Grupy jakościowe odmian pszenicy - która, jakie ma zastosowanie?
Podczas badań rejestrowych pszenicy ozimej, prowadzonych przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych, badanych jest szereg cech związanych z jakością technologiczną ziarna. - Aby odmiana została sklasyfikowana w danej grupie jakości technologicznej, musi uzyskać minimalne wartości progowe 7 analizowanych wskaźników technologicznych w odniesieniu do odmiany wzorcowej wykorzystywanej przez COBORU - tłumaczy Rafał Marcinkowski, hodowca pszenicy w Hodowli Roślin Strzelce. Oprócz siedmiu parametrów wykorzystywanych do klasyfikacji na poszczególne grupy jakości technologicznych ziarna, analizowane są również dodatkowe parametry takie jak: gęstość ziarna, wydajność mąki czy ilość glutenu. - Na podstawie tych parametrów, pszenicę klasyfikuje się do jednej z czterech grup - wyjaśnia Sławomir Sikorski, zastępca dyrektora ds. sprzedaży i marketingu w Poznańskiej Hodowli Roślin. Mateusz Hachuła, manager roślin zbożowych w firmie RAGT, wspomina z kolei o tym, że w procesie rejestracji odmian są wypiekane chleby z ziarna pozyskanego z odmian. Mówi także o tym, że na rynku dominują odmiany grupy jakościowej A (jakościowa), ale z roku na rok wzrasta udział odmian B(chlebowa), obie grupy stanowią ponad 90% uprawianych pszenic. W tym względzie powołuje się na dane z Państwowe Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa, pochodzące z kwalifikacji polowej. - W Krajowym Rejestrze jest tylko jedna odmiana z grupy E, oraz 1 odmiana z grupy K, żadna z nich nie jest jest produkowana w Polsce - dopowiada Mateusz Hachuła.
System grupowania odmian opiera się na 9 stopniowej skali, gdzie 1 oznacza wynik najmniej korzystny dla danej cechy, natomiast wynik 9 oznacza ocenę najkorzystniejszą. Co przez to należy rozumieć? - Podam przykład. Jeżeli dana odmiana uzyskała 6 parametru dla klasy jakości A, natomiast 1 parametr został skalsyfikowany dla klasy jakości C, to dana odmiana finalnie przypisana zostaje do grupy jakościowej C - tłumaczy ekspert. Do grupowania jakościowego odmian analizuje się następujące parametry: liczba odpadania, zawartość białka, test sedymentacji, objętość chleba, wodochłonność mąki, rozmiękczenie ciasta i praca odkształcenia
Czym charakteryzuje się każda z grup pszenicy ozimej?
Grupa elitarna - E charakteryzuje się najwyższą zawartością białka oraz doskonałymi właściwościami piekarniczymi. - Pszenica z tej grupy idealnie nadaje się do wypieku wysokiej jakości pieczywa, a także do produkcji makaronów - tłumaczy Sławomir Sikorski. Grupa jakościowa - A ma nieco niższą zawartość białka w porównaniu do grupy E, ale nadal posiada bardzo dobre właściwości piekarnicze. - Jest często wykorzystywana w przemyśle piekarniczym do produkcji różnorodnych chlebów i bułek. PHR w tej grupie może wyróżnić dwie odmiany - Vistula i Ostoja. Obie moją bardzo wysokie parametry jakościowe, które utrzymują parametry w zmiennych warunkach klimatycznych i glebowych, a dodatkowo posiadają bardzo grube i wyrównane ziarno - mówi specjalista z PHR-ów. Grupa chlebowa (B) charakteryzuje się z kolei przeciętnymi parametrami jakościowymi. Jest jednak odpowiednia do produkcji standardowego pieczywa. - Ziarno tej grupy jest mniej wymagające pod względem uprawy i może być bardziej odporne na zmienne warunki atmosferyczne - tłumaczy Sławomir Sikorski. Grupa ciasteczkowa (K) posiada natomiast niską zawartość białka, co sprawia, że jest idealna do produkcji ciast, ciastek oraz innych wypieków cukierniczych. - PHR z tej grupy może pochwalić się odmianą Freja, którą jest genetycznie niskobiałkowa, ma świetne parametry wypiekowe do produkcji ciasteczek a dodatkowo bardzo dobrze plonuje - wspomina ekspert z “Poznańskiej”.
Co z odmianami z grupy jakościowej C? - Nie zaliczane są do żadnej z wymienionych klas, charakteryzują się słabą wartością przemiałową oraz wypiekową, wykorzystywane są głównie na cele paszowe w produkcji zwierzęcej - wyjaśnia Rafał Marcinkowski.
Jakimi kryteriami powinniśmy się sugerować dobierając odmiany pszenic?
Przy wyborze odmiany do siewu zwraca się w przypadku pszenicy szczególną uwagę na kierunek uprawy. - Inne są bowiem oczekiwania od odmian uprawianych z przeznaczeniem ziarna na cele młynarsko-piekarskie, a inne w przypadku uprawy na paszę - zaznacza Agnieszka Kidacka z Małopolskiej Hodowli Roślin. Podkreśla jednocześnie, że w pierwszym przypadku podstawowego znaczenia nabierają odpowiednie właściwości przemiałowe ziarna oraz wypiekowe mąki, decydujące o jakości ciasta i pieczywa, a także te mające korzystne cechy rolnicze. - Pamiętać trzeba o tym, że im wyższa grupa, tym większa szansa uzyskania ziarna o parametrach pożądanych w skupie - tłumaczy ekspertka z MHR-ów. - W drugim przypadku oczekiwana będzie przede wszystkim wysoka plenność oraz korzystne inne cechy rolnicze np. zimotrwałość, a także zdrowotność, odporność na wyleganie czy porastanie ziarna - mówi Agnieszka Kidacka.
W przypadku odmian pszenicy ozimej, jak podkreśla specjalistka z MHR-ów zimotrwałość jest jedną z najważniejszych cech, która w największym stopniu wpływa na ryzyko uprawy. - Wprawdzie w ostatnich latach zimy miały na ogół łagodny przebieg i nie notowano poważnych strat w zasiewach tego gatunku na skutek przemarznięcia roślin, ale raz na kilka lat zdarzają się okresy bardzo niskich temperatur w okresie zimy i wówczas ta cecha decyduje o plonowaniu gatunku - wyjaśnia nasza rozmówczyni i dodaje: - Podkreślić jednak należy, że rejestrowane w ostatnich latach odmiany pszenicy ozimej posiadają zadowalającą zimotrwałość.
Podczas wyboru odmian bardzo dużą uwagę należy zwrócić też na profil glebowy gospodarstwa. W przypadku stanowisk słabszych oraz wadliwych, zdaniem Rafała Marcinkowiskiego, należy wybierać formy odznaczające się podwyższoną tolerancją na suszę, formy przydatne do uprawy na mozaikach glebowych czy formy o podwyższonej tolerancji do wysiewu na stanowiskach zakwaszonych.
W doborze odmian znaczącą rolę odgrywają również płodozmian i termin siewu. - W przypadku siewu w monokulturze, należy wybrać odmiany o podwyższonej odporności na choroby podsuszkowe, natomiast w przypadku siewu po kukurydzy powinno się wybrać odmiany o podwyższonej odporności na fuzariozę kłosa - tłumaczy ekspert z HR Strzelce. Podkreśla przy tym: - Gdy decydujemy się na siew opóźniony, wskazane, byśmy wybrali odmiany, które charakteryzują się dobrą zimotrwałością oraz szybkim wigorem wzrostu wiosennego, dzięki czemu będą mogły nadrobić zaległości rozwojowe spowodowane opóźnieniem siewu.
Czytaj także:
