Niedźwiedzie chodzą dzisiaj w Wielkopolsce
W tradycyjnych wielkanocnych pochodach uczestniczyli: jeździec na koniu, niedźwiedź, bocian, kominiarz, diabeł, dziad, baba, nieżywy, grajek, Żyd i Cygan. Pojawiali się również pan młody i panna młoda, chłop i baba i tzw. półtora nieszczęścia. Obecnie liczba postaci znacznie się zwiększyła, choć trudno wśród nich znaleźć bociana, nieżywego, Żyda czy Cygana, to pojawiły się takie, które znany z popkultury np. Myszka Miki bądź czarownice. Tradycję najczęściej podtrzymują strażacy, ale to nie jedyni mundurowi, jakich można zobaczyć w barwnym pochodzie. Bardzo często pojawia się policjant, bywa też ksiądz.
Dawniej wieczorem organizowano wspólną zabawę i tańce, teraz datki przeznaczane są na jakiś - najczęściej charytatywny - cel. W Witaszycach druhowie będą zbierać datki na windę dla Michałka Jędrasiaka. Kiedyś, w trakcie obchodzenia wsi, śpiewano tradycyjne przyśpiewki. Teraz o obecności przebierańców świadczy bardziej zamieszanie i hałas. Zwyczaj ten daje wiele radości zarówno tym, którzy chodzą w korowodach, jak i odwiedzanym mieszkańcom wiosek. A jeśli dodatkowo przyniesie to szczęście, bo temu ma służyć zarówno uderzanie czapą niedźwiedzią w głowę czy brudzenie sadzą, to warto ten zwyczaj tym bardziej kultywować.
W Górze oraz Cielczy, gdzie ten zwyczaj jest bardzo mocno zakorzeniony, przygotowania do Niedźwiedzi zaczynają się kilka miesięcy wcześniej, bo już w czasie żniw trzeba zabezpieczyć długą słomę do wyplatania powrósła, którym oplata się główną z postaci. Tworzenie nakrycia głowy to też wyjątkowa sztuka, którą znają już nieliczni. Kiedy w czasie pandemii ta tradycja nie mogła być kultywowana, mieszkańcy z utęsknieniem czekali na tych wyjątkowych wielkanocnych gości. W archiwalnym nagraniu ze zbiorów poznańskiego oddziału TVP możecie zobaczyć, jak ciekawe było to świętowanie 40 lat temu. W trakcie pochodu przygrywała kapela dudziarska założona przez Franciszka Szymkowiaka w składzie: Władysław Szymkowiak (skrzypce podwiązane) oraz Adam Pawlicki i Zdzisław Marecki (dudy wielkopolskie). Data zapisana na jednym z rekwizytów wskazuje na Lany Poniedziałek (23 kwietnia) 1984 roku.
Postacie, które są najbardziej tradycyjne i powtarzają się w każdym pochodzie:
niedźwiedź - postać owinięta kiedyś grochowinami, teraz powrósłami ze słomy, prowadzona na powrozie lub na łańcuchu przez opiekuna, który zachęca go do tańca i psot
jeździec na koniu - tzw. „siwek” (od którego pochodzi nazwa zwyczaju) - postać, która pierwotnie przypominała krakowskiego Lajkonika, ale była jednak uboższa i mniej kolorowa, w wersji współczesnej zastępowana różnymi środkami lokomocji np. traktorem ozdobionym wizerunkami koni
kominiarz i diabły - „murzą” sadzą napotkanych mieszkańców i gapiów, aby zagwarantować im szczęście na cały rok, osoby brudzone często się przed tym wzbraniają, co stanowi element zabawy
dziad i baba - w tej parze często za kobietę przebierał się również mężczyzna
grajek - akompaniował tańczącej parze
Na ziemi jarocińskiej „Niedźwiedzie” i „Siwki” odbędą się w:
Cielczy - ok. godz. 12.00, początek na ul. Sienkiewicza, przy stawie (okolice Rolmexu), dalej przejdą do ul. Nowej w stronę Radlina, następnie pod górkę, końcówką ulicy Szkolnej do obwodnicy i ul. Wąską do „lustra”. Druga część trasy od ulicy Wąskiej prowadzona będzie według starego planu
Łuszczanowie - godz. 13.00, początek przy ul. Łąkowej w Łuszcznowie, potem ul. Leśna w Wilkowyi i Długa do końca miejscowości
Witaszycach - od godz. 12.00, początek od ul. Zielonej, Słupskiej i Październikowej, a później dalej ul. Żużlową, Cmentarną, Jarzębinową, Radosną, Pogodną, Piaskową, Mostową, Cukrowniczą, Wiatraczną, Michała, Szkolną, Ceglaną, Zakrzewską, Roszarniczą, Okólną, Mickiewicza, Słowackiego, Leśną, Sienkiewicza, Wolności, Stawną i Zapłocie
Golinie - ok. godz. 12.00, zaczynają od końca ulicy Ogrodowej, później Jarocińską na nowe osiedle (po lewej od strony Jarocina), a dalej w ul. Piaskową, Zakrzewską, Wolności, Mostową, Dworcową do Zagajkowej, 1 Maja, Sportową, Słoneczną do Dworcowej i na koniec do remizy OSP
Górze - w Lany Poniedziałek od godz. 13.00, rozpoczynają od ul. Jarocińskiej (od strony Jaraczewa), następnie ul. Zalewska, Nowowiejska, Dworcowa i Polna, ale przebierańcy chodzili tutaj również w Niedzielę Wielkanocną
Woli Książęcej - początek o godz. 12.00, grupa wyrusza sprzed remizy OSP i będzie poruszała się po wiosce w kierunku Jarocina
Magnuszewicach - początek o godz. 12.30
Twardowie - początek o godz. 12.30
CZYTAJ TEŻ: Takie sikawki tylko w Kraśniku
- Tagi:
- zwyczaj
- niedźwiedzie
- postacie
