Ostatni dzwonek na wymianę kopciuchów. Których województw dotyczy?
Gdzie obowiązują uchwały antysmogowe?
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Uchwały antysmogowe obowiązują obecnie w 14 województwach (nie ma ich woj. warmińsko-mazurskie oraz podlaskie). Każda z nich zawiera harmonogram odchodzenia od starszych kotłów centralnego ogrzewania obowiązujący w danym regionie. W niektórych częściach kraju istnieją odrębne uchwały dla miast, a odrębne dla obszarów wiejskich. Jeżeli termin określony w uchwale minie, a w gospodarstwie domowym nadal będzie używany piec nie spełniający wymienionych w uchwale norm, musi liczyć się w mandatem w wysokości do 500 zł lub grzywny do 5 tys. zł. W których regionach mieszkańcom zostało niewiele czasu na wymianę najstarszych pieców (kotłów)? Uwaga – w tym miejscu przyglądamy się tylko kotłom centralnego ogrzewania.
Wymiana kopciuchów w woj. łódzkim. Ważny termin minął 1 stycznia 2025 r.
Od 1 stycznia 2025 r. mieszkańcy woj. łódzkiego nie powinni używać tzw. kotłów pozaklasowych, czyli kotłów nie niespełniających wymogów emisyjnych żadnej z klas normy PN-EN 303-5:2012. Skąd wiadomo, że dany kocioł należy wymienić? Klasa kotła winna być określona na umieszczonej na nim tabliczce znamionowej oraz w instrukcji obsługi kotła. Brak takich informacji oznacza, że jest to kocioł pozaklasowy.
W uchwale antysmogowej woj. łodzkiego znajduje się też zapis, że zawarte w niej ograniczenia nie dotyczą instalacji grzewczych znajdujących się na zewnątrz budynków, które nie ogrzewają budynków ani ciepłej wody użytkowej oraz mają co najmniej 4-metrowy komin. Eksperci uważają, że z tego wyjątku mogą korzystać na przykład właściciele szklarni oraz działkowicze.
Uchwała antysmogowa woj. podkarpackiego. Jakie piece trzeba wymienić do końca 2025 r.?
Uchwała antysmogowa dla woj. podkarpackiego została przyjęta w kwietniu 2018 r., obowiązuje od 2 czerwca 2018 r. W efekcie jej działania do końca roku 2027 r. w województwie nie powinny funkcjonować kotły na paliwa stałe, niespełniające standardów emisyjnych klasy 5. Podobnie jak w przypadku innych uchwał, zakaz montowania nowych kotłów nie spełniających wymogów wszedł w życie wkrótce po przyjęciu uchwały. Zawarte w niej okresy przejściowe dotyczą kotłów już używanych.
W uchwale jest kilka granicznych dat. Jedna z nich mija 1 stycznia 2026 r. Jak czytamy na stronie powietrze.podkarpackie.pl, do tej daty powinny być wymienione stare pozaklasowe kotły na węgiel i drewno (poniżej 3 lub 4 klasy wg normy PN-EN 303-5:2012). Chodzi więc o kotły pozaklasowe. W uchwale jest też napisane, że data ta dotyczy instalacji „eksploatowanych w okresie poniżej 5 lat od daty ich produkcji”.
Jakich kotłów dokładnie to dotyczy? Żeby odpowiedzieć na to pytanie, trzeba określić wiek kotła. Punktem odniesienia jest dzień wejścia w życie podkarpackiej uchwały antysmogowej, tj. 2 czerwca 2018 r. Miasta i gminy z Podkarpacia na swoich stronach internetowych publikują
wyjaśnienia nt. tego, jak określać wiek kotła. Na oficjalnej stronie miasta Radymno czytamy np. „Wiek kotła określamy każdorazowo w odniesieniu do dnia wejścia w życie uchwały antysmogowej tj. 2 czerwca 2018 r. Na tej podstawie określamy w okresach przejściowych czy jest do wymiany, czy też nie. Przykładowo: kocioł bezklasowy w dniu 2 czerwca 2018 r. miał 10 lat, w związku z powyższym należy go wymienić do 1 stycznia 2022 r. Natomiast jeżeli kocioł bezklasowy miał w dniu 2 czerwca 2018 r. np. 9 lat w tym wypadku należy go wymienić w terminie do 1 stycznia 2024 r. Podobnie postępujemy w przypadku kolejnych okresów przejściowych wskazanych w uchwale” – czytamy.
Więcej: Zmiany w VAT w 2025 roku – co czeka rolników?
Przed 1 stycznia 2026 r. powinny być wymienione piece bezklasowe, które wg stanu na 2 czerwca 2018 r. były eksploatowane mniej niż 5 lat od daty produkcji. Jak to wyliczyć, skoro uchwała weszła w życie w połowie roku, a na tabliczkach znamionowych podawany jest tylko rok (nie ma dnia i miesiąca)? Samorząd wyjaśnia: „Z uwagi na to, że producenci kotłów na tabliczkach znamionowych podają tylko rok produkcji kotła, przy braku innych dowodów (np. faktura z datą zakupu), zgodnie z zapisami Kodeksu postępowania administracyjnego, rozstrzyga się na korzyść strony” – czytamy. Dlaje podane są przykłady. "(...) kocioł posiadający na tabliczce znamionowej rok 2008 – należy uznać, że w 2018 r. nie miał pełnych 10 lat w chwili ogłoszenia uchwały (tj. 2 czerwca 2018r.); 10 lat minęło dopiero 31.12.2018 r., tak wiec graniczną datą wymiany będzie 1 stycznia 2024 r. Podobnie w przypadku kotłów wyprodukowanych w 2013 r. (bez dowodu daty zakupu). W dniu 2 czerwca 2018 r. nie miały pełnych 5 lat (5 lat minęło 31.12.2018 r.), tak więc ich wymiana powinna nastąpić do 1 stycznia 2026 r.
Uchwała antysmogowa woj. śląskiego. Do kiedy mają zniknąć piece pozaklasowe?
Uchwała antysmogowa dla woj. śląskiego została podjęta 7 kwietnia 2017 r. Zakłada ona, że docelowo w województwie śląskim dopuszczone będą wyłącznie kotły spełniające standard emisyjny (nie ma mowy o sprawności) co najmniej klasy 5 normy PN-EN 303-5:2012 oraz piece i kominki spełniające wymogi emisji oraz sprawności wg ekoprojektu. Starsze piece i kominki można doposażyć w instalację odpylającą spaliny do poziomu emisji wg ekoprojektu, o ile osiągają sprawność min. 80 proc.
Więcej: Co ma zrobić rolnik, gdy duży odbiorca nie wypłaca mu pieniędzy lub zaniża ceny?
Okresy przejściowe dla kotłów zostały tu określone w podobny sposób, co na Podkarpaciu (choć oczywiście są inne daty). Punktem wyjścia jest tu również termin wejścia w życie uchwały. W woj. śląskim jest data 1 września 2017 r. W materiałach informacyjnych sygnowanych przez tamtejszy urząd marszałkowski i opublikowanych na stronie przywracamyblekit.slaskie.pl czytamy, że „Podmioty posiadające instalacje dostarczające ciepło do systemu centralnego ogrzewania (kocioł) powinny rozpocząć klasyfikację od sprawdzenia wieku kotła na dzień 1.09.2017 r., a następnie na podstawie obliczonego wieku sklasyfikować piec do odpowiedniej grupy wiekowej”.
Jak czytamy dalej na stronie, zgodnie z zapisami śląskiej uchwały antysmogowej dla tego typu instalacji istnieją cztery terminy wymiany:
- wymiana do 31.12.2021 r. gdy wiek kotła jest powyżej 10 lat (2006 r. i starsze) oraz dla instalacji bez tabliczek znamionowych,
- wymiana do 31.12.2023 r. gdy wiek kotła jest w przedziale od 5 do 10 lat (od 2007 r. do 2012 r.),
- wymiana do 31.12.2025 r. gdy wiek kotła jest poniżej 5 lat (od 2013 r. do 31.08.2017 r.),
- wymiana do 31.12.2027 r. gdy kocioł jest Klasy 3 lub 4 wg Normy PN-EN 303-5:2012.
Wymiana kotłów w woj. świętokrzyskim i pomorskim. Jakie mają spełniać wymagania?
Wg zapisów świętokrzyskiej i pomorskiej uchwały antysmogowej kolejne etapy wymiany starszych modeli kotłów powinny się tam zakończyć 1 lipca 2026 r. (świętokrzyskie) i 1 września 2026 r. (pomorskie). W woj. świętokrzyskim od 1 lipca 2026 r. wolno będzie użytkować kotły spełniające wymagania ekoprojektu (innymi słowy: do 1 lipca 2026 r. podlegają wymianie kotły spełniające wymogi emisji i sprawności na poziomie klasy 5 Normy PN-EN 303-5:2012).
Na ternie wiejskich woj. pomorskiego do 1 września 2026 r. trzeba będzie wymienić piece oddane do eksploatacji przed dniem wejścia w życie uchwały antysmogowej dla woj, pomorskiego, które spełniają wymagania w zakresie standardów emisyjnych odpowiadających klasie 3 i 4 pod względem granicznych wartości emisji pyłu wg normy PN-EN 303-5:2012 (kotły 5 klasy nadal będa mogły być w użyciu). Jeżeli jest taka możliwość, nieruchomość trzeba przyłączyć do sieci ciepłowniczej. Jeżeli takiej opcji nie ma, kocioł na paliwo stałe trzeba wymienić na: instalację OZE, instalację na paliwo gazowe, instalację na lekki olej opałowy, instalacje elektryczną, instalację na paliwo stałe spełniającą wymogi ekoprojektu.
