczyć na to, że wkrótce wejdą w życie przepisy zapewniające im wynagrodzenie oraz dodatkowe ubezpieczenie? Warto te pytania sobie zadać właśnie dziś - w Dniu Sołtysa.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Jakie obowiązki pełni sołtys?
Trudno sobie wyobrazić funkcjonowanie wsi bez sołtysa. Pełni on niejako rolę gospodarza, do którego mieszkańcy zwracają się z różnego rodzaju problemami. To on jest na pierwszej linii frontu, gdy pojawiają się kłopoty z infrastrukturą publiczną - cieknie dach świetlicy, zrobiła się dziura w drodze czy ktoś rozsypał śmieci na wjeździe do lasu.
Sołtys często pełni też rolę mediatora między skłóconymi sąsiadami, organizuje spotkania integracyjne dla dzieci, seniorów. Jest wielokrotnie inicjatorem zbiórek darów czy pieniędzy na rzecz potrzebujących - tych z sąsiedztwa, ale i też z drugiego końca Polski. To w jego gestii jest zwołanie zebrań wiejskich, na których podejmowane są ważne tematy dla wsi – określenie zadań, na jakie przeznaczony zostanie fundusz sołecki, rozwiązanie bieżących problemów czy realizacja inwestycji. Sołtys wielokrotnie pełni funkcję lidera, który angażuje, motywuje do działań i zachęca mieszkańców swojej wioski do tego, by uczestniczyli aktywnie w życiu społecznym. Niejednokrotnie to właśnie on staje na czele sformalizowanej grupy, która skutecznie pozyskuje środki finansowe z zewnątrz na różnego rodzaju przedsięwzięcia materialne i wydarzenia, które budują lokalną społeczność.
To do sołtysa mieszańcy wsi kierują swoje uwagi w kontekście działania gminy, a nawet powiatu. Jest on bowiem ważnym pośrednikiem między społecznością lokalną a urzędnikami i władzą samorządową.
Radni mają mniej często obowiązków, a dieta im się należy
Zadań, jakie spadają na barki sołtysów jest więc sporo. Aż trudno zatem uwierzyć, że są samorządy w Polsce, które nie wypłacają im zadośćuczynienia za poświęcony czas. Jest to tym bardziej dziwne, że radnym, których nierzadko rola sprowadza się jedynie do uczestnictwa w posiedzeniu rady gminy czy komisji rady dwa razy w miesiącu, zgodnie z prawem, należy się dieta.
Co z projektem ustawy o sołtysach?
Ujednolicenia zasad wynagradzania i zapewnienia szerokorozumianego wsparcia sołtysom domagają się posłowie Klubu Parlamentarnego Polska 2050. W lipcu ubiegłego roku złożyli w tej sprawie projekt ustawy.
Do tej pory niewiele się zadziało w temacie jego procedowania. Po uzyskaniu opinii od organizacji samorządowych został 26 sierpnia skierowany do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej. Nadal czeka na rozpatrzenie w tych komisjach. Do tej pory odbyło się pierwsze czytanie projektu 21 listopada i nie zostało jeszcze sporządzone sprawozdanie komisji. 24 grudnia natomiast wpłynęło stanowisko rządu. Od tamtej pory nic się nie zmieniło. Poselski projekt ustawy zakładający wprowadzenie istotnych zmian w przepisach regulujących m.in. wypłacanie wynagrodzenia dla sołtysów trafił do sejmowej zamrażarki i czeka.
Gdy w styczniu rozmawialiśmy z twórcą projektu ustawy Marcinem Skonieczką z Polski 2050, dowiedzieliśmy się, że planowany jest rządowy projekt ustawy o sołtysach. Do tej pory jednak on nie ujrzał światła dziennego.
Wynagrodzenia i ubezpieczenie dla sołtysów
Projekt poselski Klubu Parlamentarnego Polska 2050 nakłada przede wszystkim obowiązek na gminy w zakresie wypłacania diet wszystkim sołtysom oraz zapewnienia im ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej i od następstw nieszczęśliwych wypadków.
- Niestety, jak wynika z informacji od sołtysów, w wielu gminach tego typu zasady nie są uchwalane i sołtysi nie mają diet. Moim zdaniem skutkuje to nierównością uprawnień sołtysów, czy też przewodniczących zarządów osiedli. Osoby te w całej Polsce wykonują ważne i odpowiedzialne zadania, angażują się na rzecz lokalnej społeczności i są do dyspozycji mieszkańców praktycznie cały czas. Chciałbym, aby wszyscy sołtysi (przewodniczący organu wykonawczego jednostek pomocniczych) otrzymywali diety - tłumaczy Marcin Skonieczka, poseł na Sejm RP Klub Parlamentarny Polska2050.
11 marca jest Dzień Sołysa
Wiele osób, ale też i instytucji bardzo pozytywnie ocenia działalność sołtysów. O czym informują szczególnie dziś - w ich święto.
- KRUS bardzo docenia pracę sołtysów na rzecz lokalnych społeczności i z okazji Dnia Sołtysa życzy wszystkim byłym i obecnym sołtyskom i sołtysom wielu sukcesów i zadowolenia z pełnienia tej zaszczytnej, odpowiedzialnej i wymagającej zaufania społecznego funkcji – czytamy w komunikacie zamieszczonym w mediach społecznościowych przez KRUS.
Życzenia sołtysom przesyłają również samorządowcy.
- Życzę, by praca sołtysów dawała wymierne owoce, a lokalna społeczność doceniała państwa starania i z szacunkiem odnosiła się do waszej pracy. W tym wyjątkowym dniu życzę satysfakcji z dotychczasowych osiągnieć, licznych sukcesów w sprawowaniu funkcji sołtysa, oraz pomyślności – zaznacza wicemarszałek województwa wielkopolskiego Krzysztof Grabowski.
Dodatek dla sołtysów w 2025 r. Ile wynosi?
Jedyną rzecz, jaką w ostatnim czasie udało się przeforsować na rzecz sołtysów to dodatek do emerytury z tytułu pełnienia tej funkcji. Zajmuje się tym Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Od 1 marca świadczenie to jest zwaloryzowane i wynosi 354,86 zł. Ta kwota będzie obowiązywała do lutego 2026 roku.
Ilu sołtysów na emeryturze otrzymuje dodatek? Z danych przedstawionych przez KRUS wynika, że takie świadczenie w grudniu 2024 roku przysługiwało 36 328 osobom. Wśród nich było 11 855 kobiet i 24 473 mężczyzn.
Co istotne, w 2024 roku liczba osób pobierających dodatek wzrosła o ponad 5 tysięcy, dzięki nowym przepisom, które skróciły wymagany okres pełnienia funkcji sołtysa z 8 do 7 lat, zniosły też wymóg pełnienia tej funkcji przez co najmniej dwie kadencje i konieczność sprawowania jej na podstawie ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym.
Komu przysługuje dodatek dla sołtysów? Jakie trzeba spełnić warunki?
Dodatek da sołtysów do emerytury przysługuje osobie, która pełniła funkcję sołtysa przez okres co najmniej 7 lat; osiągnęła wiek 60 lat w przypadku kobiety i 65 lat w przypadku mężczyzny.
Aby otrzymać to świadczenie trzeba złożyć odpowiedni wniosek do KRUS. Dodatek ten nie ma wpływu na wysokość świadczenia uzupełniającego wypłacanego osobom niezdolnym do samodzielnej egzystencji.
KRUS jednak przestrzega, że świadczenie nie przysługuje osobie skazanej prawomocnym wyrokiem za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe popełnione w związku z pełnieniem funkcji sołtysa.
