Nakarmimy świnie owadami?
Larwy much, mącznika młynarka oraz szarańcze i świerszcze - jako źródło białka wykorzystywanego w przemyśle paszowym to nie fantazja. To najbardziej obiecujące zastosowanie dla przemysłowej produkcji owadów.
HiProMine z Robakowa pod Poznaniem prowadzi intensywne badania nad technologią produkcji różnych gatunków owadów. Nie tylko na paszę.
HiProMine zajmuje się badaniami nad technologią hodowli i odchowu owadów na szeroką skalę. Firma jest jedynym przemysłowym producentem owadów w Polsce.
Ekologicznie pod każdym względem
- Produkcja biomasy owadów, pod względem zapotrzebowania na przestrzeń, surowce, wodę oraz niską emisję gazów cieplarnianych i brak odpadów poprodukcyjnych - jest jedną z najbardziej ekologicznych form produkcji zwierzęcej - mówi dr hab. Damian Józefiak, prof. z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, CEO HiProMine S.A. - Przykładowo w przypadku larw hermetii ilucens przy wykorzystaniu około 13-15 ton niskowartościowej świeżej biomasy roślinnej w objętości około 30 m3 w ciągu miesiąca, jesteśmy w stanie uzyskać około 1 tony mączki z owadów, czyli 400 kg białka i 400 kg tłuszczu, oraz 5 ton biokompostu bez zużycia wody.
Co istotne, w technologii opracowywanej przez HiProMine podczas hodowli owadów nie jest stosowana woda pitna, a produkcja jest całkowicie bezodpadowa. Owady wykorzystywane są w 100%, a więc w dużo wyższym stopniu niż inne zwierzęta hodowlane. Odchody owadów stanowią jedyny produkt uboczny produkcji, ale nie wymagają utylizacji. Przeciwnie - są gotowym do użycia, pełnowartościowym nawozem lub środkiem poprawiającym strukturę gleby, w zależności od gatunku owadów z którego są pozyskiwane. Co więcej, jako surowiec do hodowli owadów mogą być wykorzystywane produkty uboczne rolnictwa i przetwórstwa, np. z produkcji soków czy warzyw, które podlegają utylizacji poprzez biorecykling.
- Hodowlę owadów można zatem porównać do bioreaktora, utylizującego w 100% biomasę, będącą produktem ubocznym przemysłu rolno-spożywczego – zauważa Damian Józefiak. - Przy 100% wydajności bioutylizacji nie otrzymujemy produktów ubocznych, tylko podnosimy wydatnie stopień waloryzacji - otrzymujemy wysokiej jakości surowce paszowe i wysokiej jakości ekologiczny nawóz. Dodam, że HiProMine jako pierwsza w Europie firma certyfikuje nawóz otrzymywany z produkcji owadów.
Pasze dla drobiu i ryb
Około 80% ludzi na ziemi spożywa regularnie owady, a w wielu krajach różne gatunki insektów są nawet przysmakiem. W kulturze europejskiej owady na talerzu nie są tak entuzjastycznie przyjmowane, ale coraz częściej stanowią kulinarną ciekawostkę dla prawdziwych smakoszy. Jednak Polakom daleko do tak rewolucyjnej zmiany zwyczajów kulinarnych, aby owady przyjęły się powszechnie jako składnik posiłków.
HiProMine zakłada, że owady raczej nie staną się pożywieniem i składnikiem codziennej diety ludzi, bynajmniej nie w postaci niezmienionej. Jednak mają szanse stać się istotnym źródłem pełnowartościowego, wysoce przyswajalnego białka i tłuszczy w przemysłowej produkcji żywności. Największy potencjał dla wykorzystania owadów na szeroką skalę tkwi w przemyśle paszowym.
- Zwłaszcza w paszach na potrzeby akwakultury, a w przyszłości dla drobiu, którego Polska jest wiodącym producentem w Europie – zaznacza Damian Józefiak. - W wielu krajach azjatyckich, afrykańskich, jak i Ameryki Łacińskiej bezkręgowce stanowią powszechne źródło białka w mieszkankach paszowych dla zwierząt gospodarskich.
Specjaliści podkreślają, że wartość odżywcza śruty poekstrakcyjnej, roślin strączkowych czy kukurydzy jako komponentów białkowych pochodzenia roślinnego w paszach jest niższa w porównaniu z białkiem pochodzenia zwierzęcego. Dlatego w paszach pełnoporcjowych dla ryb wciąż używa się znaczące ilości mączki rybnej, co uszczupla zasoby akwenów wodnych. Szacuje się, że 30-40% połowów ryb na świecie prowadzonych jest na cele paszowe.
- Wyniki badań prowadzonych na świecie, sugerują, że dodatek owadów może wpływać pozytywnie na liczebność mikroflory jelitowej ryb i kurcząt, a więc posiadać właściwości antybakteryjne - dodaje specjalista z HiProMine. - Szczególnie interesujący jest ich wpływ na ogół mikroorganizmów występujących w jelitach poprzez właściwości bakteriostatyczne niektórych białek, defensyn owadzich, tzw. AMP (Antimicrobial Peptides).
Barierą dla upowszechnienia białka z owadów w produkcji pasz są uregulowania prawne Unii Europejskiej.
Unijne prawo definiuje mączki z bezkręgowców jako przetworzone białko pochodzenia zwierzęcego, a owady jako materiał nie przeznaczony do konsumpcji przez człowieka. Ponadto prawo unijne z uwagi na BSE zabrania również karmienia paszą z owadów zwierząt gospodarskich.
- Mączki z bezkręgowców są dozwolone w żywieniu wybranych zwierzat towarzyszących, np. psów, norek, a niedługo ukaże się legislacja dla ryb, ale przewiduje się w przyszłości dopuszczenie pasz na bazie owadów w żywieniu świń oraz drobiu. W przypadku zarówno drobiu, jak i trzody już dziś może być wykorzystywany tłuszcz pozyskiwany z owadów – uściśla Damian Józefiak.
Automatyzacja produkcji priorytetem
To właśnie niewystarczająca podaż owadów jest kolejnym czynnikiem uniemożliwiającym ich wykorzystanie w przemyśle paszowym na szeroką skalę. W Europie istnieje zaledwie kilka fabryk owadów, a uruchomienie produkcji nie jest procesem łatwym z uwagi na brak doświadczeń technologicznych i odpowiedniej wiedzy związanej z automatyzacją. Z punktu widzenia opłacalności w produkcji owadów istotne jest zapewnienie odpowiedniego poziomu kosztów przy odpowiedniej wydajności.
- Obecnie prowadzimy wiele prac nad samą technologią produkcji przemysłowej różnych gatunków owadów oraz procesem separacji białka i tłuszczu, a także substancji bioaktywnych w ramach projektu z funduszy własnych oraz Narodowego Centrum Badań i Rozwoju – wyjaśnia Damian Józefiak.
- Automatyzacja procesów przetwórczych to obecnie priorytet w naszej działalności. Jednocześnie wykonujmy wiele badań i analiz podstawowych nad wartością pokarmową ponad 30 gatunków owadów. Dlatego większość produkcji jest przeznaczana na badania naukowe i rozbudowę stad rodzicielskich insektów. Prowadząc szeroką współpracę z wieloma jednostkami naukowymi z Polski i zagranicy potrzebujemy duże ilości surowca do testów.
Oprócz pasz dla zwierząt gospodarskich owady mogą służyć jako surowiec do produkcji karm dla psów i kotów. HiProMine prowadzi intensywne badania nad wieloma aspektami stosowania owadów w dietach dla zwierząt towarzyszących, m.in. większą smakowitością karmy z udziałem mączki z owadów czy poprawą kondycji okrywy włosowej z uwagi na wysoką zawartość kwasu laurynowego.
Owady stanowią cenne źródło białka oraz kwasów tłuszczowych, ale możemy pozyskiwać z nich również chitynę, lipidy (surowce dla przemysłu kosmetycznego i farmaceutycznego) oraz substancje bioaktywne (u wielu gatunków owadów zidentyfikowano substancje o charakterze nutraceutyków).
Firma HiProMine jako jedyny podmiot z Polski należy do International Platform of Insects for Food and Feed, międzynarodowej organizacji zrzeszającej producentów owadów. Co więcej, HiProMine wchodzi w skład zarządu IPIFF i pełni rolę podmiotu odpowiedzialnego za zastosowania owadów jako innowacyjnego materiału paszowego w żywieniu różnych gatunków zwierząt.
