Nowy termin dla plantatorów chmielu. Zmiana w rozporządzeniu
Nowy termin na wymianę słupów został wprowadzony na mocy Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 7 marca 2025 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego przeznaczenia, warunków i trybu udzielania wsparcia na wymianę słupów nośnych impregnowanych kreozotem na plantacjach chmielu w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności. Rozporządzenie zostało ogłoszone 11 marca br., weszło w życie dzień później.
Wymiana słupów impregnowanych kreozotem do 28 lutego 2026 r.
Ministerstwo rolnictwa wyjaśnia, że dotychczasowy termin na wymianę słupów nośnych impregnowanych kreozotem na betonowe lub kompozytowe został ustalony na 24 miesiące od podpisania umowy i nie później niż do 31 grudnia 2025 r. „Teraz po zmianie przepisów plantatorzy mogą realizować swoje inwestycje dłużej niż 24 miesiące, a ostateczny termin ich wykonania upływa 28 lutego 2026 r. Zmiany te zostały wprowadzone przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi po konsultacjach z plantatorami chmielu. Dzięki temu zainteresowani mają więcej czasu na terminowe wykonanie i rozliczenie przedsięwzięć” – czytamy w komunikacie ministerstwa.
Kogo dotyczy nowy termin wymiany słupów na plantacjach chmielu?
Nowy termin na wymianę słupów na plantacjach chmieli dotyczy plantatorów, którym przyznano pomoc na realizację tego typu inwestycji z Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO). Wg danych z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w połowie stycznia 2025 r. na 158 umów zawartych w naborze wniosków na wymianę słupów impregnowanych kreozotem na plantacjach chmielu, 42 umowy zostały zrealizowane. Pozostało do realizacji 116 umów, które zostały zawarte w okresie od maja 2023 r. do lutego 2024 r., z czego najwięcej, bo 98 umów zostało zawartych w okresie maj-lipiec 2023 r.
Czytaj też: Rolnicy chcą emerytur cząstkowych w KRUS. Wystosowali specjalny apel
Dlaczego czas na wymianę słupów nośnych impregnowanych kreozotem został wydłużony?
Ministerstwo rolnictwa, uzasadniając potrzebę wydłużania czasu na realizację inwestycji, tłumaczyło, że rolnicy mogliby nie zdążyć z wymianą. „Ryzyko to ma związek przede wszystkim z problemami zgłaszanymi przez ostatecznych odbiorców wsparcia, zgłaszanych na spotkaniach w MRiRW, dotyczącymi długiego czasu realizacji usług związanych z wymianą słupów nośnych impregnowanych kreozotem na plantacjach chmielu, w tym długimi terminami realizacji zamówień nowych elementów konstrukcyjnych wolnych od kreozotu” – czytamy uzasadnieniu do projektu rozporządzenia.
Drugim czynnikiem wziętym pod uwagę jest fakt, że wymianę słupów impregnowanych kreozotem należy przeprowadzić poza okresem wegetacyjnym dla chmielu, tj. poza okresem od wczesnej wiosny do września. Nowy termin został wprowadzony również w związku z decyzją Rady UE z lipca 2024 r., zgodnie z którą w ramach inwestycji A1.4.1. KPO m.in. wydłuża się termin realizacji przedsięwzięć do dnia 30 czerwca 2026 r.
Czytaj też: Jaka pogoda będzie w Wielkanoc i majówkę? Najnowsza prognoza IMGW na 5 tygodni
Poziom dofinansowania do wymiany słupów nośnych na plantacjach chmielu
Dofinansowanie do projektów wymiany słupów na plantacjach chmielu zostało ustalone w oparciu o standardową stawkę jednostkową, która wynosi 229 299 zł/ha. Poziom udzielonego wsparcia w odniesieniu do 1 ha wymiany słupów nośnych impregnowanych kreozotem na nowe konstrukcje wolne od kreozotu, nie może przekroczyć:
- 65 proc. standardowej stawki jednostkowej w przypadku wnioskodawców urodzonych po dniu 31 grudnia 1982 r. (co oznacza wsparcie na poziomie do 140 tys. zł/ha);
- 55 proc. standardowej stawki jednostkowej w przypadku pozostałych wnioskodawców (do 120 tys. zł/ha).
Dofinansowanie udzielane jest w ramach Działania A1.4.1 KPO („Inwestycje na rzecz dywersyfikacji i skracania łańcucha dostaw produktów rolnych i spożywczych oraz budowy odporności podmiotów uczestniczących w łańcuchu”). Z tego samego działania prowadzony był też m.in. konkurs „Wsparcie w zakresie przetwarzania lub wprowadzania do obrotu produktów rolnych, spożywczych oraz rybołówstwa lub akwakultury” oraz konkurs o dofinansowanie do wymiany pokryć dachowych z materiałów szkodliwych w gospodarstwach rolnych. Łączny budżet na Działanie A1.4.1 KPO wynosi 1,267 mld euro.
Czytaj też: Unijne dotacje mogą rolnikom przepaść? Chodzi m.in. o maszyny i inwestycje
Dlaczego słupy impregnowane kreozotem powinny być wymieniane?
Kreozot to składnik smoły drzewnej, produkt suchej destylacji drewna. Wydziela się również ze spalin na ściankach czopuchów i kominów przy spalaniu niedostatecznie wysuszonego drewna. Olej kreozotowy służy do impregnacji drewnianych słupów. Zapobiega ich niszczeniu, ale jest szkodliwy dla ludzi, zwierząt i środowiska. Ma działanie rakotwórcze. „W kontakcie z glebą lub wodą związki kreozotu przedostają się do środowiska, a w temperaturze powyżej 18 st. C mogą dostać się także do atmosfery, stwarzając zagrożenie dla ludzi i zwierząt” – wyjaśnia portal inzynierbudownictwa.pl.
Dziś słupy impregnowane kreozotem można spotkać nie tylko na plantacjach chmielu. W ten sam sposób wykonywane były również słupy energetyczne i telekomunikacyjne. Do niedawna olejem kreozotowym powlekano podkłady kolejowe i inne konstrukcje nośne.
