Kto może przejść z ZUS na KRUS? Wyjaśniamy procedurę krok po kroku

Źródło: Adobe Stock

Przedsiębiorcy, którzy są ubezpieczeni w ZUS, mogą korzystać z niższych, preferencyjnych składek tylko przez pewien czas. W KRUS składki opłaca się kwartalnie, a ich wysokość zależy od powierzchni posiadanego gospodarstwa rolnego. W przypadku ubezpieczeń społecznych wysokość składki opłacanej przez rolnika lub małżonka rolnika w I kwartale 2025 roku wynosi 714 zł (powierzchnia gospodarstwa do 50 ha), czyli 238 zł miesięcznie.

Czytaj też: Dopłaty do pensji i refundacja składek KRUS/ZUS. Jest ważny komunikat

Kto może ubezpieczyć się w KRUS?

Aby móc zostać objętym ubezpieczeniem w KRUS, należy spełnić następujące warunki.

• Osoba, która chce przejść z ZUS na KRUS, musi zakończyć umowę o pracę lub wyrejestrować działalność gospodarczą.

• Kolejnym warunkiem jest bycie właścicielem (posiadaczem), dzierżawcą lub użytkownikiem gospodarstwa rolnego powyżej 1 ha przeliczeniowego użytków rolnych.

• Osoba ta nie może mieć prawa do emerytury, renty i innych świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Z ubezpieczenia społecznego w KRUS mogą skorzystać rolnicy, małżonkowie rolników, pracujący z nimi domownicy oraz pomocnicy rolnika. Osoby te muszą posiadać obywatelstwo polskie lub być uprawnione do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ewentualnie zwolnione na podstawie przepisów szczególnych z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę.

Czytaj też:
Kto nie dostanie 13. emerytury z KRUS? Ta grupa osób jest wykluczona

Jak ubezpieczyć się w KRUS?

W obrębie KRUS funkcjonuje ubezpieczenie obowiązkowe (z mocy ustawy) oraz dobrowolne. To pierwsze dotyczy osób spełniających wyżej wymienione warunki i rozpoczynających działalność rolniczą na użytkach rolnych, których są właścicielami, dzierżawcami lub użytkownikami. Muszą one w terminie 14 dni zgłosić się do jednostki organizacyjnej KRUS właściwej ze względu na miejsce położenia gospodarstwa rolnego i poinformować o okolicznościach powodujących podleganie ubezpieczeniu społecznemu rolników. Oprócz tego mogą zgłosić osoby stale pracujące w gospodarstwie rolnym.

Następnie osoba dokonuje zgłoszenia do ubezpieczenia na formularzu KRUS UD-2. Dodatkowo należy okazać następujące dokumenty.

• Zaświadczenie z urzędu gminy o powierzchni posiadanych użytków rolnych (oryginał).

• Akt notarialny lub umowa dzierżawy, które potwierdzają datę wejścia w posiadanie/dzierżawienie gruntów rolnych (dopuszcza się odpis potwierdzony za zgodność z oryginałem przez notariusza albo przez pełnomocnika będącego adwokatem strony).

• Odpis aktu małżeństwa (jeśli ubezpieczeniem ma zostać objęty małżonek rolnika, który pracuje w gospodarstwie rolnym lub w gospodarstwie domowym bezpośrednio związanym z tym gospodarstwem).

Czytaj też: Błędy we wnioskach o rentę wdowią z KRUS. Na co rolnicy muszą uważać?

Osoby, które podejmują zatrudnienie w okresie prowadzenia działalności rolniczej, muszą również dołączyć zaświadczenie od pracodawcy o okresach podlegania ubezpieczeniu społecznemu w ZUS, umowę o pracę lub świadectwo pracy. Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą dołączają zaświadczenie z ZUS o okresach podlegania ubezpieczeniu społecznemu z tytułu prowadzenia tej działalności, zaś pobierający zasiłek dla bezrobotnych, zaświadczenie potwierdzające ten fakt. 

Na podstawie zgłoszenia i przedłożonych dokumentów dokonywana jest rejestracja rolnika jako płatnika składek oraz wydawana decyzja o podleganiu ubezpieczeniu społecznemu. Podczas  zgłaszania małżonka lub domownika, rolnik potwierdza, że osoby te wykonują pracę w jego gospodarstwie rolnym, a w przypadku małżonka również pracę w gospodarstwie domowym bezpośrednio związanym z tym gospodarstwem rolnym. Zgłaszając domownika, należy dołączyć druk KRUS UD-24A (oświadczenie o wykonywaniu stałej pracy w gospodarstwie rolnym na rzecz rolnika).

Jeśli obowiązek ubezpieczenia istniał dłuższy czas przed dokonaniem zgłoszenia, ubezpieczenie obejmie okresy minione, jednak do należnych składek zostaną doliczone odsetki za zwłokę.

Czytaj też: Coraz więcej kontroli nieruchomości. Kary do 10 tys. złotych 

Jak ubezpieczyć się dobrowolnie w KRUS?

Osoby, które nie mogą zostać objęte ubezpieczeniem obowiązkowym w KRUS, mają możliwość ubezpieczyć się dobrowolnie. Niemniej jednak w tym przypadku również trzeba spełnić pewne warunki.

• Działalność rolnicza musi stanowić stałe źródło utrzymania dla danej osoby.

• Rolnik musi prowadzić działalność rolniczą w gospodarstwie o powierzchni równej 1 ha przeliczeniowemu lub poniżej 1 ha, ewentualnie będąc rolnikiem, przeznaczyć grunty prowadzonego przez siebie gospodarstwa do zalesienia.

• Osoba nie może podlegać innemu ubezpieczeniu społecznemu. Nie może też mieć ustalonego prawa do emerytury, renty lub prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Ubezpieczeniem dobrowolnym można zostać objętym w pełnym zakresie (ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie oraz ubezpieczenie emerytalno-rentowe) lub tylko częściowo (wyłącznie ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie). Rolnik może również ubezpieczyć małżonka lub domownika. Z wnioskiem o objęcie ubezpieczeniem dobrowolnym można wystąpić w każdym czasie. W tym przypadku składa się druk KRUS UD-5. Ubezpieczenie zacznie obowiązywać od dnia wskazanego we wniosku, ale nie wcześniej niż od dnia złożenia dokumentu. Od ubezpieczenia można w dowolnym momencie odstąpić, składając oświadczenie w tej sprawie.

Czytaj też: Zmiana czasu na letni 2025: Kiedy wypada? Czy to już dziś?