Flufenacet i flutolanil mogą zniknąć z rynku? Komisja Europejska ma zastrzeżenia
Rekomendacje dotyczące nieprzedłużenia zatwierdzenia zostały przedstawione Stałemu Komitetowi ds. Roślin, Zwierząt, Żywności i Pasz (ScoPAFF), który na początku grudnia zebrał się w Brukseli (jest to jeden z komitetów stałych Komisji Europejskiej). Z informacji podanych przez agrarheute.com wynika, że projekty rozporządzeń wykonawczych Komisji Europejskiej dotyczące flufenacetu i flutolanilu nie są wiążące. Zanim KE będzie mogła odmówić ponownego zatwierdzenia składników aktywnych, przedstawiciele państw członkowskich UE muszą omówić propozycje i głosować nad nimi. Uchwalenie odpowiedniego rozporządzenia zajmie prawdopodobnie kilka miesięcy – prognozuje portal. Jeżeli jednak zatwierdzenia dla flufenacetu i flutolanilu nie zostaną przedłużone, poszczególne państwa będą musiały wycofać zezwolenia na wprowadzenie do obrotu herbicydów i fungicydów bazujących na tych dwóch substancjach.
Flufenacet i flutolanilu – mechanizm działania i zastosowanie
Herbicydy zawierające flufenacet przeznaczone są do zwalczania chwastów jednoliściennych i niektórych chwastów dwuliściennych w uprawach zbóż i kukurydzy (np. miotła zbożowa). Flufenacet działa poprzez inhibicję syntezy długołańcuchowych kwasów tłuszczowych w komórkach chwastów. Prowadzi do zakłócenia wzrostu i rozwoju chwastów, co ostatecznie powoduje ich zamieranie.
Flutolanil to główny element zapraw stosowanych np. do zaprawiania sadzeniaków ziemniaków oraz cebulek tulipanowych i irysów. Ma działanie grzybobójcze. Preparaty na bazie flutolanilu mają najczęściej formę zawiesiny.
Czytaj również: Siew pszenicy w grudniu. Co zrobić, by mieć obfite plony?
Jak w UE przebiega proces zatwierdzania i wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin?
Zatwierdzanie środków ochrony roślin w UE to kilkuetapowy proces. Najpierw zatwierdzane są substancje czynne, dopiero potem konkretne preparaty. Procedura rozpoczyna się od wniosku producenta (lub stowarzyszenia producentów) złożonego do państwa członkowskiego (tzw. RMS – państwo członkowskie pełniące rolę sprawozdawcy, w procesie może też wystąpić drugie państwo, w roli współsprawozdawcy) o zatwierdzenie substancji czynnej.
RMS przeprowadza ocenę substancji w świetle aktualnej wiedzy naukowej i technicznej. Jeśli potrzebne są dodatkowe badania lub informacje, wnioskodawca może zostać poproszony o dostarczenie dokumentacji. Wnioski płynące z analiz RMS (państwa-wnioskodawcy) trafiają do Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) oraz do Komisji Europejskiej. EFSA może również zwrócić się o dodatkowe informacje i konsultacje. Od strony merytorycznej w proces zaangażowana jest też Europejska Agencja Chemikaliów (ECHA). Komisja Europejska, na podstawie wniosków i rekomendacji, przy współudziale państw członkowskich podejmuje decyzję o zatwierdzeniu lub nie danej substancji.
Czytaj także: Plony kukurydzy w 2024 r. Rekordy czy wielkie rozczarowanie?
Drugim etapem jest zezwolenie na wprowadzenie do obrotu środków ochrony roślin (konkretnych preparatów bazujących na substancjach czynnych, mogą mieć różne nazwy handlowe). Ten proces odbywa się na poziomie poszczególnych krajów, jednocześnie jednak wprowadzono mechanizm wzajemnego uznawania zezwoleń. Posiadając zezwolenie w jednym kraju UE producent może złożyć wniosek o jego uznanie w innym (o ile znajduje się ono w tej samej strefie rejestracyjnej, UE podzielona jest na 3 strefy, kryterium podziału jest klimat).
Dlaczego flufenacet i flutolanil mają być wycofane?
Substancje czynne są zatwierdzane do użycia na określony czas (np. 10 lat). Przed jego upływem producent może wystąpić o odnowienie zatwierdzenia. Żeby je otrzymać, powinien wykazać, że w świetle najnowszej wiedzy naukowej i badań substancja nie jest szkodliwa dla ludzi, zwierząt, wody, innych roślin. Producenci flufenacetu (Bayer) i flutolanilu (Nihon Nohyaku Co., Ltd.) wystąpili z takimi wnioskami już jakiś czas temu. W przypadku flufenacetu sprawozdawcą była Polska, a współsprawozdawcą Francja. W przypadku flutolanilu: Holandia i Wielka Brytania.
Czytaj również: Jak powstaje kwalifikowany materiał siewny? 7 etapów produkcji
Z raportu EFSA dotyczącego flufenacetu wynika, że w badaniach wykazano szkodliwy wpływ tej substancji na tarczycę. Dodatkowo portal Agrarheute.com podaje też, że Niemcy złożyły wniosek do Agencji Chemikaliów UE (ECHA) w sprawie reklasyfikacji TFA (kwas trifluorooctowy, jeden ze składników flufenacetu) na początku 2024 r. Z kolei Komisja Europejska w swoim uzasadnieniu odwołuje się także do badania przeprowadzonego przez firmę Bayer. Wykazało ono, że u płodów królików po podaniu TFA rozwinęły się poważne wady rozwojowe.
Jeśli chodzi o flutolanil, ze sprawozdania EFSA wynika, że przedstawiony przez firmę materiał nie pozwala stwierdzić, że substancja ta jest rzeczywiście nieszkodliwa, w dokumentacji i badaniach pojawiają się luki. W publikacji EFSA czytamy np. „nie można uznać materiału testowego użytego w dwuletnim badaniu na szczurach jako reprezentatywnego dla specyfikacji technicznej i nie można było całkowicie wykluczyć potencjału immunotoksycznego flutolanilu”.
Publikacja EFSA dotycząca flutolanilu: https://efsa.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.2903/j.efsa.2023.7997.
Publikacja EFSA dotyczące flufenacetu: https://efsa.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.2903/j.efsa.2024.8997.
