Masz te rośliny w ogrodzie? Możesz spodziewać się inwazji kleszczy

Znalezienie kleszcza pospolitego (Ixodes ricinus) pod ubraniem lub na skórze to jedna z najmniej przyjemnych “pamiątek” z wyprawy w teren. Kleszcze mogą pojawić się także w ogrodach, sadach i przydomowych zaroślach. Co trzeba wiedzieć, aby zminimalizować kontakt z tym groźnym pajęczakiem? 

Jakie warunki lubi kleszcz? 

Na terenie Polski żyją przedstawiciele 19 gatunków kleszczy (spośród imponującej puli ok. 900 gatunków), które można spotkać przede wszystkim w lasach liściastych i mieszanych. Kleszcze bytują także w gęstych zaroślach i w trawach. Z łatwością można je znaleźć na krzewach rosnących na obrzeżach dróg, łąk i pastwisk. Uciążliwy pajęczak nie omija także zielonych terenów miejskich: parków, skwerów i zarośli w pobliżu dróg. Kleszcze są zazwyczaj aktywne wiosną i latem. Przyjmuje się, że ich okres żerowania w tym sezonie trwa od godzin porannych do południa oraz od późnego popołudnia do wieczoru. Kleszcze lubią środowisko z wysoką wilgotnością powietrza (powyżej 80 proc.) i małymi, dobowymi skokami temperatury. Jak wyjaśniają leśnicy, owad jest w stanie wyczuć zapach i ciepłotę ciała zbliżającej się potencjalnej ofiary. 

CZYTAJ TAKŻE: Pleśń w doniczce. Jak pozbyć się jej szybko i skutecznie? Domowe sposoby

Które rośliny mogą być "zaproszeniem" dla kleszcza? 

Ogródek porośnięty gęstą, zbitą trawą (szczególnie w środowisku naturalnie wilgotnym) jest zazwyczaj miejscem mocno sprzyjającym żerowaniu kleszczy. Warto zwrócić na to uwagę m.in. w sezonie letnim podczas stawiania namiotu i biwaku w gęstej trawie lub w pobliżu dziko rosnących zarośli. Za “kleszczolubne” uważa się także część popularnych drzew, krzewów i kwiatów ogrodowych. Do tej grupy (według różnych źródeł) można zaliczyć m.in.:  

• paprocie, mszaki i wysokie trawy ozdobne,
• leszczynę, 
• dęby, brzozy oraz popularne iglaki (szczególnie świerki),
• czarny bez,
• jeżyny,
• bluszcz,
• konwalie,
• berberys. 

Jeżeli chcemy zminimalizować ryzyko kontaktu z kleszczami, warto wziąć pod uwagę opcję usunięcia z przydomowego ogródka powyższych roślin. Mniej drastyczna opcja to zadbanie o stan trawnika latem (regularne przycinanie) i ograniczenie dziko rosnących zarośli. Jeżeli w ogrodzie znajdują się już np. paprocie, można zadbać o ich przycięcie i poszerzenie przestrzeni pomiędzy roślinami. Im mniej wilgoci i gęstej, splątanej roślinności, tym trudniejsze warunki do bytowania kleszcza – nie jest to jednak żelazna reguła. Dorosłe okazy kleszczy mogą z powodzeniem przetrwać długie okresy suszy. 

Czytaj też: Jak dbać o trawnik ciepłą zimą? Ten nawóz zapewni trawie bujny wzrost na wiosnę

Te rośliny pomogą odstraszyć kleszcze 

Wygląd ogrodu może być także specjalnie zmodyfikowany pod kątem odstraszania kleszczy. Istnieje grupa roślin, która zdecydowanie im nie sprzyja np. pod kątem woni lub potencjalnie toksycznego składu. Ogrodnicy chcący zapobiec wiosenno-letniej inwazji groźnych pajęczaków mogą wzbogacić kwiatowe lub ziołowe rabaty o lawendę, miętę pieprzową, tymianek lub rozmaryn. Wśród roślin potencjalnie odstraszających kleszcze wymienia się także m.in.: czosnek niedźwiedzi, aksamitkę, kocimiętkę, piołun, jaskier, mirt czerwony i złocień dalmatyński. 

CZYTAJ TAKŻE: Liście zamiokulkasa żółkną i usychają? Wypróbuj ten patent, a uratujesz roślinę

Podstawowe zasady ochrony przed kleszczem 

Kontaktu z kleszczami (i innymi, groźnymi owadami) nie zawsze da się uniknąć. Za każdym razem warto jednak wdrożyć podstawową profilaktykę. Najprostszą metodą ochrony przed kleszczami, przypominaną regularnie m.in. przez leśników, jest prawidłowy strój na letnią wycieczkę lub biwakowanie w terenie. Zalecane są przede wszystkim mocno kryjące ubrania w jasnych barwach. Długie rękawy, kołnierz (lub chusta na szyję) i wysokie skarpetki to prosta ochrona, która stanowi podstawową barierę dla kleszcza. Zalecane jest również stosowanie powszechnie dostępnych środków ochronnych przeciw owadom (dostępnych najczęściej w formie sprayu). Po zakończonej podróży należy dokładnie obejrzeć całe ciało (szczególnie okolice szyi, linię włosów, pachy, uda).