Ten zasiłek wypłacany jest niezależnie od dochodu. Należy się też rolnikom
W zasiłku zwrotnym nie trzeba spełniać kryterium dochodowego
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Duża część wsparcia udzielanego przez ośrodki pomocy społecznej trafia do osób spełniających kryteria dochodowe ustalone w specjalnym rozporządzeniu wydawanym do ustawy o pomocy społecznej. Progi obowiązujące od 1 stycznia 2025 r. to 1010 zł dla osoby samotnie gospodarującej oraz 823 zł na osobę w rodzinie. Jeśli przepisy się nie zmienią, stawki te będą aktualne jeszcze w 2026 i 2027 r.
Jak widać, kryteria te ustawione są dosyć nisko, ustala się je na podstawie badań progu interwencji socjalnej. W praktyce oznacza to, że wiele rodzin czy osób prowadzących jednoosobowe gospodarstwa może potrzebować pomocy materialnej, ale z powodu surowych kryteriów nie kwalifikować się do jej otrzymania. Jednak ustawa o pomocy społecznej przewiduje też takie formy wsparcia, które mogą trafić do osób, których dochody przekraczają ustawowe kryteria. Zasiłek zwrotny jest jedną z nich.
Zasiłek zwrotny celowy lub okresowy
Zasiłek zwrotny przyznawany jest na podstawie art. 41 pkt. 2 ustawy o pomocy społecznej. Przepis ten mówi o tym, że w szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie albo rodzinie o dochodach przekraczających kryterium dochodowe może być przyznany „zasiłek okresowy, zasiłek celowy lub pomoc rzeczowa, pod warunkiem zwrotu części lub całości kwoty zasiłku lub wydatków na pomoc rzeczową”.
Zasiłek zwrotny jest więc szczególnym rodzajem zasiłku, ponieważ jak sama nazwa wskazuje, co do zasady podlega zwrotowi. Może być wypłacany przez jakiś czas (jako zasiłek okresowy zwrotny) lub na określony cel (jako zasiłek celowy zwrotny). Przepisy dopuszczają też przyznanie go w formie rzeczowej.
Czytaj też: KRUS wydał komunikat dla rolników. Ważna nowość działa od 10 grudnia
Komu może zostać przyznany zasiłek zwrotny?
W ustawie jest powiedziane, że zasiłek zwrotny może być przyznany „w szczególnie uzasadnionych przypadkach” – nie ma bardziej szczegółowych wytycznych i wiele zależy tu od polityki danego ośrodka pomocy społecznej (a mówiąc szerzej – gminy, która prowadzi dany ośrodek). Przyjmuje się, że podstawowym celem tego zasiłku jest pomoc w sytuacji kryzysowej, a nie stałe wsparcie bytowe. Ośrodki przyznają go w sytuacjach takich jak nagła choroba w rodzinie, wypadek, awaria w domu, nagła przerwa w dochodach. Nie ma jednej, ustalonej odgórnie dla całego kraju, kwoty zasiłku.
Zasiłek zwrotny nie zawsze trzeba oddawać
Co do zasady zasiłek zwrotny powinien być zwrócony. Niektóre ośrodki pomocy społecznej w informacjach publikowanych na stronach internetowych podkreślają nawet, że jest to zasiłek przyznawany tym, którzy wprawdzie potrzebują chwilowego wparcia, ale „są w sytuacji, w której mają możliwość zwrotu części lub całości świadczenia” (np. OPS w Śmigle, woj. wielkopolskie). Widać jednak, że zwrot zasiłku nie zawsze musi być dokonywany w pełnej kwocie. Co istotne, ośrodek może go rozłożyć na raty (oczywiście, inaczej niż w przypadku kredytu czy pożyczki, nie ma tu mowy o procentach). Z punktu widzenia osób potrzebujących jeszcze ważniejszy może być fakt, że ośrodki pomocy społecznej mogą odstąpić od ubiegania się o zwrot zasiłku, szczególnie jeśli stanowiłoby to nadmierne obciążenie dla rodziny/świadczeniobiorcy lub niweczyło skutki udzielonej pomocy.
Ubieganie się o zasiłek zwrotny – jak wygląda procedura?
Procedura ubiegania się o zasiłek zwrotny w szczegółach może różnić między poszczególnymi ośrodkami. Ogólne odbywa się to w trzech etapach:
- złożenie wniosku w MOPS/GOPS wraz z podaniem powodu, dla którego ubiegamy się o zasiłek i dokumentami potwierdzającymi ten powód oraz potwierdzającymi dochód itd.
- wywiad środowiskowy przeprowadzony przez pracownika socjalnego w celu oceny sytuacji życiowej wnioskodawcy;
- decyzja administracyjna o przyznaniu świadczenia oraz o warunkach jego zwrotu.
Nie ma jednej, ustalonej odgórnie kwoty zasiłku.
Czytaj też: Ważna informacja dla właścicieli studni. Skorzysta nawet 40 tys. gospodarstw
Do tych zasiłków również nie trzeba spełniać kryterium dochodowego
Zasiłek zwrotny celowy lub zwrotny okresowy to nie jedyne świadczenie, na jakie mogą liczyć osoby znajdujące się w trudnej sytuacji życiowej, jeśli ich dochody przekraczają kryteria dochodowe. Inne przykłady to:
Kryterium dochodowe dla rolników
Warto jeszcze przypomnieć, że do zasiłków z pomocy społecznej przyznawanych rolnikom bierze się pod uwagę kwotę dochodu z hektara przeliczeniowego ustaloną w tym samym rozporządzeniu, w którym znajdują się kryteria dochodowe dla osób osiągających dochody z innych źródeł niż rolnictwo. Aktualnie obowiązująca kwota dochodu z 1 hektara przeliczeniowego to 459 zł.
