Kto może przejść z ZUS na KRUS? Wyjaśniamy procedurę krok po kroku

Przedsiębiorcy, którzy są ubezpieczeni w ZUS, mogą korzystać z niższych, preferencyjnych składek tylko przez pewien czas. W KRUS składki opłaca się kwartalnie, a ich wysokość zależy od powierzchni posiadanego gospodarstwa rolnego. W przypadku ubezpieczeń społecznych wysokość składki opłacanej przez rolnika lub małżonka rolnika w I kwartale 2025 roku wynosi 714 zł (powierzchnia gospodarstwa do 50 ha), czyli 238 zł miesięcznie.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Czytaj też: Dopłaty do pensji i refundacja składek KRUS/ZUS. Jest ważny komunikat
Kto może ubezpieczyć się w KRUS?
Aby móc zostać objętym ubezpieczeniem w KRUS, należy spełnić następujące warunki.
Osoba, która chce przejść z ZUS na KRUS, musi zakończyć umowę o pracę lub wyrejestrować działalność gospodarczą.
Kolejnym warunkiem jest bycie właścicielem (posiadaczem), dzierżawcą lub użytkownikiem gospodarstwa rolnego powyżej 1 ha przeliczeniowego użytków rolnych.
Osoba ta nie może mieć prawa do emerytury, renty i innych świadczeń z ubezpieczeń społecznych.
Z ubezpieczenia społecznego w KRUS mogą skorzystać rolnicy, małżonkowie rolników, pracujący z nimi domownicy oraz pomocnicy rolnika. Osoby te muszą posiadać obywatelstwo polskie lub być uprawnione do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ewentualnie zwolnione na podstawie przepisów szczególnych z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę.
Jak ubezpieczyć się w KRUS?
W obrębie KRUS funkcjonuje ubezpieczenie obowiązkowe (z mocy ustawy) oraz dobrowolne. To pierwsze dotyczy osób spełniających wyżej wymienione warunki i rozpoczynających działalność rolniczą na użytkach rolnych, których są właścicielami, dzierżawcami lub użytkownikami. Muszą one w terminie 14 dni zgłosić się do jednostki organizacyjnej KRUS właściwej ze względu na miejsce położenia gospodarstwa rolnego i poinformować o okolicznościach powodujących podleganie ubezpieczeniu społecznemu rolników. Oprócz tego mogą zgłosić osoby stale pracujące w gospodarstwie rolnym.
Następnie osoba dokonuje zgłoszenia do ubezpieczenia na formularzu KRUS UD-2. Dodatkowo należy okazać następujące dokumenty.
Zaświadczenie z urzędu gminy o powierzchni posiadanych użytków rolnych (oryginał).
Akt notarialny lub umowa dzierżawy, które potwierdzają datę wejścia w posiadanie/dzierżawienie gruntów rolnych (dopuszcza się odpis potwierdzony za zgodność z oryginałem przez notariusza albo przez pełnomocnika będącego adwokatem strony).
Odpis aktu małżeństwa (jeśli ubezpieczeniem ma zostać objęty małżonek rolnika, który pracuje w gospodarstwie rolnym lub w gospodarstwie domowym bezpośrednio związanym z tym gospodarstwem).
Czytaj też: Błędy we wnioskach o rentę wdowią z KRUS. Na co rolnicy muszą uważać?
Osoby, które podejmują zatrudnienie w okresie prowadzenia działalności rolniczej, muszą również dołączyć zaświadczenie od pracodawcy o okresach podlegania ubezpieczeniu społecznemu w ZUS, umowę o pracę lub świadectwo pracy. Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą dołączają zaświadczenie z ZUS o okresach podlegania ubezpieczeniu społecznemu z tytułu prowadzenia tej działalności, zaś pobierający zasiłek dla bezrobotnych, zaświadczenie potwierdzające ten fakt.
Na podstawie zgłoszenia i przedłożonych dokumentów dokonywana jest rejestracja rolnika jako płatnika składek oraz wydawana decyzja o podleganiu ubezpieczeniu społecznemu. Podczas zgłaszania małżonka lub domownika, rolnik potwierdza, że osoby te wykonują pracę w jego gospodarstwie rolnym, a w przypadku małżonka również pracę w gospodarstwie domowym bezpośrednio związanym z tym gospodarstwem rolnym. Zgłaszając domownika, należy dołączyć druk KRUS UD-24A (oświadczenie o wykonywaniu stałej pracy w gospodarstwie rolnym na rzecz rolnika).
Jeśli obowiązek ubezpieczenia istniał dłuższy czas przed dokonaniem zgłoszenia, ubezpieczenie obejmie okresy minione, jednak do należnych składek zostaną doliczone odsetki za zwłokę.
Czytaj też: Coraz więcej kontroli nieruchomości. Kary do 10 tys. złotych
Jak ubezpieczyć się dobrowolnie w KRUS?
Osoby, które nie mogą zostać objęte ubezpieczeniem obowiązkowym w KRUS, mają możliwość ubezpieczyć się dobrowolnie. Niemniej jednak w tym przypadku również trzeba spełnić pewne warunki.
Działalność rolnicza musi stanowić stałe źródło utrzymania dla danej osoby.
Rolnik musi prowadzić działalność rolniczą w gospodarstwie o powierzchni równej 1 ha przeliczeniowemu lub poniżej 1 ha, ewentualnie będąc rolnikiem, przeznaczyć grunty prowadzonego przez siebie gospodarstwa do zalesienia.
Osoba nie może podlegać innemu ubezpieczeniu społecznemu. Nie może też mieć ustalonego prawa do emerytury, renty lub prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych.
Ubezpieczeniem dobrowolnym można zostać objętym w pełnym zakresie (ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie oraz ubezpieczenie emerytalno-rentowe) lub tylko częściowo (wyłącznie ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie). Rolnik może również ubezpieczyć małżonka lub domownika. Z wnioskiem o objęcie ubezpieczeniem dobrowolnym można wystąpić w każdym czasie. W tym przypadku składa się druk KRUS UD-5. Ubezpieczenie zacznie obowiązywać od dnia wskazanego we wniosku, ale nie wcześniej niż od dnia złożenia dokumentu. Od ubezpieczenia można w dowolnym momencie odstąpić, składając oświadczenie w tej sprawie.
Czytaj też: Zmiana czasu na letni 2025: Kiedy wypada? Czy to już dziś?
- Tagi:
- rolnik
- KRUS
- ubezpieczenie