Czy certyfikaty jakości mięsa są opłacalne?
Na jakie zyski mogą liczyć rolnicy i przetwórcy inwestujący w znaki jakości? Kto korzystna na tym najbardziej?
QAFP, PQS, „Jakość Tradycja”, system „Quality Meat Program”, system „Pork Quality System”, „Kulinarne mięso wieprzowe”, system „Quality Assurance for Food Products- wędliny” - znaków jakości mięsa jest mnóstwo.
Który wybrać? Może lepiej, gdyby powstał jeden system jakości dający pewność konsumentom, że ten produkt to DOBRE POLSKIE MIĘSO?
Organizacje certyfikujące namawiają rolników do tego, by przystępowali do systemów jakości. Tłumaczą, że dzięki temu zyskają, bo będą mieć pewnego odbiorcę, a nawet więcej na swoich produktach zarobią. Trudno jednak w tym gąszczu różnych certyfikatów znaleźć ten najkorzystniejszy. Każda z firm będzie przecież promować swój „znaczek”.
Czy rzeczywiście na określeniu dobrej jakości mięsa na papierku zyskują producenci świń i przetwórcy? Trzeba pamiętać, że firmy certyfikujące otrzymują grube pieniądze, które w dużej mierze pochodzą z publicznych środków, jak chociażby z programu "Wsparcie na przystępowanie do systemów jakości" prowadzonego przez Agencję Rynku Rolnego w ramach PROW 2014-2020.
Do tego programu mogą przystępować producenci i przetwórcy, którzy chcą certyfikować swoje towary. Dostają zwrot poniesionych kosztów związanych z kontrolami (sprawdzane jest czy rzeczywiście uprawy, hodowle i przetwórstwo są prowadzone zgodnie z założeniami danego systemu jakości) na okres 3 lat. Wysokość wsparcia wynosi rocznie od 3 200 do 1470 zł w zależności od systemu, w którym beneficjent uczestniczy. Jednostki certyfikujące średnio otrzymują od jednego gospodarstwa rocznie 2 tys. zł.
Jakie korzyści wynikają z certyfikacji produktów? Dlaczego jest aż tyle znaków jakości? W jaki sposób wybrać ten najlepszy? Na te pytania odpowiada prezes Agencji Rynku Rolnego Łukasz Hołubowski.
Proszę podać, jakimi kryteriami powinien kierować się rolnik, który wybiera dla siebie dany certyfikat?
Rolnik, który chce przystąpić do systemu jakości powinien przede wszystkim mieć na uwadze profil produkcji rolniczej swojego gospodarstwa, ponieważ są systemy, przeznaczone tylko produkcji roślinnej np. Integrowana Produkcja Roślin lub produkcji zwierzęcej np. PQS, QAFP. Wśród systemów jakości żywności występują systemy unijne oraz krajowe. Rolnik powinien rozważyć, który system będzie dla niego korzystniejszy. Nie mniej jednak uczestnictwo w systemach jakości żywności daje producentowi gwarancję wiarygodności i powtarzalnej jakości produktów przez niego wytwarzanych, wzmocnienie swojej pozycji na rynku poprzez niezmienną jakości czy uczestnictwo w działaniach promocyjnych i informacyjnych współfinansowane ze środków krajowych i unijnych.
Często konsumenci zwracają uwagę na fakt, iż na opakowaniach występuje mnóstwo przeróżnych rodzajów certyfikatów i nie wiadomo, które są wiarygodne, którymi się kierować w wyborze produktu? Jak Pana zdaniem można byłoby rozwiązać ten problem? Czy nie lepiej zsumować wszystkie certyfikaty gwarancji jakości mięsa wieprzowego i wydać jeden: DOBRE POLSKIE MIĘSO, które byłoby widoczne na stoiskach sklepowych?
Każdy producent indywidualnie podejmuje decyzję w jakim systemie jakości będzie prowadził produkcję. Uczestnictwo w systemach jakości podnosi rangę wytwarzanego produktu, gdyż w swoim składzie nie zawiera konserwantów, ulepszaczy przez co posiada gwarantowaną wysoką jakość i unikalny smak. W związku z ponadstandardową jakością, produkty te mogą być sprzedawane za wyższą cenę. Producent sam podejmuje decyzję co oprócz obowiązkowego oznakowania zamieści na opakowaniu. Mogą to być znaki systemów jakości, które zachęcą konsumenta do jego zakupu.
Systemy jakości powstają m. in. z inicjatywy organizacji zrzeszających przedsiębiorstwa, rolników bądź przetwórców danej branży (np. QAFP opracowany przez Unię Producentów i Pracodawców Przemysłu Mięsnego, PQS stworzony przez Związek „Polskie Mięso” oraz Polski Związek Hodowców i Producentów Trzody Chlewnej „POLSUS”).
Systemy te powstają w wyniku badań, analiz, opracowania kryteriów i warunków produkcji i wiążą się z ponoszeniem kosztów przez administratorów systemu. Ponadto, systemy jakości dotyczą różnych gatunków mięsa. Dla mięsa wołowego opracowano system QMP. Dlatego też, trudno jest zdefiniować jeden certyfikat gwarancji obejmujący mięso wieprzowe.
Czym mogą różnić się certyfikaty jakości mięsa wieprzowego, z których może korzystać rolnik?
Różnice pomiędzy systemami PQS i QAFP wynikają przede wszystkim ze szczegółowych obowiązków producentów żywca wieprzowego, które gwarantują cechy charakterystyczne w procesie produkcji np. wykorzystywanie do krzyżowania zwierząt odpowiednich ras, zakaz stosowania konkretnych produktów, obowiązek zapewnienia zwierzętom odpoczynku w magazynach przedubojowych po zakończonym transporcie i rozładunku, ustanowienie górnej granicy mięsności zwierząt.
Ilu rolników w tym roku wystąpiło o środki w ramach programu "Wsparcie na przystępowanie do systemów jakości"?
W pierwszym naborze wniosków, który trwał od 1 grudnia 2015 r. do 29 stycznia 2016 r. zostało złożonych 1 183 wniosków o przyznanie pomocy dla poddziałania „Wsparcie na przystępowanie do systemów jakości” w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020.
Ilu rolników kontynuuje certyfikowane swojej produkcji po okresie 3 lat, gdy środki publiczne z powyższego programu nie są już dla niego dostępne?
W ramach poddziałania „Wsparcie na przystępowanie do systemów jakości” PROW 2014-2020 odbył się pierwszy nabór wniosków w terminie od 1 grudnia 2015r. do 29 styczeń 2016 r. Program skierowany jest dla nowych uczestników systemu jakości, którzy nie korzystali ze wsparcia w ramach działania „Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności” PROW 2007-2013.
Można założyć, że rolnicy, którzy w pierwszym naborze otrzymają decyzję o przyznaniu pomocy przynajmniej przez 3 lata będą certyfikowali swoją produkcję. W przypadku uzyskania wymiernych korzyści z uczestnictwa w systemach jakości, prawdopodobnie rolnicy będą kontynuowali certyfikację w kolejnych latach.
