Hortiterapia. Z roślinami pozytywnie i zdrowo

Źródło: Dorota Piękna-Paterczyk

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu po raz siódmy zaprosił wszystkich zainteresowanych zagadnieniami z zakresu hortiterapii na konferencję. 

Czym jest hortiterapia?

Pojęcie hortiterapii lub terapii ogrodniczej opiera się na rehabilitacji poprzez kontakt człowieka z roślinami i ich pielęgnację, staje się coraz bardziej modnym kierunkiem. Hasłem przewodnim naukowo-warsztatowej konferencji była „Hortiterapia jako element wspomagający leczenie tradycyjne”. Do Kolegium Zembala przybyło ponad 160 osób z różnych stron Polski. Konferencja adresowana była do pracowników ośrodków naukowych i placówek terapeutycznych, doradców, florystów, osób prowadzących warsztaty zajęciowe i zajmujących się hortiterapią oraz wszystkich zainteresowanych powyższą tematyką. Patronat honorowy nad wydarzeniem objęli Rektor Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu oraz Prezydent Miasta Poznania. Uczestników konferencji powitała pani prof. Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu dr hab. Agnieszka Krzymińska-Bródka - Kierownik Katedry Roślin Ozdobnych, Dendrologii i Sadownictwa, testując na uczestnikach omawianą w jednym z referatów praktykę uważności. Uwagę uczestników przykuwały jak zwykle piękne kompozycje, którymi przyozdobiono miejsce wykładów. Tym razem był to delikatny i subtelny odcień brzoskwiniowy Peach Fuzz. To połączenie brzoskwiniowego słonecznego ciepła z pomarańczą. Poprzez swoją subtelność, ukojenie i wyciszenie ma korzystnie wpływać na emocje oraz na bliższe kontakty ludzkie. W takim kolorze znajdziemy wiele roślin, ozdobnych doniczek i mis oraz różnych dodatków do domu i ogrodu. Ciepłe słowa hortiterapeutyczne do uczestników skierował rektor Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu prof. dr hab. Krzysztof Szoszkiewicz. Do życzeń dołączył się także wieloletni kierownik Katedry Ochrony Roślin prof. dr hab. Tadeusz Baranowski, wyrażając swój podziw dla organizatorów i przekazując prezenty.

Ile nasturcje mają nerwów?

Pierwszy wykład pod tytułem "Roślina konferencji - nasturcja" wygłosiła profesor Agnieszka Krzymińska-Bródka. Podkreśliła, że nasturcje wpisują się w królujący kolor 2024 roku. Podkreśliła, że w tym roku jesienią rozpoczną naukę uczestnicy 9. edycji studiów. Dziewiątka jest także związana z nasturcjami, których liście mają właśnie tyle nerwów głównych. Nasturcja jest doskonałą rośliną do wykorzystania na zajęciach hortiterapeutycznych. Jest atrakcyjna wizualnie, ze względu na żywy, ciepły kolor kwiatów, Dużo odmian występuje o pomarańczowych kwiatach, ale są też w kolorze żółtym, czerwonym i kremowym. Nasturcje symbolizują życzliwość, opiekuńczość, a także gościnność.

Ola Tefalska - doradca żywieniowy w swoim wystąpieniu odniosła się do diety roślinnej we wspomaganiu zdrowia.

- Jedzenie jest jedną z podstawowych potrzeb człowieka, oprócz zaspokajania głodu pełni jeszcze wiele innych symbolicznych funkcji – współtworzy nasz obraz. Stanowi o tożsamości kulturowej i jest środkiem komunikacji. Jednak w obecnych czasach wielu z nas nie przywiązuje do jedzenia wielkiej wagi, bagatelizuje je - mówiła prelegentka.

Wyraziła swój niepokój, który wszyscy dostrzegamy, że w świecie galopującego postępu technologicznego bardzo często nasze posiłki rodzinne są spożywane w obecności smartfonów, stanowiących najlepsze towarzystwo i rozrywkę.

Mindfulness w ogrodzie

O praktyce mindfulness w ogrodzie jako integracji praktyk uważności z terapią ogrodniczą mówiła Bożena Szewczyk-Taranek z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie. Zaznaczyła, że praktyka uważności w ogrodzie polega na obcowaniu z naturą poprzez uważną świadomość chwili obecnej, co sprzyja poprawie samopoczucia psychicznego i emocjonalnego. Podawała przykłady takich praktyk uważności, typu np. uważny siew, uważne podlewanie lun medytacja podczas spaceru po ogrodzie. Warto wiedzieć, że terapia ogrodnicza oparta na uważności poprawia wyniki terapeutyczne. Wszystkie zabiegi związane z pielęgnacją roślin oraz prowadzonymi obserwacjami w trakcie wzrostu i rozwoju wywołują w człowieku dużo pozytywnych emocje takich jak radość, satysfakcja i zadowolenie.

Inteligentne zielone ściany

Remigiusz Mikołaj Kuczuba z firmy Bio Organica zainteresował uczestników konferencji inteligentnymi zielonymi ścianami .

- NAAVA to najbardziej zbadana zielona ściana na świecie. Wykorzystując badania NASA, technologia oczyszczania powietrza NAAVA rozkłada szkodliwe związki z powietrza za pomocą przyjaznych mikrobów żyjących w korzeniach roślin. NAAVA i biofiltracja to droga do naturalnego powietrza w pomieszczeniach dla każdego – mówił.

Okazuje się, że ta zielona ściana nie potrzebuje filtrów, które trzeba regularnie wymieniać. Znajdujące się w korzeniach roślin mikroby rozpuszczają zanieczyszczenia w powietrzu i wykorzystują je do własnego odżywiania. 

Wykład pod tytułem - Wykorzystanie roślin zielarskich w hortiterapii osób z niepełnosprawnością intelektualną przedstawiła Grażyna Zawiślak z Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie. Poinformowała, że zazwyczaj rośliny zielarskie używane są w celach przyprawowych, leczniczych i kosmetycznych. Od pewnego czasu sięgają po nie również hortiterapeuci, którzy włączają je w proces terapeutyczny. Trzeba jednak pamiętać, że nie wszystkie rośliny zielarskie można wykorzystać w hortiterapii. Np. lubczyk ogrodowy, rumianek pospolity, wrotycz pospolity, ruta zwyczajna podczas słonecznej pogody mogą u ludzi powodować fotouczulenia. Dlatego nie poleca się ich w takim okresie.

Maria Pisklewicz z Domu Pomocy Społecznej w Wałbrzychu mówiła o terapii przyłóżkowej jako jednej z form komunikacji międzyludzkich. Informowała o prowadzonych w jej rodzimym DPS różnorodnych działaniach i ich pozytywnych efektach. Mówiła o zajęciach grupowych, rozmowach indywidualnych, o grupach wsparcia które są bardzo pomocne oraz wycieczkach, które chociaż na chwilę pozwalają zmienić otoczenie.

Do zagadnień związanych z pozytywnym starzeniem się oraz do hortiterapii dla seniorów środowisk międzypokoleniowych odniosła się Olga Oskierko psycholożka z Fundacji Centrum Edukacji Gerontologicznej. To dotyczy wszystkich, bo któż z nas nie chciałby zostać zdrowym i szczęśliwym seniorem? Nie ma takiej osoby, wszyscy zestarzejemy się i wszyscy dążmy do tego żeby było nam jak najlepiej. Duże grono naukowców od lat analizuje czynniki, które sprawiają, że starość może być okresem pełnym satysfakcji i poczucia zadowolenia z życia.

Ostatni referat wygłosił absolwent UP w Poznaniu Michał Szała właściciel gospodarstwa ogrodniczego z Poznania, który zastanawiał się, jaką przyszłość ma hortiterapia w lokalnej społeczności? Zauważył i podkreślił, że w obliczu postępu technologicznego oraz urbanizacji i degradacji środowiska konieczność powrotu do natury jest bardzo pilna. A jakie korzyści? Otóż bardzo duże, ponieważ hortiterapia w lokalnej społeczności integruje mieszkańców, poprawia jakość życia, wzmacnia więzi społeczne, a tym samym redukuje stres i poprawia funkcje poznawcze. Świadczą o tym powstające ogrody terapeutyczne, które cieszą się coraz większym zainteresowaniem.

Zakończona konferencja pozwoliło spotkać się w murach Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu naukowcom, specjalistom i pasjonatom hortiterapii. Wszystko po to, aby podzielić się z zebranymi uczestnikami swoimi spostrzeżeniami, uwagami i podpowiedziami. Nie mogło zabraknąć pysznych lemoniad i pięknych dekoracji oraz miłej i sympatycznej atmosfery. Po części teoretycznej odbyła się część warsztatowa.

Przeczytaj także: Staniały główne zboża, ziemniaki i świnie, a co z bydłem, drobiem i mlekiem?