Nawadnianie upraw daje nawet dwukrotną zwyżkę plonów
Tempo zwrotu kosztów poniesionych na instalacje nawodnieniowe zależne jest przede wszystkim od bieżącej opłacalności produkcji i efektywności nawadniania. Bardzo często zdarza się, że susza powoduje wzrost cen płodów rolnych z powodu niższej podaży, szczególnie w przypadku warzyw i owoców. Konsekwencją wyższych cen jest zwiększenie opłacalności nawadniania. Przy wysokich cenach owoców koszty poniesione na instalacje nawodnieniowe zwracają się nawet w ciągu 2-3 lat.
Koszty instalacji nawodnieniowej
Koszty inwestycyjne instalacji nawodnieniowej zależne są od skali i zastosowanych rozwiązań technicznych. Składają się na nie koszty poszczególnych elementów instalacji: ujęcia wody, pompowni, systemu filtracji i uzdatniania wody, dozownika nawozów, rurociągów doprowadzających wodę, systemu nawodnieniowego, automatyki itp.
Oczywiście nie każda instalacja musi zawierać np. dozownik nawozów czy system automatycznego sterowania. W zależności od jakości wody i wymagań systemu nawodnieniowego różne są potrzeby, a więc także i koszty związane z systemem filtracji.
Zwyżka plonu upraw nawadnianych
Zwyżka plonu, spowodowana nawadnianiem, zależna jest od przebiegu pogody w sezonie wegetacyjnym. Klimat Polski charakteryzuje się dużą zmiennością, co wyraźnie przekłada się na efektywność nawadniania. Przykładowo, nawadnianie zbóż i roślin okopowych podnosiło plonowanie od 10 do nawet 50%. Uśrednione wyniki wieloletnie dla jabłoni wykazują 30-35% zwyżkę plonu roślin nawadnianych.
Znacznie większą efektywność nawadniania wykazano w młodych intensywnych sadach i jagodnikach. Tu w latach bardzo suchych nawadnianie powodowało nawet dwukrotną zwyżkę plonu (100-200%). Podobne wyniki uzyskano także w przypadku warzyw, gdzie nawadnianie powoduje kilkudziesięcioprocentowe zwyżki plonu.
W skrajnie suchych latach uprawa warzyw na glebach lekkich staje się niemożliwa
Trzeba jednak pamiętać, że w skrajnie suchych latach uprawa warzyw na glebach lekkich staje się niemożliwa. W naszych warunkach klimatycznych maksymalne parowanie z powierzchni roślin i gleby przypada na lipiec i sierpień. Średnia dzienna jej wartość w tym okresie wynosi zazwyczaj około 3,5 mm (35 m3 wody/ha), jednak w bardzo upalne i wietrzne dni przekracza nawet 5 mm na dobę. Oznacza to, że w takich warunkach użytki zielone przy optymalnej wilgotności gleby pobierają wodę w ilości ponad 50 m3/ha dziennie.
Aplikacje służące do precyzyjnego wyznaczania potrzeb wielu gatunków roślin sadowniczych i warzywniczych można znaleźć na stronie Instytutu Ogrodnictwa www.nawadnianie.inhort.pl. Aplikacja umożliwia szacowanie potrzeb wodnych wybranych gatunków roślin w zależności od ich rozstawy, wielkości, okresu wegetacji oraz zmiennej wielkości parowania.
Kiedy nawadniać i jak robić to precyzyjnie?
Nawadniać należy tylko w miarę potrzeb według wiarygodnych kryteriów. W praktyce możemy stosować kryteria klimatyczne (szacujemy potrzeby wodne na podstawie mierzonych danych meteorologicznych) lub glebowe (nawadniamy na podstawie pomiarów wilgotności lub siły ssącej gleby).
W przypadku stosowania kryteriów glebowych częstotliwość nawadniania jest ustalana na podstawie pomiaru wilgotności lub siły ssącej gleby. Czujniki wilgotności gleby umieszczamy na głębokości odpowiadającej aktywnej strefie korzeniowej roślin. Przy spadku wilgotności gleby poniżej ustalonego progu powinno być przeprowadzone nawadnianie.
