Paciornica i pryszczarek w pszenicy
Uważaj na paciornicę i pryszczarka. Owady te czynią bowiem spore szkody na plantacjach pszenicy i nie tylko.
Paciornica pszeniczna należy do rodziny muchówek. Jej dorosłe osobniki mają cytrynowożółte zabarwienie. Kształtem przypominają natomiast komary. - Larwy tego owada zimują w glebie w okrągłych kokonach na głębokości 2-20 cm. Wiosną, gdy temperatura przekroczy plus 3,2 stopnia Celsjusza, większość z nich opuszcza kokony i przemieszcza się w powierzchnię gleby. Pozostałe z kolei żyją w kokonach przez kilka lat - mówi Krzysztof Świerek, agronom z Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu - Punkt Doradczy w Gołuchowie. Zaznacza przy tym, że wylot dorosłych paciornic następuje w okresie kłoszenia zbóż. - Dzieje się to w dni bezwietrzne i pochmurne. Natomiast, kiedy jest słonecznie i wietrznie, owad ten uaktywnia się po godz. 17.00. Trwa to 2 tygodnie - tłumaczy specjalista.
Samice paciornicy składają do kwiatka od 4 to 8 jaj (odbywa się to średnio przez 5-10 dni). - Po upływie 7-10 dni, wylęgają się z nich larwy. W jednym kłosku może żerować ich około 40. Uszkadzają one: wszystkie gatunki zbóż, niektóre trawy i perz, w szczególności zaś pszenicę ozimą i jarą, niszcząc kwiatki, pyłek oraz zawiązki ziaren, co powoduje ich marszczenie i zasychanie, a często całkowitą płonność kłosków - opisuje ekspert. Żerowanie larw polega na wysysaniu soków z zalążni i młodych ziarniaków, które następnie zasychają. Prowadzi to do czernienia zaatakowanych kłosów. - Uszkodzone nasiona tracą zdolność kiełkowania - tłumaczy fachowiec.
Pryszczarek pszeniczny kształtem przypomina paciornicę pszeniczną. - Jest pomarańczowej barwy. Długość jego dorosłych owadów wynosi 2-3,5 mm. Ich skrzydła połyskują tęczowo. Larwy tego szkodnika są z kolei intensywnie czerwone, robakowate, matowe o ziarnistej powierzchni. Mają około 2,5 mm długości - opisuje Krzysztof Świerek. Wyjaśnia, że szkodniki te odżywiają się pyłkiem kwiatowym i zawiązkami nasion. - W wyniku żerowania pryszczarka pszenicznego część kłosków pozostaje płonna, a pozostałe ziarniaki są zdeformowane - zniekształcone, lżejsze i zwykle po grzbietowej stronie mają ciemniejsze wgłębienie wielkości żerującej w tym miejscu larwy - tłumaczy fachowiec. Ekspert zwraca także uwagę na to, że w kłoskach, które wcześniej zaatakowała paciornica pszeniczna, larwy pryszczarka pszenicznego nie mogą się rozwinąć i zazwyczaj giną.
Larwy pryszczarka zimą bytują w kulistych kokonach o średnicy około 1 mm. - Wiosną większość z nich opuszcza to miejsce i przemieszcza się pod powierzchnię gleby. Wylot muchówek (dorosłych owadów pryszczarka - przyp. red.) z kolei następuje później niż paciornicy o mniej więcej 2-3 tygodnie, co przypada około połowy czerwca, gdy pszenica i żyto są w fazie kwitnienia - gdy ich kwiatki są już otwarte - tłumaczy agronom. Samica pryszczarka składa jaja pomiędzy rozchylone plewki i plewy. Po żniwach większość larw tego owada schodzi na zimowanie. Dzieje się to zazwyczaj po deszczu lub silnej rosie. - Przy długotrwałej suszy szkodniki te tworzą pseudokokony, w których mogą przetrwać 2 miesiące, a tym samym dostać się z ziarnem do magazynu i rozprzestrzeniać się. Pseudo kokony ukryte między ziarnem utrudniają jego przemiał - mówi specjalista. Na tym nie kończy. - Nasiona uszkodzone przez pryszczarka przeważnie nie kiełkują, a chleb wypieczony z takiej mąki jest gliniasty - wylicza fachowiec.
Paciornice i pryszczarki pszeniczne są wrażliwe na suszę. - Z tego względu wiele ich larw pozostaje w formie kokonów w glebie. Duże nasłonecznienie ogranicza płodność samic tych owadów - wyjaśnia Krzysztof Świerek. Zaznacza jednocześnie, że przestrzeganie płodozmianu oraz głęboka orka jesienna ogranicza masowe występowanie wspomnianych szkodników. - Muchówki po wylęgu pozostają zwykle na tych samych terenach i tylko w przypadku braku rośliny żywicielskiej przenoszą się dalej. Warto też wiedzieć o tym, że odmiany zbóż, które później się kłoszą, są mniej atakowane przez pryszczarki - podkreśla agronom. Zwraca przy tym uwagę na to, że jedynym stadium opisywanych owadów, które można unieszkodliwić chemicznie, jest ich dorosła postać. - Zabieg zwalczania paciornicy przeprowadza się w okresie jej masowego lotu, gdy żyto i pszenica kłoszą się. Za walkę ze wzmożonym występowaniem pryszczarka natomiast należy się wziąć się w okresie kwitnienia pszenicy i żyta - radzi ekspert.
