Kokcydioza: Jakie objawy powinny zaniepokoić hodowców?
Kokcydioza należy do grupy chorób pasożytniczych i dotyczy jelit. Jest wywoływana przez pierwotniaki z rodzaju Eimeria. Zwierzęta, w tym drób, zarażają się nią poprzez kontakt ze ściółką i/lub odchodami. Na zachorowanie szczególnie narażone są młode kury hodowane w systemie ściółkowym. Choroba zagraża również ptakom łownym, takim jak bażanty i kuropatwy oraz bydłu, królikom i gołębiom.
Czytaj też: Choroba Mareka w stadach kur. Jakie ma objawy? Poradnik dla hodowców
Kokcydioza - co to za choroba?
Zwierzęta zarażają się chorobą poprzez spożycie ziemi, paszy lub wody, które zostały zanieczyszczone oocystami inwazyjnymi. Ich rozprzestrzenianiu sprzyjają niewłaściwe warunki zootechniczne. Poza tym pasożyty mogą zostać przeniesione przez owady, gryzonie, kurz, a nawet sprzęt rolniczy. Oocysty są odporne na trudne warunki środowiskowe oraz na powszechnie stosowane środki dezynfekujące. Z tego względu są w stanie zachować swój inwazyjny charakter. U zwierząt może wystąpić zakażenie jednym lub kilkoma różnymi gatunkami Eimerii. Do pasożytów bardzo często dołączają inne patogeny, które nasilają stan chorobowy.
Po zarażeniu pasożyty kolonizują jelita i uszkadzają je. W efekcie układ pokarmowy nie jest w stanie prawidłowo pracować - składniki pokarmowe są wchłaniane w ograniczonym stopniu oraz dochodzi do zahamowania resorpcji zwrotnej wody. To z kolei powoduje silne biegunki, które ostatecznie mogą doprowadzić do odwodnienia, utraty elektrolitów, osłabienia i wyniszczenia jelit. Zainfekowane osobniki przez długi czas (nawet kilka tygodni) wydalają inwazyjne oocysty, którymi mogą zarazić się kolejne zwierzęta. Po kilku cyklach infekcji, na zachorowanie narażone będzie całe stado.
Czytaj także: Ile światła potrzebują kury? Sprawdź, aby zapobiec spadkowi nieśności
Objawy kokcydiozy. Jakie symptomy powinny zaniepokoić hodowców?
Eimeria wykorzystuje do rozmnażania komórki ze ściany jelita, niszcząc je w ten sposób. Skutkiem tego jest zapalenie jelit, a w niektórych przypadkach wyniszczenie kosmków jelitowych, a nawet martwica błony śluzowej jelita. Problemy zdrowotne zależą w dużym stopniu od stopnia nasilenia zakażenia, a także od gatunku pasożyta, szczepu, liczby spożytych pasożytów oraz wcześniejszego stanu zdrowia drobiu. W jaki sposób objawia się ta choroba?
-
Apatia
-
Nastroszenie piór
-
Zmniejszony apetyt
-
Biegunka z niewielką ilością krwi lub śluzu
-
Zahamowanie przyrostu lub spadek masy ciała
-
Niezdrowy wygląd, np. matowość piór, brak połysku
Objawy mogą mieć różny stopień intensywności w zależności od przebiegu choroby i jej postaci klinicznej. Pierwsze symptomy można zaobserwować w ciągu 7 dni od zakażenia. W przypadku ostrej postaci choroby grzebień ptaków staje się blady, osobniki przestają żerować i skupiają się w grupy. Zwiększa się też liczba padłego drobiu. Poza tym w wyniku uszkodzenia ściany jelita może dojść do sepsy lub niedokrwistości. Choroba w łagodnej postaci ma negatywny wpływ na wyniki kur, m.in. ich wzrost oraz odporność.
Czytaj także: Dopłaty dla hodowców. Już wiadomo, kiedy ruszy nabór wniosków
Jak zapobiegać kokcydiozie?
We wczesnym etapie życia każdy ptak jest narażony na kokcydiozę. Nie da się bowiem utrzymać stad wolnych od kontaktu z pasożytami. Jeśli jednak układ odpornościowy osobnika będzie na tyle silny, że uda się mu pokonać infekcję, zyska dobrą odporność na całe życie. Aby zapobiec rozwojowi tej choroby, kluczowe znaczenie ma profilaktyka. Podstawową kwestią jest zapewnienie dobrych warunków higienicznych w kurniku oraz w budynkach dla bydła. Należy regularnie usuwać obornik, czyścić wiadra i korytka oraz zapewnić suchą i świeżą ściółkę. W ten sposób ryzyko zarażenia się oocystami znajdującymi się w odchodach chorych zwierząt zostanie zminimalizowane. Jakie kroki warto jeszcze podjąć?
-
Jednym ze sposobów jest chemioprofilaktyka polegająca na stosowaniu kokcydiostatyków w paszy. Środki należy co pewien czas wymieniać, aby pasożyty nie zdążyły się na nie uodpornić. Kokcydiostatyki dzielą się na dwie grupy - kokcydiostatyki jonoforowe oraz preparaty chemiczne. Te pierwsze wpływają na zmniejszenie namnażania się pasożytów, umożliwiając wykształcenie naturalnej odporności organizmu. Zapobiegają także wystąpieniu klinicznej postaci choroby. Preparaty chemiczne z kolei całkowicie redukują namnażanie.
-
Kolejną metodą lub uzupełnieniem powyższej są szczepienia ochronne. Ich efektywność zależy jednak w dużym stopniu od tego, czy preparat został podany w prawidłowy sposób. Szczepionki aplikuje się zdrowym zwierzętom, które znajdują się w pomieszczeniach zdezynfekowanych po poprzednim cyklu produkcyjnym. Szczepienia powinny zostać przeprowadzone jak najwcześniej, jeszcze w wylęgarni lub w miejscu odchowu.
-
W przypadku zaobserwowania biegunek, należy pobrać próbkę kału i przekazać ją do analizy laboratoryjnej. W ten sposób będzie można potwierdzić obecność oocyst. Po zdiagnozowaniu infekcji należy natychmiast przystąpić do leczenia, aby nie doszło do nadmiernego wyniszczenia jelit i rozprzestrzenienia się choroby. W leczeniu najczęściej stosuje się środki oparte na sulfonamidach lub toltrazurilu. Dodatkowo można stosować preparaty z wyciągami roślinnymi i olejkami eterycznymi o właściwościach przeciwpierwotniaczych. Sprawdzają się one również jako profilaktyka.
W okresie odchowu można wzmacniać organizm zwierząt środkami zawierającymi immunoglobuliny, które są w stanie zwalczać różne patogeny. W przypadku hodowli bydła należy odseparować młodsze i słabsze osobniki od starszych, które mogą być źródłem oocyst. Cielęta najlepiej utrzymywać w podobnych grupach wiekowych. W razie wystąpienia choroby, należy przeprowadzić bardzo dokładną dezynfekcję pomieszczenia za pomocą specjalistycznych preparatów. Do odkażenia posadzki można wykorzystać wapno palone i siarczan amonu.
