Jak rolnicy finansują swoje gospodarstwa? Jest nowy raport GUS
Według raportu GUS z 31 marca 2025 roku „Koniunktura w gospodarstwach rolnych w 2. półroczu 2024 roku” rolnicy oceniają zmianę ogólnej sytuacji prowadzonych przez siebie gospodarstw w stosunku do pozostałych okresów mniej negatywnie, a prognozy na pierwsze półrocze bieżącego roku są mniej pesymistyczne. Jednak ocena dotycząca ogólnej sytuacji gospodarstw rolnych jest negatywna. Jednym z obszarów badanych przez GUS były źródła finansowania gospodarstw oraz inwestycje.
Finansowanie gospodarstw rolnych ogółem
Badanie przeprowadzone przez GUS wskazuje, że w 2024 roku ponad 53 proc. ankietowanych użytkowników gospodarstw rolnych finansuje swoje gospodarstwa ze środków własnych. Innymi źródłami finansowania są płatności bezpośrednie (około 35 proc. gospodarstw) czy kredyty preferencyjne (5,3 proc.), kredyty komercyjne (1,9 proc.) oraz fundusze unijne (4,8 proc.).
Czytaj też: ARiMR przyjmuje wnioski o dopłaty. Pula środków to 80 mln zł
Gospodarstwa są finansowanie ze środków własnych
W przypadku gospodarstw ukierunkowanych na produkcję zwierzęcą środki własne stanowią 56 proc. źródeł finansowania. Gospodarstwa rolne ukierunkowane na produkcję zwierzęcą są opłacane ze środków własnych w niemal 54 proc. Najmniejszy odsetek występuje w gospodarstwach wielokierunkowych i wynosi około 52 proc.
GUS wskazuje, że głównym źródłem finansowania gospodarstw były środki własne i w porównaniu do roku 2023 roku nastąpił w tej kwestii wzrost o 1,1 p.p. Najwyższy odsetek wskazany został w przypadku gospodarstw o powierzchni powyżej 2 hektarów – 62,5 proc., a najniższy w gospodarstwach o powierzchni 100 hektarów i więcej – 44 proc.
Finansowanie gospodarstw z płatności bezpośrednich
W 2024 roku z płatności bezpośrednich korzystają głównie producenci roślin – to 35,3 proc. takich rolników. Najmniejszy odsetek występuje z kolei wśród rolników prowadzących gospodarstwa specjalizujące się w produkcji zwierzęcej i wynosi 30,8 proc.
Jeśli weźmie się pod uwagę wielkość gospodarstwa, to z płatności bezpośrednich korzystają głównie gospodarstwa o powierzchni od 2 do 15 hektarów – odsetek wynosi około 36 proc.
Czytaj też: Nowe „Czyste Powietrze” 2025: Jak dostać dotację? Wszystko, co musisz wiedzieć
Kredyty komercyjne i preferencyjne a finansowanie gospodarstw rolnych
Ponad 35 proc. gospodarstw o powierzchni użytków rolnych 100 hektarów i więcej zawierało umowy kredytowe na kredyty komercyjne i preferencyjne. Najmniejszy odsetek finansowania z kredytów – około 1 proc. – dotyczy z kolei gospodarstw poniżej 2 hektarów.
W co inwestowali rolnicy?
GUS wskazuje, że 51,2 proc. użytkowników gospodarstw rolnych w Polsce w 2024 roku przeznaczało posiadane środki finansowane na wydatki związane z prowadzeniem bieżącej działalności rolniczej. W stosunku do roku 2023 stanowi to spadek o 0,7 p.p.
Czytaj też: Dopłaty do wapnowania 2025: Na razie tylko dla rolników w jednym województwie
Mniej gospodarstw w 2024 roku w porównaniu z rokiem 2023 inwestowało swoje pieniądze. Zdecydowało się na to 14,1 proc. gospodarstw, co stanowi spadek o 0,5 p.p.
Najwięcej inwestujących rolników w 2024 roku znalazło się wśród gospodarstw specjalizujących się w produkcji roślinnej, a wzrost w porównaniu do 2023 roku wyniósł 6 p.p. 55,1 proc. rolników z tej grupy wskazało również planowanie wydatków inwestycyjnych na 2025 rok.
W porównaniu z rokiem 2023 największy wzrost wydatków inwestycyjnych w 2024 roku dotyczył gospodarstw mniejszych niż 2 hektary (13,6 p.p.), od 2 do 5 hektarów (12 p.p.) oraz od 10 do 15 hektarów (10,8 p.p.). Najwięcej inwestowali rolnicy z gospodarstwami o powierzchni od 5 do 20 hektarów.
