Na co zwrócić uwagę przy zakupie przyczepy samozbierającej?
Przyczepy samozbierające są wysoko skuteczne, jeżeli chodzi o zbieranie materiału na kiszonkę, zadawanie zielonek na stół paszowy, sprawdzają się przy tym w transporcie. Podstawą konstrukcyjną takiej wielofunkcyjnej przyczepy jest stalowa rama z podwoziem wyposażonym w zawieszone podwójne lub potrójne osie. Od strony przedniej znajduje się zaczep do agregacji ciągnika. Nieodzownym elementem przyczepy są oczywiście skrzynia ładunkowa z poziomym przenośnikiem podłogowym i podbieracz umiejscowiony z przodu. Dalej wyróżnić można przenośnik, rozdrabniacz, układ przeniesienia napędu oraz system służący do regulacji. Niektóre przyczepy doposażone mogą być w walce dozujące, które stosowane są do równomiernego rozkładania pociętej biomasy na pryzmie.
Zadaniem każdej przyczepy jest niezmiennie automatyczny załadunek, transport na duże odległości oraz szybki wyładunek. Budowa przyczep jest więc w większości przypadków zbliżona, różne mogą być jednak rozwiązania techniczne stosowane dla uzyskania założonego efektu. Czym się więc kierować przy wyborze producenta i konkretnego modelu?
Maszyna dobrana do potrzeb gospodarstwa
Aby przyczepa spełniała swoje zadania w optymalny sposób, musi być odpowiednio dobrana pod względem wydajności i możliwości dla danego użytkownika. Jest to o tyle ważne, ponieważ decyzja związana z wyborem konkretnego modelu będzie miała wpływ na wiele lat późniejszej pracy maszyny. W kwestii czynników, które należy brać pod uwagę przed zakupem przyczepy samozbierającej, do najważniejszych należy zaliczyć:
- pojemność ładunkową,
- szerokość roboczą,
- system cięcia zielonki,
- ilość osi, sposób zawieszenia i naciski generowane na podłoże,
- systemy automatyzacji i wsparcia dla nowoczesnego rolnictwa,
- warunki sprzedaży, serwisu i cenę.
Znaczenie pojemności ładunkowej i nie tylko…
Skrzynia ładunkowa i jej rozwiązania konstrukcyjne mają bardzo ważny udział przy wyborze przyczepy samozbierającej. Pojemność wyrażana w metrach sześciennych powinna być dobrana pod względem typowej ilości zbieranego materiału. Nie warto bowiem jeździć na wpół pustą przyczepą, z drugiej strony wielokrotny transport jest również mniej opłacalny. Ważnym parametrem powinna być w tym przypadku pojemność ładunkowa przy średnim sprasowaniu. Zmniejszając gęstość materiału, można nawet podwoić objętość zielonki, należy mieć jednak na uwadze dopuszczalne obciążenie przyczepy oraz moc używanego ciągnika.
W kwestii konstrukcji skrzyni przyczepy ważne jest także jej ukształtowanie np. trapezowe - ułatwiające wyładunek, wytrzymałość mechaniczna i stosowane materiały. Będzie to miało wpływ z jednej strony na łatwość obsługi, z drugiej na długość okresu eksploatacji. Za opróżnianie przyczepy odpowiada przenośnik podłogowy łańcuchowy, który złożony jest najczęściej z dwóch łańcuchów łączonych poprzecznie rzędami listew. Możliwe u niektórych producentów jest wybranie podwójnego przenośnika dla modeli przyczep pracujących pod dużym obciążeniem. Napęd przenośnika realizowany jest hydraulicznie, wartym uwagi rozwiązaniem jest system automatycznego rozładunku. Wykorzystuje on w swoim działaniu specjalne czujniki, montowane w skrzyni ładunkowej w górnej części nadbudowy lub przedniej ścianie. Gdy masa zielonki wypełnia zbiornik i osiąga zadany poziom, automatyka uruchamia przenośnik. Czujnik montowany na tylnej ścianie odpowiada z kolei za sygnalizację wypełnienia przyczepy. Opróżnianie skrzyni ładunkowej odbywa się w momencie otwarcia tylnej burty przez układ hydrauliczny. Tutaj warto doposażyć przyczepę w walce dozujące będące często na wyposażeniu opcjonalnym. Rozwiązanie to zapewnia równomierne opróżnianie zbiornika, także w systemie automatycznym. Standardem są dwa walce, ale niektórzy producenci mają w ofercie także wersje z trzema. Wielu rolnikom przyda się możliwość stosowania przyczep samozbierających jako bardziej uniwersalnych. Takie modele dają np. możliwość załadunku przez otwartą górną część, niektóre pozwalają też na demontaż całego zespołu załadunkowego. Ciekawą opcją jest możliwość bezpośredniego zadawania paszowej zielonki poprzez boczny przenośnik taśmowy.
Zbieranie i cięcie materiału
Wydajność przyczepy samozbierającej jest pochodną jej szerokości roboczej i zastosowanego sytemu cięcia materiału. Szeroki podbieracz powinien zapewniać dobre odwzorowanie podłoża oraz czysty zbiór zielonki. Dostępne są na rynku podbieracze bezkrzywkowe, bardziej niezawodne, z mniejszą liczbą ruchomych elementów, które zapewniają wysoką wydajności i żywotność maszyny oraz podbieracze krzywkowe o niższej prędkości obrotowej. Zaletą wersji krzywkowych jest mniej agresywne działanie, wysoka jakość materiału z mniejszą ilością zanieczyszczeń.
Kolejnym istotnym elementem układu roboczego jest rotor, którego zadaniem jest transport materiału z podbieracza do skrzyni ładunkowej poprzez system cięcia. Najczęściej obecnie stosowane są rotory spiralne, napędzane czołową przekładną zębatą w kąpieli olejowej. System taki jest sprawdzony i trwały. W przypadku rotora należy uwzględnić sposób ułożenia palców, tak aby zapewniały zawsze płynny przepływ materiału, a ich wymiana nie stwarzała problemów. Materiał ma być oczywiście cięty, a nie zgniatany i w tym miejscu dochodzimy do systemu cięcia.
Drobne cięcie materiału pozwala na lepsze zagęszczenie w pryzmie i tym samym lepszą jakość kiszonki. Podczas wyboru przyczepy warto mieć na uwadze możliwość odłączania poszczególnych sekcji cięcia, co pozwala na właściwy dobór długości ciętych odcinków w zależności od potrzeb. Odłączanie sekcji daje też szybsze przetwarzanie materiału, mniejsze zapotrzebowanie na moc i mniejsze nagrzewanie zielonki. W przypadku gleb z dużą ilością kamieni, zadbać też warto o to, aby system noży był odpowiednio zabezpieczony przed ciałami obcymi, to bowiem decyduje o częstotliwości ostrzenia i wymiany noży. Ze względów serwisowych dobrym rozwiązaniem jest wysuwana poza obrys przyczepy belka nożowa oraz ostrza wymieniane bez stosowania specjalnych narzędzi.
Elementy konstrukcyjne i podwozie
Jako że przyczepy samozbierające pełnią ważną funkcję transportową, komfort użytkowania ma tutaj znaczenie i to zarówno w trybie polowym, jak i drogowym. Przyczepy w zależności od wielkości i dopuszczalnej ładowności wyposażone są w układy z dwoma lub trzema osiami. Tandemowe wersje z resorami parabolicznymi połączonymi z wahaczami to standardowo stosowane rozwiązanie. Z ciekawych opcji niektórych producentów można wymienić funkcje skrętnych kół ograniczających uszkodzenia podłoża i zużycie opon, system kierowania wymuszonego elektroniczno-hydrauliczny. W przypadku cięższych wersji przyczep tridemowych oferowane może być zawieszenie hydropneumatyczne, które zapewnia automatyczne utrzymywanie wysokości i lepiej tłumi nierówności terenu. Dla komfortu pracy znaczenie ma także rozmiar stosowanych opon, które wpływają bezpośrednio na położenie środka ciężkości maszyny i tym samym jej stabilność w terenie, ale także na głębokość kolein i jednostkowy nacisk na podłoże. Właściwie dobrane ogumienie oraz ciśnienie robocze skutkują nie tylko większą ochroną struktury gleby, ale również mniejszym zużyciem opon, ograniczeniem zużycia paliwa, a nawet pośrednio obniżeniem ilości stosowanych później nawozów.
Jeżeli chodzi o dodatkowe udogodnienia, to warto zainwestować w systemy poprawiające bezpieczeństwo poruszania się, ograniczające poślizg kół, zapewniające większą stabilizację na pochyłościach terenu, a przede wszystkim wysoce sprawne hamulce i system oświetlenia drogowego i roboczego. Obecnie standardem stają się elektroniczne systemy wsparcia, sterowane poprzez terminale zgodne z ISOBUS. Dotykowe wyświetlacze, obsługiwane w intuicyjny sposób będą znaczącym ułatwieniem w obsłudze przyczepy także dla mniej doświadczonych operatorów.
Czynniki ekonomiczne
Nie ukrywajmy, że podczas wyboru maszyn rolniczych jednym z ważniejszych aspektów jest cena. Jest to oczywiście w pełni zrozumiałe, ale decydując się na zakup przyczepy, potencjalnie użytkowanej przez wiele kolejnych lat, cena nie powinna być jedynym wyznacznikiem. Zawsze warto zrobić rozeznanie, czego potrzebujemy i jaka jest specyfika naszej działalności. Z niektórych rozwiązań można zrezygnować, z innych już nie. Cena powinna odpowiadać też jakości sprzętu, aby służył bezawaryjnie przez jak najdłuższy czas. Serwisowanie i konserwacja w przypadku maszyn rolniczych są koniecznością. Przyczepy samozbierające znanych producentów są wytwarzane z zachowaniem wysokich standardów, poddawane procesom ścisłej kontroli jakości. Można mieć więc do nich większe zaufanie, tym bardziej że i z dostępnością do kwalifikowanej jednostki serwisowej oraz części nie będzie problemów. Bardziej się chyba opłaca zainwestować w maszynę sprawdzoną o wyższej jakości, w której ryzyko poważnej i kosztownej awarii jest znacząco mniejsze. Przed zakupem ustalić należy warunki gwarancji, wsparcia posprzedażowego oraz sposób finansowania. Dobrze też zaliczyć pokaz możliwości sprzętu i jazdę próbną.
