Topinambur - samo zdrowie [ZDJĘCIA]
- 1/4
- następne zdjęcie
Na surowo, palone, prażone, kiszone, konserwowe, chipsy, pasztet, nalewka, kawa - możliwości przygotowania wiele. Poza tym mnóstwo właściwości zdrowotnych. Co się kryje pod tak zachęcającym opisem? Topinambur.
Od lat w powiecie skarżyskim uprawia go Szymon Płusa. Jego gospodarstwo ekologiczne i wytwarzane z topinamburu produkty nieraz były doceniane w regionie. Podobnie, jak wytwórca zdrowotnych specjałów, wybrany Chłopem Roku 2019.
Szymon Płusa 5-hektarowe, ekologiczne gospodarstwo rolne prowadzi w gm. Skarżysko Kościelne (pow. skarżyski) od kilku lat. Ziemię odziedziczył po rodzicach, ci jeszcze po dziadkach. Rolnicze tradycje oraz przywiązanie do roli sprawiły, że mimo pracy na kolei nie odpuścił uprawy i zaangażowania w życie mieszkańców wsi. Jak mało kto w regionie wziął się za uprawę topinamburu.
- Pamiętam, że rosło to u nas w ogródku, jak jeszcze byłem dzieciakiem. Babcia prażyła to dziadkowi. Ale niezbyt dobrze to smakowało. Jakiś czas temu spotkałem się z tym znowu, Indianie od 100 lat to uprawiają i długo żyją. Dlatego postanowiłem spróbować - mówi o początkach uprawy topinamburu.
Przypominające wyglądem imbir warzywo, o nieregularnych bulwach sadzi się jak ziemniaki. W ziemi rośnie od wiosny do jesieni. Z jednego hektara można uzyskać nawet 10 ton zbiorów, przy uprawie ekologicznej.
- Uprawa topinamburu jest zbliżona do uprawy ziemniaka. Sadzi się go tak samo, podobnych zabiegów pielęgnacyjnych wymaga. Jeśli chodzi o ziemię, to nie wymaga szczególnych warunków. Największą plagą są zwierzęta, dziki i sarny, dla który topinambur jest równie smaczny jak dla ludzi - mówi rolnik, który uprawia topinambur na 3 ha i produkuje głównie na użytek własny, dla znajomych i osób zainteresowanych uprawą. - Osób chętnych do uprawy jest wiele, na razie prowadzę głównie przydomowy handel.
Topinambur to warzywo, które wpływa na ograniczanie chorób cywilizacyjnych. W połączeniu z oryginalnym smakiem daje szereg możliwości kulinarnych. - Szczególnie cennym składnikiem bulw jest inulina (bulwy zawierają jej około 16 proc.). Stanowią też bogate źródło aminokwasów egzogennych, np. treoniny i tryptofanu. Cechy te decydują o szczególnie dużym znaczeniu topinamburu w diecie diabetyków – pomagają normalizować glikemię. Bulwy zalecane są też dla osób po chemioterapii. Spożywanie ich wpływa osłonowo na wątrobę oraz pracę układu moczowego. Medycyna ludowa wykorzystywała topinambur w leczeniu chorób układu krążenia, reumatyzmie, a nawet w zwalczaniu otyłości - uważa koneser produktu, przekonując, że topinambur ma właściwości nie tylko lecznicze, ale także smakowe. Dowodem tego są przygotowywane przysmaki, które w regionie z roku na rok zyskują coraz większe uznanie. W tym roku „Kawa z topinamburu” otrzymała wyróżnienie podczas finału regionalnego XIX edycji Konkursu Ogólnopolskiego „Nasze Kulinarne Dziedzictwo - Smaki Regionów” w Kielcach. O tytuł najlepszego produktu tradycyjnego województwa świętokrzyskiego rywalizowały 53 przysmaki wytwarzane przez lokalnych przetwórców, rolników oraz koła gospodyń wiejskich.
- –Warto brać przykład z Francuzów, którzy "ziemną gruszkę" potrafią wykorzystywać w kuchni na wiele sposobów. Na Sekwaną ceni się także kawę z prażonych kłączy topinamburu - mówi Szymon Płusa.
- Kawa z topinamburu dostarcza cennych składników odżywczych, z których znane jest to warzywo: witamin (C i z grupy B) i składników mineralnych, głównie wapnia, potasu, magnezu, żelaza i miedzi. Zawiera też krzem o pozytywnym wpływie na kondycję włosów, skóry i paznokci, który ponadto utrzymuje naczynia krwionośne w dobrym stanie - przeciwdziała odkładaniu się na ich ściankach cholesterolu. Poprawia wyniki krwi. Tym samym zapobiega schorzeniom ze strony układu sercowo-naczyniowego - wylicza kolejne właściwości.
- Kawa z topinamburu jest zalecana dla osób zmagających się z cukrzycą. Tym bardziej, że posiada niski indeks glikemiczny oraz niewielką kaloryczność. Inulina to także naturalny probiotyk wspomagający wchłanianie wapnia, magnezu, cynku czy żelaza oraz doskonała pożywka dla pożytecznych bakterii jelitowych. Dzięki ich działalności wzmacniamy odporność, wspieramy wątrobę w usuwaniu szkodliwych toksyn, a nawet chronimy się przed rozwojem nowotworu jelita grubego. Znajdziemy w nim sporą dawkę krzemu. Większość ludzi cierpi na niedobór tego minerału, rzadko występującego w naszych posiłkach. Tymczasem zapewnia on zdrowy wygląd skóry, włosów i paznokci, a także utrzymuje w dobrym stanie naczynia krwionośne, zapobiegając odkładaniu się w nich cholesterolu. Krzem pozytywnie wpływa na stawy, ponieważ odgrywa ważną rolę w procesie mineralizacji kości.
Topinambur można serwować na wiele sposobów: na surowo, palone, prażone, kiszone, konserwowe, jako chipsy, pasztet czy nalewkę. Topinambur w zalewie słodko-winnej został uznany za w ub. roku najlepszy regionalny produkt żywnościowy województwa świętokrzyskiego. W 2017 roku Bulwa Skarżyska, czyli topinambur na surowo, przetworzony jako pasztet i jako chipsy został również doceniony.
- Bulwa jest zapomnianym, a niezwykle smacznym warzywem. Ma status warzywa dla biednej warstwy społeczeństwa oraz rośliny pastewnej dla zwierzyny łownej. Bulwa została wyparta przez ziemniak, jednak różni się od niego smakiem i tym że można ją spożywać na surowo - zachęca Szymon Płusa.
Nasz rolnik był przewodniczącym poprzedniej kadencji Rady Powiatu Skarżyskiego Świętokrzyskiej Izby Rolniczej (zasiada w niej od trzech kadencji). Do izby został wybrany także na nową kadencję. Działa również w Kole Gospodyń Wiejskich Skarżysko Kościelne, gdzie pełni funkcję sekretarza i prowadzi Kabaret GROM. Pisze teksty piosenek i skeczy. Jego zaangażowanie w rolniczą działalność zostało docenione przez kapitułę ogólnopolskiego turnieju o tytuł Chłopa Roku 2019, był wspierany przez KGW Skarżysko Kościelne i Zespół Pieśni Tańca i Rozrywki „Romano”.
Czytaj także:
Topinambur - warzywo odporne na 50-stopniowe mrozy
- 1/4
- następne zdjęcie
