Jęczmień jary na cele paszowe - o czym pamiętać?
Decyzję o wyborze i zakupie nasion, jak zaznacza Joanna Szarzyńska z Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych w Słupi Wielkiej, dobrze jest poprzedzić analizą oferowanych odmian.
- W Polsce badaniem i rejestracją odmian zajmuje się COBORU, w którym każdego roku przeprowadza się badania nowych odmian. Najlepsze z nich wpisywane są do Krajowego rejestru - mówi ekspertka.
Wspomina jednocześnie o tym, że aktualnie KR liczy 85 odmian jęczmienia jarego, w tym 61 typu pastewnego.
- Po posiedzeniu Komisji ds. rejestracji zbóż jarych na początku stycznia 2023 r. dyrektor COBORU wpisał do Krajowego rejestru 9 nowych odmian jęczmienia jarego. Wśród zarejestrowanych znalazło się 5 odmian typu browarnego: LG Flamenco, LG Rumba, Sting, KWS Premis i Lexy oraz 4 odmiany pastewne: Masimo, Amaretto, Magnus i Kakadu - wylicza Joanna Szarzyńska.
Zaznacza przy tym, że tylko 3 spośród zarejestrowanych pochodzą z hodowli krajowej.
- Nowe kreacje jęczmienia jarego wnoszą jednak duży postęp zarówno pod względem plenności, jak i odporności na choroby czy wyleganie. Wysoki plon dają obecnie zarówno odmiany pastewne, jak i browarne. Udało się połączyć jakość z plennością, dzięki czemu odmiany browarne z powodzeniem uprawiać można na paszę - zwraca uwagę nasza rozmówczyni.
Jęczmień jary w naszym kraju uprawiany jest przede wszystkim z przeznaczeniem na paszę dla trzody chlewnej. Na ten cel można przeznaczać właściwie wszystkie odmiany jęczmienia: zarówno pastewne, jak i browarne.
- Głównym kryterium wyboru odmiany na cele paszowe powinien być jednak stabilny i wysoki plon ziarna, odporność na choroby i wyleganie oraz zawartość białka - podkreśla Joanna Szarzyńska.
Jęczmień jary - odporność na choroby
Odorność na choroby - na tę cechę, zdaniem specjalistki, należy zwrócić szczególną uwagę, wybierając odmiany jęczmienia jarego.
- Na jęczmieniu jarym najczęściej pojawia się: mączniak prawdziwy, plamistość siatkowa, rdza jęczmienia, rynchosporioza i ciemnobrunatna plamistość. Pamiętajmy, że odporność na choroby w dużym stopniu uwarunkowana jest odmianowo, jednak wpływ na nią mają również warunki zewnętrzne tj. pogoda i środowisko - uczula Joanna Szarzyńska.
Jęczmień jary - doporność na wyleganie
Istotną cechą odmian jęczmienia jarego jest również odporność na wyleganie.
- Wśród zbóż jęczmień charakteryzuje się mniejszą odpornością na wyleganie, ze względu na delikatną budowę źdźbła. Szczególnie mocno narażony jest na wyleganie przy wysokim poziomie nawożenia azotowego - wskazuje ekspertka.
Z tego też względu należy, jak podkreśla nasza rozmówczyni, wybierać odmiany o sprawdzonej odporności na wyleganie i bardziej sztywnej słomie.
Jęczmień jary - termin siewu
Aby z powodzeniem uprawiać jęczmień jary na cele paszowe, ważne jest dotrzymanie terminu siewu. Nie bez znaczenia jest także jego gęstość.
- W doświadczeniach COBORU ilość wysiewanego ziarna ustala się indywidualnie dla każdej odmiany. Uwzględnia się pożądaną obsadę na m2, a także zdolność kiełkowania i masę 1000 ziaren. Zarówno zbyt duża, jak i zbyt mała gęstość siewu powoduje obniżkę plonu. W praktyce często stosuje się zbyt wysokie normy wysiewu, co powoduje większe porażenie chorobami, większą podatność na wyleganie oraz prowadzi do zmniejszenia masy 1000 ziaren. Zbyt rzadki siew z kolei skutkuje natomiast zmniejszeniem obsady kłosów, a tym samym obniżką plonów - mówi Joanna Szarzyńska.
Dodaje przy tym, że obsada roślin zależy głównie od jakości gleby. Wyższą obsadę stosuje się bowiem na słabszych stanowiskach, niższą na lepszych. COBORU w swoich doświadczeniach z jęczmieniem na glebach dobrych (kompleksy 1,2,4,10) stosuje obsadę 300 szt./m2; na pozostałych glebach 350 szt./m2.
- Dla odmian mieszańcowych obsada jest mniejsza i wynosi odpowiednio 255 i 300 szt./m2. W przypadku opóźnionych siewów lub gorszych warunków (przedplon, susza) stosuje się niewielkie odstępstwa zwiększając obsadę do 10% - opowiada specjalistka.
Radzi jednocześnie, by jęczmień jary wysiewać jak najwcześniej, począwszy od połowy marca, gdy tylko stan gleby pozwala na właściwe przygotowanie pola.
Jęczmień jary - stanowisko
Joanna Szarzyńska przypomina o tym, że jęczmień jest bardzo wrażliwy na kwaśny odczyn gleby, co w dużej mierze ma związek z plonowaniem.
- Zboża jare mają znacznie mniej czasu na rozwój niż ozime, a także słabszy system korzeniowy. Tym bardziej należy więc badać kwasowość gleby i regulować ją za pomocą wapnowania - uczula nasza rozmówczyni.
- Dopiero przy odpowiednim odczynie można dobrze dopasować nawożenie. Doświadczenia COBORU w blisko 60% zakładane są w optymalnym pH od 5,6 do 6,5 - dodaje.
Jęczmień jary z powodu słabego systemu korzeniowego ma też duże wymagania glebowe. Najlepiej sprawdzi się więc, o czym także przypomina ekspertka, na glebach żyznych, kompleksu pszennego bardzo dobrego i dobrego oraz średnich.
- Jeśli decydujemy się na wysiew odmiany browarnej, wybieramy stanowiska jeszcze bardziej żyzne niż pod odmiany paszowe. Natomiast im słabsza gleba, tym bardziej należy zwrócić większą uwagę na dobór odpowiedniej odmiany o dużej odporności na wyleganie i choroby, która lepiej poradzi sobie na stanowiskach słabszych - radzi Joanna Szarzyńska.
Jęczmień jary - materiał siewny
O czym jeszcze należy pamiętać, decydując się na uprawę jęczmiania jarego?
- Aby dobrze wykorzystać postęp, jaki dają nam nowe odmiany, należy stosować kwalifikowany materiał siewny. Daje to wiele korzyści: pozwala uzyskać wyższe plony i ograniczyć koszty uprawy - uważa nasza rozmówczyni.
