Ekoschematy - nowa forma płatności dla rolników. Co wiadomo?
W II wersji PS dla WPR zaplanowano następujące ekoschematy:
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Ekoschemat I
Obszary z roślinami miododajnymi
Zakres terytorialny: cały kraj
Opis: Celem interwencji jest zachęcenie rolników do tworzenia obszarów z roślinami miododajnymi, stanowiącymi długotrwałe, różnorodne i bezpieczne żerowiska dla pszczoły miodnej i dzikich owadów zapylających; obszary takie przyczyniają się do ochrony różnorodności biologicznej. Interwencja będzie polegała na tworzeniu obszarów z roślinami miododajnymi przez wysiew mieszanki składającej się z co najmniej dwóch gatunków roślin miododajnych.
Forma i wysokość wsparcia: Płatność roczna przyznawana do powierzchni gruntów ornych, na których realizowany jest ekoschemat. Szacowana stawka: 1 198 zł/ha. W przypadku większego zainteresowania ekoschematem, faktyczna wypłacona stawka może być niższa.
Ekoschemat II
Ekstensywne użytkowanie TUZ z obsadą zwierząt
Zakres terytorialny: cały kraj
Opis: Celem ekoschematu jest ochrona bioróżnorodności poprzez właściwe gospodarowanie na TUZ o niskiej wartości produkcyjnej. Jednocześnie, przyznanie wsparcia gospodarstwom z określoną, ekstensywną obsadą zwierząt trawożernych pozwoli na utrzymanie tych gospodarstw w gotowości produkcyjnej, będzie promowało zamknięty obieg materii w obrębie gospodarstwa oraz przyczyni się do wykorzystania potencjału paszowego TUZ. Wsparcie kierowane jest do gospodarstw prowadzących wypas (zwierzęta aktywnie pielęgnują TUZ), bądź wykorzystujących posiadane łąki kośne do żywienia zwierząt w gospodarstwie. Szczegółowe wymagania dotyczące tej interwencji zostaną doprecyzowane w przepisach określających warunki przyznania pomocy.
Forma i wysokość wsparcia: Płatność roczna przyznawana do powierzchni trwałych użytków objętych ekoschematem. Szacowana stawka: 1 050 zł/ha. W przypadku większego zainteresowania ekoschematem, faktyczna wypłacona stawka może być niższa.
Ekoschemat III
Międzyplony ozime/Wsiewki śródplonowe
Zakres terytorialny: cały kraj
Opis: Celem interwencji jest przede wszystkim poprawa jakości gleb (wzbogacenie gleby w substancję organiczną i składniki pokarmowe, ograniczenie erozji, przeciwdziałanie przesuszeniu gleb). Szczegółowe wymagania dotyczące tej interwencji zostaną doprecyzowane w szczegółowych przepisach określających warunki przyznania pomocy.
Forma i wysokość wsparcia: Płatność roczna przyznawana do powierzchni gruntów ornych, na których realizowany jest ekoschemat. Szacowana stawka: 786 zł/ha. W przypadku większego zainteresowania ekoschematem, faktyczna wypłacona stawka może być niższa.
Ekoschemat IV
Opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia/narzędzie FAST
Zakres terytorialny: cały kraj
Opis: Celem interwencji jest poprawa stanu gleby. Temu celowi służy realizowane w ramach interwencji, racjonalne stosowanie nawożenia i zwiększanie odczynu gleby poprzez wapnowanie. Plan nawożenia jest jednym z najbardziej efektywnych sposobów gospodarowania nawozami, co niesie za sobą zarówno korzyści dla środowiska jak i wymierne efekty ekonomiczne.
Forma i wysokość wsparcia: Płatność roczna przyznawana do powierzchni gruntów ornych objętych ekoschematem.
Szacowana stawka:
- 1. Wariant podstawowy 129 zł/ha
- 2. Wariant z wapnowaniem 649 zł/ha
W przypadku większego zainteresowania ekoschematem, faktyczna wypłacona stawka może być niższa.
Ekoschemat V
Zróżnicowana struktura upraw
Zakres terytorialny: cały kraj
Opis: Celem interwencji jest poprawa jakości gleby i potrzeba odbudowy materii organicznej poprzez zwiększenie udziału upraw mających pozytywny wpływ na bilans glebowej materii organicznej. Ponadto, konieczność zwiększenia udziału różnych upraw w gospodarstwie przyczyni się do ochrony różnorodności biologicznej.
Forma i wysokość wsparcia: Płatność roczna przyznawana do powierzchni gruntów ornych objętych ekoschematem.
Szacowana stawka: 339 zł/ha.
W przypadku większego zainteresowania ekoschematem, faktyczna wypłacona stawka może być niższa.
Ekoschemat VI
Wymieszanie obornika na gruntach ornych w ciągu 12 godzin od aplikacji
Zakres terytorialny: cały kraj
Celem ekoschematu jest ograniczenie emisji amoniaku do atmosfery poprzez wymieszanie obornika w okresie maksymalnie 12 godzin od jego aplikacji na glebę oraz przez obowiązek przykrywanie obornika w miejscu jego składowania.
Ograniczenie emisji amoniaku na etapie stosowania obornika na gruntach ornych można osiągnąć poprzez doskonalenie metod aplikacji nawozów naturalnych np. poprzez orkę lub płytką uprawę, niemniej jednak za najbardziej efektywną strategię ograniczania emisji amoniaku ze stosowania obornika uważa się skrócenie czasu jego przebywania na powierzchni pola. Wynika to z faktu, że większość amoniaku jest uwalniana z obornika 107 w ciągu kilku godzin po rozrzuceniu na powierzchni ziemi. Większe redukcje emisji amoniaku można zatem osiągnąć w przypadku wprowadzenia obornika do gleby bezpośrednio po rozrzuceniu.
Ponadto wprowadzenie wymogu w zakresie przykrywania obornika w miejscu jego składowania przyczynia się do ograniczenia emisji amoniaku już na najwcześniejszym etapie gospodarowania obornikiem.
Forma i wysokość wsparcia:
Płatność roczna przyznawana do powierzchni gruntów ornych, na których realizowany jest ekoschemat.
Szacowana stawka: 428 zł/ha.
W przypadku większego zainteresowania ekoschematem, faktyczna wypłacona stawka może być niższa.
Ekoschemat VI
Stosowanie płynnych nawozów naturalnych innymi metodami niż rozbryzgowo, tj. w formie aplikacji doglebowej
Zakres terytorialny: cały kraj
Opis: Celem ekoschematu jest ograniczenie emisji amoniaku do atmosfery w trakcie i po aplikacji płynnych nawozów naturalnych. Najskuteczniejszą metodą w tym zakresie jest aplikacja nawozów naturalnych bezpośrednio do gleby. Aplikacja taka przyczynia się do lepszego wykorzystania składników pokarmowych dostępnych w nawozach naturalnych przy jednoczesnym ograniczeniu emisji amoniaku (NH3). W celu spełnienia ww. funkcji szczegółowe wymagania dotyczące tej interwencji zostaną doprecyzowane w szczegółowych przepisach określających warunki przyznania pomocy.
Forma i wysokość wsparcia:
Płatność roczna przyznawana do powierzchni gruntów ornych w gospodarstwie, na których realizowany jest ekoschemat.
Szacowana stawka: 291 zł/ha.
W przypadku większego zainteresowania ekoschematem faktyczna wypłacona stawka może być niższa.
Ekoschemat VIII
Uproszczone systemy uprawy
Zakres terytorialny: cały kraj
Opis: Celem ekoschematu jest wsparcie systemów uprawy korzystnych w sytuacji zachodzących zmian klimatu. Prowadzenie upraw uproszczonych zapobiega erozji wodnej i wietrznej, poprawia strukturę i porowatość gleby, wpływa na lepsze zatrzymywanie wody w glebie i zwiększanie zawartości substancji organicznej w wierzchniej warstwie gleby, ogranicza parowania wody z gleby oraz straty azotu w czasie zimy. Jednocześnie ograniczenie zabiegów uprawowych zmniejsza ilość spalin trafiających do atmosfery.
Forma i wysokość wsparcia:
Płatność roczna przyznawana do gruntów ornych w gospodarstwie, spełniających wymogi ekoschematu Uproszczone systemy uprawy. Szacowana stawka: 601 zł/ha. W przypadku większego zainteresowania ekoschematem, faktyczna wypłacona stawka może być niższa.
Ekoschemat IX
Zagospodarowanie resztek pożniwnych w formie mulczu (matowania)
Zakres terytorialny: cały kraj
Opis: Celem interwencji jest poprawa stanu gleby. Temu celowi służy realizowane w ramach interwencji, zagospodarowanie resztek pożniwnych w formie mulczu, inaczej matowania. Praktyka sprzyja poprawie bilansu materii organicznej (słoma ma najwyższy współczynnik reprodukcji materii organicznej), jak również ograniczeniu erozji wodnej i wietrznej. Interwencja polega na pozostawieniu na okres jesienno-zimowy rozdrobnionych i w miarę możliwości równomiernie rozmieszczonych na powierzchni gleby resztek pozbiorowych, m.in. rozdrobnionej słomy po zbiorach zbóż, kukurydzy, rzepaku i innych roślin zbieranych kombajnem.
Forma i wysokość wsparcia:
Płatność roczna przyznawana do powierzchni gruntów ornych, na której realizowany jest ekoschemat.
Szacowana stawka: 382 zł/ha.
W przypadku większego zainteresowania ekoschematem, faktyczna wypłacona stawka może być niższa
Ekoschemat X
Utrzymanie zadrzewień śródpolnych
Zakres terytorialny: cały kraj
Opis: Celem interwencji jest zachęcenie rolników do utrzymania i pielęgnacji utworzonych na gruntach ornych zadrzewień śródpolnych. Utrzymywanie zadrzewień śródpolnych ma zasadnicze znaczenie dla różnorodności biologicznej. Są miejscem bytowania wielu organizmów i bazą pokarmową m.in. dla ptaków 115 i owadów zapylających, wspomagając tym samym utrzymanie równowagi ekologicznej na obszarach wiejskich. Zadrzewienia stanowić będą ostoję i korytarze ekologiczne dla wielu gatunków zwierząt oraz wpłyną na zminimalizowanie erozji wodnej i wietrznej gleby, co będzie korzystnie wpływać na jej żyzność. Dodatkowo poprzez zdolnościom pochłaniania dwutlenku węgla przyczynią się do łagodzenia negatywnych skutków zmian klimatu.
Forma i wysokość wsparcia:
Płatność roczna przyznawana do powierzchni utrzymywanych zadrzewień śródpolnych.
Szacowana stawka: 2 494 zł/ha
Ekoschemat XI
Utrzymanie systemów rolno-leśnych
Zakres terytorialny: cały kraj
Opis: Celem ekoschematu jest zachęcenie rolników do utrzymania i pielęgnacji systemów rolno - leśnych założonych w ramach interwencji „Zakładanie systemów rolno-leśnych” Systemy rolno – leśne korzystnie wpływają na produkcję rolną i hodowlę zwierząt. Dodatkowo pozytywnie oddziaływają na różnorodność 117 biologiczną, krajobrazową oraz spełniają szereg funkcji wodochronnych, glebochronnych i wiatrochronnych. W celu spełniania tych funkcji wsparciem zostanie objęty obszar, na którym drzewa lub krzewy są zintegrowane z uprawą rolną, tj. zarówno obszar z nasadzeniami drzew i krzewów, jak również grunt uprawiany pomiędzy nimi.
Forma i wysokość wsparcia:
Płatność roczna przyznawana do powierzchni obszaru, gdzie będzie prowadzona działalność rolnicza w systemie rolno-leśnym, czyli zarówno powierzchni z drzewami i krzewami jak również obszaru między rzędami drzew i krzewów.
Szacowana stawka: 300 zł/ha.
Ekoschemat XII
Retencjonowanie wody na trwałych użytkach zielonych
Zakres terytorialny: Cały kraj, jednak z następującym zastrzeżeniem: wsparcie realizowane w gospodarstwach realizujących równolegle na danym obszarze zobowiązania w ramach wybranych wariantów pakietów przyrodniczych związanych z zachowaniem cennych siedlisk przyrodniczych i siedlisk zagrożonych gatunków ptaków w ramach Działania rolno-środowiskowo-klimatycznego PROW 2014-2020 r. Pakietu 4. Cenne siedliska i zagrożone gatunki ptaków na obszarach Natura 2000 (poza wariantem 4.3. Murawy), Pakietu 5. Cenne siedliska poza obszarami Natura 2000 (poza wariantem 5.3. Murawy) lub Pakietu 8. Ekstensywne użytkowanie łąk i pastwisk oraz analogicznych zobowiązań rolno-środowiskowo-klimatycznych w ramach Planu Strategicznego 2023-2027.”
Opis: Celem interwencji jest promowanie retencjonowania wody, a w efekcie poprawa gospodarki wodnej oraz zachowanie siedlisk hydrogenicznych. Płatność przyznawana będzie rolnikom udostępniającym swoje TUZ na cele związane z retencjonowaniem wody, położone na terenach, gdzie w okresie wegetacyjnym w danym roku faktycznie wystąpiły zalania – podtopienia. Wdrożenie ekoschematu opierać się będzie na monitoringu satelitarnym. Proponowany model wdrażania jest spójny z postulatem uproszczeń i stosowania rozwiązań opartych na cyfryzacji.
Forma i wysokość wsparcia:
Płatność roczna przyznawana do powierzchni trwałych użytków zielonych objętych ekoschematem.
Szacowana stawka: 280 zł/ha.
W przypadku większego zainteresowania ekoschematem faktyczna wypłacona stawka może być niższa
Ekoschemat XIII
Przeznaczenie 10% powierzchni UR w gospodarstwie na obszary nieprodukcyjne
Zakres terytorialny: cały kraj
Przeznaczenie 10% powierzchni UR w gospodarstwie na obszary nieprodukcyjne
Opis: Celem interwencji jest zachęcenie rolników do utrzymywania w gospodarstwie obszarów nieprodukcyjnych, które korzystnie oddziałują na środowisko, w szczególności na ochronę i zwiększenie różnorodności biologicznej. Wsparciem zostaną objęte elementy krajobrazu występujące nie tylko na gruntach ornych, ale na wszystkich typach użytków rolnych, tzn. również na trwałych użytkach zielonych i w uprawach trwałych. W ten sposób interwencja ma zachęcić rolników do utrzymania w gospodarstwie obszarów nieprodukcyjnych na poziomie wyższym niż w ramach obowiązkowej normy.
Forma i wysokość wsparcia:
Płatności roczna przyznawana do powierzchni użytków rolnych w gospodarstwie.
Szacowana stawka: 85 zł/ha.
W przypadku większego zainteresowania ekoschematem, faktyczna wypłacona stawka może być niższa.
Ekoschemat XIV
Prowadzenie produkcji roślinnej w systemie Integrowanej Produkcji Roślin
Zakres terytorialny: cały kraj
Opis: W systemie IP wymaga się stosowania metod ochrony wymagających większej świadomości, użycia szerokiego spektrum informacji oraz zastosowania bardziej pracochłonnych i kosztochłonnych metod niechemicznych. Uczestnik systemu ponosi także koszty certyfikacji oraz obowiązkowych badań.
Forma i wysokość wsparcia:
Płatność roczna przyznawana do powierzchni gruntów rolnych, z których pochodzą produkty roślinne opatrzone w danym roku certyfikatem Integrowanej Produkcji roślin.
Szacowana stawka: 1300 zł/ha
Dodatkowo płatność może być powiększona o koszty transakcyjne, stanowiące częściową rekompensatę z tytułu kosztów kontroli gospodarstwa przeprowadzanej przez jednostkę certyfikującą w ramach systemu kontroli w Integrowanej Produkcji .
Ekoscheamt XV
Biologiczna ochrona upraw
Zakres terytorialny: cały kraj
Opis: Celem interwencji jest ograniczenie stosowania chemicznych środków ochrony roślin, co będzie miało pozytywny wpływ na ochronę różnorodności biologicznej i zmniejszy depozycję chemicznych środków ochrony roślin do środowiska. Wsparcie przyczyni się do złagodzenia trudności występujących przy produkcji roślinnej chronionej biologicznie i do zwiększenia konkurencyjności sektora.
Rolnicy na początku sezonu wegetacyjnego będą zgłaszali gotowość zastosowania zabiegu ochrony roślin z wykorzystaniem metody biologicznej, a następnie wypełnią tę deklarację.
W przypadku zastosowania biologicznej ochrony roślin z wykorzystaniem makroorganizmów wsparcie będzie ukierunkowane na zabiegi wykonywane tylko dla wybranych gatunków roślin uprawnych i odpowiednio przyporządkowanych im makroorganizmów.
Forma i wysokość wsparcia:
Płatność roczna przyznawana do powierzchni gruntów rolnych objętych ekoschematem. Szacowana stawka: 400 zł/ha W przypadku większego zainteresowania ekoschematem, faktyczna wypłacona stawka może być niższa.
Ekoscheamt XVI
Rolnictwo ekologiczne
Zakres terytorialny: cały kraj
Opis: Celem interwencji jest wspieranie dobrowolnych zobowiązań rolników, którzy podejmują się utrzymać lub przejść na praktyki i metody rolnictwa ekologicznego określone w prawodawstwie unijnym i krajowym.
Wsparciem w ramach interwencji objęte są powierzchnie w ramach następujących grup upraw: rolnicze, warzywne, zielarskie, sadownicze podstawowe, jagodowe, sadownicze ekstensywne, paszowe oraz TUZ, prowadzone zgodnie z zasadami rolnictwa ekologicznego.
Ponadto, małe gospodarstwa z uprawami ekologicznymi tzn. gospodarstwa o powierzchni UR nie większej niż 10 ha mogą otrzymać wsparcie w ramach interwencji na uproszczonych zasadach - płatność do hektara w jednakowej wysokości niezależnie od grupy upraw. W ramach interwencji rolnicy mogą również otrzymać do każdego hektara zgłoszonego do płatności ekologicznych dodatkową premię za prowadzenie zrównoważonej produkcji roślinno-zwierzęcej (zarówno w przypadku płatności ekologicznych do powierzchni ww. grup upraw, jak w przypadku małych gospodarstw z uprawami ekologicznymi).
Forma i wysokość wsparcia:
Płatność roczna przyznawana do hektara powierzchni upraw prowadzonych metodami ekologicznymi.
Szacowane stawki płatności w przypadku:
- Upraw rolniczych: 1 629 zł/ha - w okresie konwersji; 1 503 zł/ha - po okresie konwersji
- Upraw warzywnych:2 630 zł/ha - w okresie konwersji; 2 000 zł/ha - po okresie konwersji
- Upraw zielarskich: 1 793 zł/ha - w okresie konwersji/po okresie konwersji
- Podstawowych upraw sadowniczych: 3 056 zł/ha - w okresie konwersji; 1 912 zł/ha - po okresie konwersji
- Upraw jagodowych:2 430 zł/ha – w okresie konwersji; 2 148 zł/ha - po okresie konwersji
- Ekstensywnych upraw sadowniczych: 1 274 zł/ha - w okresie konwersji/po okresie konwersji Upraw paszowych na gruntach ornych: 1 607 zł/ha - w okresie konwersji; 1 473 zł/ha - po okresie konwersji
- Trwałych użytków zielonych: 1 009 zł/ha - w okresie konwersji/po okresie konwersji Małych gospodarstw z uprawami ekologicznymi - 1 577 zł/ha
- Premii za zrównoważoną produkcję roślinno-zwierzęcą - 551 zł/ha
Dodatkowo ww. szacowane stawki płatności mogą być powiększone o koszty transakcyjne, stanowiące częściową rekompensatę z tytułu kosztów kontroli gospodarstwa 131 przeprowadzanej przez jednostkę certyfikującą w ramach systemu kontroli w rolnictwie ekologicznym
Ekoscheamt XVI
Dobrostan zwierząt
Zakres terytorialny: cały kraj
Opis: Celem interwencji jest zachęcenie rolników do promowania podwyższonych (ponad obowiązujące standardy) warunków dobrostanu zwierząt. Rolnikom udzielane będzie wsparcie za realizację zobowiązań w zakresie dobrostanu zwierząt, które wykraczają ponad odpowiednie obowiązkowe normy wynikające z powszechnie obowiązującego prawa oraz powszechnie stosowane praktyki. Wsparcie to ma na celu zrekompensowanie dodatkowych poniesionych kosztów i utraconych dochodów w wyniku wprowadzenia praktyk hodowlanych związanych z podwyższonym dobrostanem zwierząt.
Interwencja obejmuje świnie (lochy i tuczniki), bydło (krowy i opasy), owce, kury nioski, kurczęta brojlery, indyki utrzymywane z przeznaczeniem na produkcję mięsa, konie i kozy
Forma i wysokość wsparcia:
Płatność roczna przyznawana do sztuki zwierzęcia.
Szacowane stawki płatności w przypadku:
- dobrostanu loch: 301 zł/ lochę,
- dobrostanu tuczników: 24 zł/tucznika,
- dobrostanu krów mlecznych - wypas: 185 zł/krowę,
- dobrostanu krów mlecznych - zwiększona powierzchnia bytowa: 595 zł/krowę,
- dobrostanu krów mamek: 329 zł/krowę,
- dobrostanu owiec:133 zł/samicę gatunku owca domowa w wieku co najmniej 12 miesięcy,
- dobrostanu kur niosek: 12,2 zł/ kurę nioskę,
- dobrostanu kurcząt brojlerów: 0,17 zł/kurczę brojlera,
- dobrostanu indyków utrzymywanych z przeznaczeniem na produkcję mięsa: 2,6 zł/indyka,
- dobrostanu opasów - zwiększona powierzchnia bytowa: 269 zł/opasa,
- dobrostanu opasów - premia ubojowa:107 zł/opasa,
- dobrostanu koni – zwiększona powierzchnia bytowa: 373 zł/konia w wieku co najmniej 24 miesiące,
- dobrostanu koni - system otwarty: 169 zł/konia w wieku co najmniej 24 miesiące,
- dobrostanu kóz: - 129 zł/samicę gatunku koza domowa w wieku co najmniej 12 miesięcy.
Dodatkowo ww. szacowane stawki płatności mogą być powiększone o koszty transakcyjne, stanowiące częściową rekompensatę z tytułu sporządzenia planu poprawy dobrostanu zwierząt.
W przypadku płatności dotyczących dobrostanu krów mlecznych oraz opasów będą one przyznawane z zastosowaniem poniższych progów degresywności:
- do 100 sztuki – 100%
- 101-150 sztuki – 75%
- powyżej 150 sztuki – 50%
Źródło: MRiRW, dostęp: 4 października 2021 r.
Czytaj także:
