Poplon dobry dla gleby i kieszeni rolnika
Rolnikom dobrze znane jest pozytywne oddziaływanie poplonów na rośliny uprawne i glebę. Oprócz korzyści agrotechnicznych są one również źródłem dodatkowych dopłat, o które można się ubiegać.
Zaletami uprawy poplonów zwanych też międzyplonami są poprawa warunków fitosanitarnych gleby (tzw. ”łamacze płodozmianu”), działanie antyerozyjne oraz zapobiegające wymywaniu składników pokarmowych z gleby do wód gruntowych. - Wśród kolejnych zalet można wymienić działanie strukturotwórcze i odchwaszczające, ograniczające bezproduktywne parowanie wody oraz aktywizujące życie biologiczne gleby. Od strony żyzności gleby jest to po prostu nawóz zielony i tak właśnie najczęściej postrzegany jest przez rolników. Przyjmuje się, iż wartość poplonu ścierniskowego wnosi do gleby taką ilość materii organicznej jak połowa pełnej dawki obornika, czyli od 15 do 20 ton - wyjaśnia Andrzej Obst, specjalista ds. ochrony roślin w Wielkopolskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Poznaniu. Dodaje, że zalety czysto ekonomiczne to przede wszystkim dopłaty z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. - Swoją pomocą agencja obejmuje tylko dwa rodzaje poplonów. Realizując program rolnośrodowiskowy (pakiet ósmy - „Ochrona wód i gleb”), można liczyć na kwoty w następujących wysokościach od 330 do 750 zł - zaznacza specjalista.
Rozróżniamy następujące rodzaje poplonów: ścierniskowy, ozimy, plon wtóry i wsiewki śródplonowe. Z kolei międzyplony ścierniskowe można podzielić w zależności od terminu siewu. Wczesne (siew do 25 lipca) to rośliny strączkowe i ich mieszanki, słonecznik, kapusta pastewna, rzepak ozimy i jary, rzodkiew, gorczyca, facelia, trawy. Ich okres wegetacji wynosi powyżej 85 dni. W przypadku poplonów średnio-późnych siew musi być przeprowadzony do 1 sierpnia. Dotyczy to roślin, które mogą być zastosowane w siewie wczesnym, za wyjątkiem strączkowych, słonecznika i życic. Siewy późnych międzyplonów przypadają od 10 do 15 sierpnia. Dotyczy to roślin, których okres wegetacji wynosi 60-70 dni. Należy tu wymienić: gorczycę białą i rzodkiew oleistą i facelię.
Poplon ścierniskowy wysiewany jest „na ściernisko”. Dobór gatunków do jego uprawy zależy od długości okresu wegetacji rośliny poprzedzającej oraz od planowanego poplonu. - Największe możliwości doboru gatunków są w przypadku roślin wcześnie schodzących z pola takich jak: jęczmień, żyto, rzepak. Poplony są wysiewane latem i użytkowane do późnej jesieni. Następnie siane są rośliny jare. Gatunki przeznaczone do tego celu powinny charakteryzować się szybkim początkowym wzrostem, wysoką produkcją biomasy oraz niskim kosztem zakupu nasion - wyjaśnia Andrzej Obst. Poleca następujące gatunki: słoneczniki, strączkowe (np. łubin żółty, groch pastewny), rzodkiew oleista, gorczyca biała, facelia, trawy.
Wsiewki śródplonowe mogą znaleźć się w głównej uprawie, przeważnie zbożowej, np. jęczmienia. Można do tego użyć np. koniczyny czerwonej. Wówczas po zbiorze jęczmienia na polu pozostaje koniczyna, którą jeszcze jesienią tego samego roku, można skosić na siano jako tzw. “ścierniankę”. - Dobór gatunków jest tu ograniczony, gdyż zarówno roślina główna, jak i wsiewka muszą spełniać określone kryteria. Wsiewką może być roślina o wolnym początkowym wzroście i rozwoju, co pozwała na uniknięcie nadmiernej konkurencji względem “gospodarza”. Często stosowane są następujące gatunki: seradela, koniczyna czerwona, biała, szwedzka oraz niektóre trawy: życica wielokwiatowa, kupkówka pospolita, stokłosa bezostna, mieszanki motylkowych z trawami - wymienia specjalista. Z kolei roślina główna powinna odznaczać się przede wszystkim krótkim okresem wegetacji oraz stosunkowo niską konkurencyjnością wobec wsiewki, tak aby umożliwiły jej wzrost i rozwój. - W tej roli sprawdzają się: spośród zbóż ozimych - żyto i jęczmień, natomiast spośród zbóż jarych - jęczmień, owies, mieszanki zbożowe, rzepak ozimy, poplony ozime - radzi.
Poplon ozimy jest wysiewany wczesną jesienią, a zbierany wiosną następnego roku. Przewaga nad poplonem ścierniskowym polega na możliwości stosowania go po roślinach późno schodzących z pola. - Ma on szczególne znaczenie paszowe (wczesny, wysoki i stabilny plon, który może być użytkowany pastwiskowo, kośnie lub może być przeznaczony na kiszonkę). Podkreślane jest również jego ochronne działanie na wody gruntowe, ponieważ pozostawiony zielony poplon, w okresie zimy zabezpiecza przed wymywaniem pierwiastków biogennych, szczególnie azotu. Rośliny sprawdzające się w tej funkcji to przede wszystkim oziminy - tłumaczy Andrzej Obst. Proponuje zarówno gatunki zbożowe, jak również motylkowate i oleiste. Są to: żyto, pszenica ozima, wyka kosmata, inkarnatka, rzepik ozimy, rzepak ozimy.
Z kolei plonem wtórnym nazywamy rośliny uprawiane w plonie głównym, ale następujące po zbiorze poplonu ozimego. - Można tu wykorzystać specyficzną reakcję hydrotermiczną niektórych z nich. Dobrze wykorzystują one ciepłą i suchą pogodę w okresie późnej wiosny (kukurydza, ziemniaki, gryka) lub chłodną, ale wilgotną pogodę jesienną np. kapusta pastewna - radzi.
