Ile zarabia sołtys? Czy to się opłaca?
Jaka dieta przysługuje sołtysowi? Jakie obowiązki na nim spoczywają?
Sołtys pełni rolę gospodarza sołectwa (może to być jedna lub kilka mniejszych miejscowości). Wybieramy jest przez mieszkańców co 4 lata i reprezentuje ich interesy w gminie oraz powiecie.
Jeśli ktoś myśli, że funkcja sołtysa to bułka z masłem, myli się. Co prawda, w każdym z samorządów w Polsce zakres obowiązków sołtysa może być inny. Z reguły odpowiedzialny jest on za organizowanie zebrań wiejskich, podczas których omawiane są sprawy z życia publicznego, a więc dotyczące dróg, infrastruktury wodno - kanalizacyjnej czy energetycznej, szkół oraz przedszkoli. Poza tym na jego barkach często spoczywa aktywizacja kulturalno - społeczna sołectwa, a więc aranżowanie wszelkich imprez okolicznościowych, w tym dożynek, Dnia Dziecka czy Mikołajek.
Sołtys jest też pośrednikiem między wioską, a gminą czy powiatem. To do niego ze skargami czy prośbami często przychodzą mieszkańcy w sprawie wykoszenia poboczy, naprawy studzienki czy odrestaurowania świetlicy. On dalej wszelkie sprawy przekazuje do samorządu, który jest za daną rzecz odpowiedzialny. I w drugą stronę. Burmistrz czy starosta zlecają sołtysowi przekazanie informacji poprzez organizację zebrań bądź wywieszanie plakatów. Dobry sołtys dogląda wszelkich inwestycji publicznych realizowanych w swoich wioskach. Musi więc mieć czas na to, by nadzorować wszelkie działania. Poza tym często do jego obowiązków należy zbieranie należności za lokalne podatki. W zależności od wewnętrznych ustaleń gminy - sołtys powinien także uczestniczyć w sesjach rady gminy, które zazwyczaj odbywają się raz w miesiącu. Tam, gdzie jest to wymagane, brak obecności gospodarza wsi na sesji może skutkować obniżeniem diety w wysokości od 30% do nawet 50%.
Ile może zarabiać sołtys?
Wszystko zależy od tego, co ustali rada. Nawet to, czy gospodarzowi wsi w ogóle należą się jakiekolwiek pieniądze, bo zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym: „Rada może ustanowić zasady, na jakich przewodniczącemu organu pomocniczego (sołtys - przyp. red) będzie przysługiwała dieta oraz zwrot kosztów podróży służbowej". - Czyli mamy tu do czynienia z uznaniowością. Rada może, lecz nie jest zobligowana do tego, aby ustanowić takie zasady - podaje Zygmunt Laskowski na portalu wspolnota.org.pl
Nie ma chyba jednak w Polsce takiej gminy, w której gospodarzom wiosek nie przysługiwałoby jakiekolwiek wynagrodzenie za poświęcony czas na rzecz dobra lokalnej społeczności.
Rozbieżności są jednak ogromne i zapewne związane są z zamożnością danego samorządu. Mogą wynosić 90 zł. Ale są i takie gminy, gdzie sołtysom miesięcznie płaci się około 500 zł.
W gminie Mielnik (powiat siemiatycki, woj. podlaskie) zryczałtowana miesięczna dieta wynosi 120 zł.
- Dieta stanowi rekompensatę czasu poświęconego na udział w sesjach rady gminy, naradach z wójtem oraz rekompensatę kosztów innych czynności związanych z wykonywaniem funkcji sołtysa. Podstawę wypłaty diety stanowi lista obecności na sesji oraz naradach z wójtem - tłumaczy Iwona Paździora-Patkowska z Urzędu Gminy Mielnik.
W tej gminie za każdą nieobecność na sesji sołtys traci 50% diety. - Sołtysi za miesiąc przerwy wakacyjnej nie otrzymują diety. Przerwą wakacyjną jest jeden miesiąc w przedziale od lipca do sierpnia, w którym nie odbyła się żadna sesja - dodaje Iwona Paździora-Patkowska.
Z kolei w gminie Pogorzela (powiat gostyński, woj. wielkopolskie) dieta wynosi 11% minimalnego wynagrodzenia, a więc w tym roku jest to około 231 zł.
- Za każdą nieobecność na sesji potrącane jest 30% należnej diety miesięcznej - dodaje Ewa Dorczyk z Urzędu Miejskiego w Pogorzeli. W tej gminie sołtysi mogą sobie dorobić zbierając od mieszkańców wiosek podatek, który wpływa do gminy. Wysokość prowizji od podatku rolnego, leśnego i od nieruchomości zależny jest od wielkości wioski i oscyluje w granicach od 5% do 6,6%.
Obecnie w Polsce jest ponad 40 000 sołtysów. Najbliższe wybory na gospodarza wioski odbędą się w I kwartale 2019 roku.
Kiedy powstała instytucja sołtysa?
Jak przekonują historycy sołtysi w Polsce byli już w XIII wieku. "Sołtysi są jedyną z najstarszych, jeśli w ogóle nie najstarszą instytucją państwa polskiego od XIII po XXI w. Przetrwali Piastów, Jagiellonów, państwo Krzyżackie, Andegawenów, Wazów, Królów elekcyjnych, państwo rozbiorowe i PRL.” - czytamy na stronie Krajowego Stowarzyszenia Sołtysów.
Czytaj także: Rolnicy będą mogli sprzedawać bezpośrednio do restauracji i stołówek
