Kontrola rolników przez ARiMR - jakie masz prawa?
Kontrole na miejscu przeprowadza się w celu sprawdzenia i weryfikacji faktów stanowiących podstawę przyznania płatności, potwierdzenia zgodności danych i informacji zawartych we wnioskach pomocowych ze stanem faktycznym.
Prawa i obowiązki Rolników w procesie kontroli na miejscu
Kontrole na miejscu w ramach płatności bezpośrednich są realizowane przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa lub przez jednostki działające na jej zlecenie (Wykonawcy Kontroli) przeprowadzane są dwoma metodami:
- inspekcji terenowej,
- FOTO, czyli fotografii.
Kontrola metodą inspekcji terenowej
Kontrola ta polega na zrealizowaniu czynności kontrolnych w odniesieniu do wszystkich działek zgłoszonych do płatności obszarowej i do płatności ONW.
- Czynności kontrolne polegają na przeprowadzeniu kontroli w terenie i dokonaniu pomiaru powierzchni działek rolnych w celu weryfikacji powierzchni zgłoszonej we wniosku. Pomiar powierzchni działek rolnych wykonywany jest najczęściej w oparciu o technikę GPS - podkreśla ARiMR.
Kontrola metodą FOTO
Kontrola FOTO polega na zrealizowaniu czynności kontrolnych w odniesieniu do wszystkich działek rolnych wchodzących w skład całego gospodarstwa.
- Czynności kontrolne polegają na pomiarze powierzchni działek rolnych w oparciu o ortofotomapę (cyfrowe odwzorowanie terenu wykonane na podstawie zobrazowań satelitarnych) oraz przeprowadzeniu wywiadu terenowego. W trakcie wywiadu terenowego sprawdza się rodzaj uprawy/grupy upraw, jaka występuje na kontrolowanej działce rolnej, wykonywane jest zdjęcie działki rolnej i ewentualnie dokonywane są pomiary tych granic, których nie można było pomierzyć na ortofotomapie, ponieważ były zbyt małe lub słabo widoczne (np. w cieniu drzew) - wyjaśnia ARiMR.
Powiadomienie o kontroli
Co do zasady kontrole na miejscu w ramach WPR nie powinny być zapowiadane.
- Zawiadomienie beneficjenta o kontroli jest wykonywane wtedy, gdy jego obecność jest niezbędna do przeprowadzenia kontroli - zaznacza Agencja.
Jeżeli wcześniejsze powiadomienie następuje na więcej niż 48 godzin przed kontrolą, powinno ono mieć miejsce z wyprzedzeniem ograniczonym do niezbędnego minimum. Czas ten nie może przekraczać 14 dni.
- Natomiast w przypadku kontroli dotyczących inwentarza żywego termin powiadomienia nie może przekraczać 48 godzin z wyjątkiem uzasadnionych przypadków - wyjaśnia ARiMR.
W przypadku beneficjentów Programu Operacyjnego „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013” podmiot, u którego ma być przeprowadzona kontrola zawiadamia się o terminie oraz zakresie planowanej kontroli, co najmniej na 7 dni przed rozpoczęciem kontroli. Kontrola może być również przeprowadzona przed upływem 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze przeprowadzenia kontroli na wniosek podmiotu, u którego ma być przeprowadzona kontrola, lub jeżeli wymaga tego specyfika operacji, po uzyskaniu pisemnej zgody podmiotu, u którego ma być przeprowadzona kontrola. Dopuszcza się możliwość nieinformowania podmiotu kontrolowanego o kontroli na miejscu, co może być stosowane w kontroli w trybie doraźnym, w przypadku uzyskania informacji o niewłaściwej realizacji operacji.
W jaki sposób powiadamia się o kontroli?
Podstawowym sposobem powiadomienia o kontroli jest powiadomienie telefoniczne, pisemne lub bezpośrednie.
Zdjęcia bez uprzedzenia?
W przypadku kontroli metodą FOTO beneficjent nie jest powiadamiany o kontroli. Czynności kontrolne mogą być wykonywane podczas nieobecności podmiotu kontrolowanego także wówczas, gdy rolnik został zawiadomiony o kontroli.
Obecność podmiotu kontrolowanego lub osoby przez niego upoważnionej
W przypadku, gdy beneficjent (czyli rolnik) nie może uczestniczyć w kontroli ma możliwość upoważnienia do tej czynności innej osoby. Obecność beneficjenta lub osoby upoważnionej podczas kontroli wymagana jest w sytuacjach, gdy powinien on udostępnić inspektorom terenowym posiadaną dokumentację, umożliwić wstęp na teren gospodarstwa lub w miejsce realizacji inwestycji itp.
Co powinno zawierać upoważnienie?
Osoba upoważniona przez beneficjenta (rolnika) do reprezentowania go w czasie kontroli musi posiadać pisemne upoważnienie, które powinno zawierać:
- dane osobowe podmiotu upoważniającego;
- dane osoby upoważnionej wraz z nazwą i numerem dokumentu, który osoba upoważniona okazuje inspektorom terenowym,
- zakres upoważnienia,
- datę wystawienia upoważnienia,
- datę ważności upoważnienia, jeśli nie jest ono wydane na czas nieokreślony,
- podpis osoby upoważniającej.
Kontrolujący musi się wylegitymować
Przed przystąpieniem do czynności kontrolnych osoba upoważniona do ich wykonywania jest zobowiązana okazać imienne upoważnienie beneficjentowi (rolnikowi) lub osobie przez niego upoważnionej, jeżeli nie jest on obecny podczas kontroli. Upoważnienie zawiera wskazanie osoby upoważnionej do wykonywania czynności kontrolnych, miejsce i zakres oraz podstawę prawną do ich wykonywania.
Imienne upoważnienia do wykonywania czynności kontrolnych wydawane są na podstawie następujących aktów prawnych:
- ustawy z dnia 5 lutego 2015 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (Dz. U. z 2015 r., poz. 1551, z późn. zm.),
- ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 (Dz. U. 2015, poz. 349, z późn. zm),
- ustawa z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (Dz. U. z 2013, poz.173, z późn. zm.),
- ustawy z dnia 3 kwietnia 2009 r. o wspieraniu zrównoważonego rozwoju sektora rybackiego z udziałem Europejskiego Funduszu Rybackiego (Dz. U. z 2009 r. Nr 72, poz. 619, z późn.zm.),
- ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r. o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu (Dz. U. z 2011 r. Nr 145, poz. 868, z późn. zm.),
- ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 548, z późn. zm.).
Jakie prawa ma kontrolujący?
Zgodnie z zapisami ww. aktów prawa krajowego, osoby upoważnione do wykonywania czynności kontrolnych mają prawo do:
- wstępu na teren gospodarstwa rolnego, w tym do pomieszczeń i miejsc związanych z utrzymaniem lub przebywaniem zwierząt/wstępu na grunty i do obiektów związanych z działalnością, której dotyczy pomoc lub pomoc techniczna,
- pobierania próbek do badań,
- żądania pisemnych lub ustnych informacji związanych z przedmiotem kontroli na miejscu lub wizytacji w miejscu,
- wglądu do dokumentów związanych z przedmiotem kontroli na miejscu lub wizytacji w miejscu, sporządzania z nich odpisów, wyciągów lub kopii oraz zabezpieczania tych dokumentów,
- żądania okazywania i udostępniania danych informatycznych,
- sporządzania dokumentacji fotograficznej z przeprowadzonej kontroli na miejscu lub wizytacji na miejscu.
Raport/ informacja pokontrolna z czynności kontrolnych
Z przeprowadzonych czynności kontrolnych sporządzany jest w formie pisemnej raport/informacja pokontrolna w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, z których jeden otrzymuje podmiot kontrolowany, a drugi zachowuje ARiMR. W przypadku działań PROW 2014-2020 kopię raportu otrzymuje podmiot kontrolowany, natomiast oryginał zatrzymują kontrolujący.
W przypadku, gdy raport nie został przekazany podmiotowi kontrolowanemu bezpośrednio przy kontroli jest on przekazywany za pośrednictwem poczty, co do zasady w ciągu 14 dni od daty zakończenia kontroli. Termin ten może zostać wydłużony do 3 miesięcy od daty zakończenia kontroli w przypadku:
- kontroli w ramach kwalifikowalności powierzchni (płatności bezpośrednich i ONW): od daty zakończenia czynności kontrolnych w terenie (metoda IT) lub od daty zatwierdzenia raportu (metoda FOTO);
- kontroli wzajemnej zgodności.
Uwagi rolnika do ustaleń z dokonanych sprawdzeń
W przypadku, gdy podmiot kontrolowany nie zgadza się z ustaleniami zawartymi w raporcie, może zgłosić umotywowane zastrzeżenia na piśmie, co do ustaleń w nim zawartych Dyrektorowi Oddziału Regionalnego ARiMR chyba, że bezpośrednio po zakończeniu kontroli osoba obecna podczas kontroli zgłosiła kontrolującym umotywowane zastrzeżenia, co do ustaleń zawartych w raporcie. Termin na zgłoszenie uwag to:
- 7 dni od dnia otrzymania raportu w przypadku kontroli w ramach działań PROW 2007-2013 (wówczas podmiot kontrolowany nie podpisuje raportu) oraz PROW 2014-2020 (działania inwestycyjne i premiowe),
- 14 dni od dnia doręczenia raportu lub protokołu w przypadku kontroli w zakresie płatności bezpośrednich, ONW, w ramach wzajemnej zgodności, PROW 2014-2020 (działania o charakterze obszarowym),
- 14 dni od dnia otrzymania informacji pokontrolnej w ramach PO RYBY 2007-2013 (wówczas nie podpisuje raportu).
Skutki nieprawidłowości wykrytych podczas kontroli
Wykrycie nieprawidłowości w czasie kontroli może skutkować zmniejszeniem lub nieprzyznaniem płatności w danym roku, wieloletnimi sankcjami lub całkowitym wykluczeniem z ubiegania się o pomoc.
Czy rolnik może uniemożliwć kontrolę?
Uniemożliwienie przeprowadzenia czynności kontrolnych może skutkować nieprzyznaniem płatności, zwrotem przyznanej pomocy lub odmową płatności.
Masz pytania lub wątpliwości dotyczące tego artykułu?
Napisz wiadomość: [email protected]
Czekamy na kontakt z Tobą, Twój głos jest dla nas ważny.
