Sołtysów czeka rewolucja? Już niedługo spore zmiany. Co z obowiązkowymi dietami?
O wprowadzeniu tych zmian dyskutuje się od ubiegłego roku. To właśnie wtedy posłowie klubu Polska 2050, na czele z Marcinem Skonieczką - autorem projektu, stworzyli projekt ustawy, który miał na celu wzmocnić rolę sołectw.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Ustawa o sołtysach. Jakie były założenia?
Dokument długo sporo czasu przeleżał w sejmowej zamrażarce. Pod obrady komisji trafił dopiero w lipcu tego roku. Zajmowały się nią Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
- Ta ustawa ma szansę aby poparły ją wszystkie kluby parlamentarne. Wszystkie kluby wyrażały się o niej pozytywnie, więc mam nadzieję, że jesteśmy już na finiszu – podkreślał jeszcze w lipcu poseł Marcin Skonieczka.
Przypomnijmy, że w pierwotnym kształcie, zakładała przede wszystkim: wprowadzenie obowiązkowych diet oraz ubezpieczenia OC i NNW dla sołtysów, Możliwość powoływania młodzieżowych rad jednostek pomocniczych, obowiązek informowania sołtysów przez włodarzy o posiedzeniach komisji oraz możliwość tworzenia konwentów sołtysów, upoważnienie sołtysów do zawierania umów dotyczących mienia komunalnego, np. wynajmu świetlic czy uproszczenie procedury składania wniosków o fundusz sołecki.
Od 1 stycznia 2026 r. sołtysi będą mieć więcej praw
Sejm przyjął nową ustawę 12 września. A kilka tygodni później dokument trafił na biurko Prezydenta RP. W ostatnim czasie ustawa pojawiła się w Dzienniku ustaw. Nowela ma zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2026 r. W skrócie wprowadza ona nowe przepisy dotyczące funkcjonowania gmin oraz zasad korzystania z funduszu sołeckiego, ułatwiając mieszkańcom realizację lokalnych inicjatyw.
Nie wszystkie założenia projektu autorstwa Polski 2050 znalazły się w finalnej wersji nowelizacji. Odrzucono przepis określający obowiązek dla samorządów wypłacania diet sołtysom. A właśnie ten punkt był jednym z kluczowych.
O czym głośno mówił Marcin Skonieczka podczas komisji, na której omawiano projekt ustawy.
- W trzech czwartych gmin sołtysi otrzymują diety, ale w jednej czwartej ich potrzeby są ignorowane – tłumaczył Skonieczka.
Obowiązkowe ubezpieczenie dla sołtysów
Ostatecznie zapis o odgórnej mobilizacji samorządów do wypłacania diet sołtysów w ustawie się nie znalazł. Na jakie zatem zmiany zgodził się Parlament?
Od 1 stycznia 2026 roku gminy będą miały obowiązek zapewnienia sołtysom ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej na wypadek nieszczęśliwych zdarzeń, związanych z wykonywaniem swoich zadań, takich jak pobór podatków czy opłat lokalnych.
Dodatkowo rady sołeckie będą mogły tworzyć w swoich strukturach specjalne rady młodzieżowe. Do ich zadań należeć będą: udział w opracowywaniu dokumentów strategicznych gminy czy opiniowanie projektów uchwał dotyczących młodzieży oraz monitoring, jak plany samorządu realizowane są w praktyce. Rady młodzieżowe w obrębie gminy będą mogły ze sobą współpracować. Będą mogły także kierować formalne zapytania w drodze uchwał do sołtysów.
Prawo do udziału w posiedzeniach komisji rady gminy
Nowela wprowadza szereg praw dla sołtysów - do udziału nie tylko w sesji rady gminy, ale i posiedzeniu komisji, przy czym na tego rodzaju spotkaniach nie będzie miał on prawa głosu.
Ustawa zakłada także, że wójt będzie mógł upoważnić przewodniczącego organu wykonawczego jednostki pomocniczej do zawierania umów związanych z zarządzaniem i korzystaniem z mienia komunalnego. Kwestie te, jak informuje Serwis Samorządowy PAP, będą musiały zostać określone w statucie gmin.
Fundusz sołecki - więcej czasu na złożenie wniosku
Sporo zmian pojawiło się także w funduszu sołeckim. Dotyczą one m.in. zasad składania wniosków o dofinansowanie zadań. Jak wskazano w nowych przepisach, tłumaczy dalej PAP, w przypadku, gdy któreś z przedsięwzięć zgłoszonych we wniosku nie będzie spełniało ustawowych kryteriów, wójt lub burmistrz nie będzie musiał odrzucać całego wniosku, a jedynie zadanie budzące wątpliwości. W przypadku, gdy wniosek albo przedsięwzięcie zostaną odrzucone przez wójta z powodu niespełnienia warunków, zebranie wiejskie może ponownie uchwalić odpowiednio wniosek albo przedsięwzięcie.
Ustawa wydłuża dodatkowo termin, jaki ma sołtys na przekazanie uchwalonego przez zebranie wiejskie wniosku do 14 dni (wcześniej było 7 dni). Co istotne, utworzenie funduszu sołeckiego w danej gminie nadal będzie dobrowolne.
Konwent sołtysów i uznaniowe diety
W ustawie pojawił się także zapis o możliwości powoływania przez wójta konwentu sołtysów - spotkania, podczas którego sołtysi będą mogli opiniować dokumenty i doradzać włodarzowi. Za udział w posiedzeniach konwentu wójt będzie mógł wypłacać sołtysom diety oraz zwracać im koszty podróży.
- Tagi:
- sołtys
- fundusz sołecki
