Co oznacza służebność drogi? Ważne przepisy dla właścicieli działek
Służebność drogi ustanawia się w sytuacji, w której dana nieruchomość nie ma bezpośredniego dostępu do drogi publicznej, jest on utrudniony lub brak jest dostępu do przynależących do nieruchomości budynków gospodarskich.
Czytaj też: Służebność przesyłu. SN wyda ważny wyrok dla właścicieli działek
Służebność drogi: Najpopularniejszy rodzaj służebności gruntowej
Służebność drogi jest najczęściej spotykanym rodzajem służebności gruntowej. Pod pojęciem tej ostatniej kryje się natomiast ograniczone prawo rzeczowe, które obciąża jedną nieruchomość (służebną lub inaczej obciążoną) w celu zwiększenia użyteczności drugiej nieruchomości (władnącej).
Służebność drogi stanowi rodzaj czynnej służebności gruntowej, ponieważ polega na czynnym użytkowaniu części nieruchomości służebnej (obciążonej) przez właściciela nieruchomości władnącej, czyli tej, na rzecz której ustanawia się służebność. Z kolei bierna służebność gruntowa dotyczy sytuacji, w których właściciel nieruchomości obciążonej nie może podejmować działań utrudniających korzystanie z nieruchomości władnącej. Przykład takiego zakazanego działania stanowi wznoszenie przez właściciela nieruchomości służebnej budynku ponad określoną w służebności wysokość, co może ograniczyć dostęp do światła słonecznego dla nieruchomości władnącej.
Służebność drogi: Co na jej temat mówi Kodeks cywilny?
Zagadnienia związane ze służebnością drogi reguluje art. 145 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z par. 1 tego artykułu: „Jeżeli nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich, właściciel może żądać od właścicieli gruntów sąsiednich ustanowienia za wynagrodzeniem potrzebnej służebności drogowej (droga konieczna)”. Z kolei par. 2 mówi o tym, że „Przeprowadzenie drogi koniecznej nastąpi z uwzględnieniem potrzeb nieruchomości niemającej dostępu do drogi publicznej oraz z najmniejszym obciążeniem gruntów, przez które droga ma prowadzić”, natomiast par. 3 dodaje, że ustanowienie powinno „[…] uwzględniać interes społeczno- -gospodarczy”.
Czytaj też: Ministerstwo szykuje ważne zmiany dla rolników. Chodzi o przechowywanie nawozów
Co oznacza służebność drogi w akcie notarialnym?
Służebność drogi może zostać ustanowiona w akcie notarialnym, który stanowi umowę zawieraną między właścicielem nieruchomości służebnej (obciążonej) a właścicielem nieruchomości władnącej. Określone w niej zostają takie kwestie dotyczące służebności drogi jak:
- przebieg – może dotyczyć części lub całości nieruchomości obciążonej; przebieg drogi powinien zostać ustanowiony w taki sposób, aby z jednej strony w jak najmniejszym stopniu ingerować w nieruchomość obciążoną, a z drugiej – zapewniać właścicielowi nieruchomości władnącej odpowiedni dostęp do drogi publicznej;
- zakres korzystania – może obejmować zarówno prawo do przejazdu pojazdami, jak i do pieszego przechodzenia przez nieruchomość;
- czas trwania – określony lub nieokreślony; w tym pierwszym przypadku czas obowiązywania służebności drogi powinien zostać dokładnie określony;
- wynagrodzenie – może być pobierane przez właściciela nieruchomości obciążonej; jego wysokość powinna zostać ściśle określona w akcie notarialnym, a zależy od kilku czynników, w tym przede wszystkim od wartości gruntu, długości i szerokości drogi oraz jej standardu technicznego; służebność drogi w akcie notarialnym może też jednak zostać ustanowiona nieodpłatnie.
Czytaj też: Wywłaszczenia na mocy nowej specustawy. To czeka właścicieli nieruchomości
Służebność drogi w akcie notarialnym jest rozwiązaniem korzystnym dla obu stron, ponieważ chroni interesy właściciela zarówno nieruchomości obciążonej, jak i władnącej. Służebność drogi ustanowiona w akcie notarialnym może zostać wpisana do księgi wieczystej. Dzięki temu staje się widoczna dla osób trzecich, co chroni właściciela nieruchomości władnącej np. w sytuacji sprzedaży nieruchomości obciążonej. Służebność drogi ma charakter trwały, a tym samym obowiązuje zarówno obecnego, jak i przyszłego właściciela nieruchomości.
Służebność drogi możne także zostać ustanowiona w wyniku orzeczenia sądowego, zasiedzenia lub decyzji administracyjnej.
Czytaj też: 13 kwietnia to niedziela handlowa? Godziny otwarcia sklepów przed Wielkanocą
