Niebezpieczna roślina w ogrodzie. Które części konwalii są trujące?

Białe, drobne kwiatki o kształcie dzwonkowatym i podłużne, mięsiste liście to charakterystyczne cechy konwalii majowej (Convallaria majalis L.). Jest to roślina dobrze znana w Polsce, szeroko rozpowszechniona w środowisku naturalnym. Uprawiana też bardzo chętnie w ogrodach. Toksyczność konwalii to fakt powszechnie znany. Pomimo tego wciąż pojawiają się wątpliwości odnośnie zakresu działania toksyn zawartych w roślinie. Co dokładnie truje? Kto jest najbardziej narażony? 

Czytaj też: Jak chronić brzoskwinię przed przymrozkami? Oto sprawdzone sposoby

Gdzie występuje konwalia majowa? 

Konwalię w naturalnym środowisku można spotkać właściwie na całej półkuli północnej. Na terenie Polski roślina ta jest uznawana za gatunek rodzimy. Rośnie przede wszystkim w lasach – w dużych powierzchniach głównie w północno-wschodniej części Polski. Jak wyjaśniają Lasy Państwowe, konwalię można spotkać przede wszystkim w lasach mieszanych i w dąbrowach. Roślina rozrasta się za pomocą kłączy rosnąc płatowo. Korzenie są płytkie, a sama konwalia dorasta zazwyczaj do ok. 20 cm wysokości. Charakterystyczne, białe kwiaty pojawiają się z początkiem maja, a okres kwitnienia trwa do czerwca. Owoce mają formę drobnych, czerwonych jagód.  

Czytaj też: Jak zakwasić glebę? Tak przygotujesz podłoże pod borówkę, azalie, hortensje

Które części konwalii są trujące? 

Toksyny są zawarte w każdej części rośliny. Trujące są zarówno liście i łodyga, jak i kwiaty. Za szczególnie toksyczne uważa się owoce konwalii majowej. Za toksyczność rośliny odpowiadają tzw. glikozydy nasercowe, a dokładniej m.in. konwalatoksyna i konwalozyd. Ich obecność odnotowano we wszystkich częściach rośliny. Najwięcej glikozydów znajduje się zazwyczaj w kwiatach i liściach konwalii. Poziom glikozydów wzrasta wraz z procesem kwitnienia rośliny i jest najsilniejszy na początku maja. Wyższy poziom tej substancji posiadają zazwyczaj organy starszych roślin, bardziej rozwiniętych. 

Czytaj też:
Ten szkodnik dotarł do Polski zaledwie kilka lat temu. To zagrożenie dla ogrodu

Na czym polega toksyczność glikozydów konwalii? 

Biolodzy przypisują konwalię do tzw. roślin kardiotoksycznych. Zawarte w niej toksyny mogą działać negatywnie przede wszystkim na serce. Jak podają źródła naukowe, w przypadku zatrucia toksynami zawartymi w konwalii mogą pojawić się takie objawy jak m.in.: zaburzenia rytmu serca, częstoskurcze czy migotania przedsionków. Ciężkiemu zatruciu może towarzyszyć spadek ciśnienia tętniczego. Do tego dochodzą objawy ze strony układu pokarmowego: wymioty, biegunka, nudności. Mogą pojawić się także zawroty i bóle głowy oraz zaburzenia widzenia barw. W rzadkich przypadkach spożycie rośliny może zakończyć się m.in. zatrzymaniem akcji serca, a nawet śmiercią.  

Zatrucie konwalią może nastąpić po spożyciu dowolnej części rośliny, a szczególnie narażone są dzieci. Odnotowywano m.in. zatrucia u dzieci na skutek spożycia owoców konwalii, ale także żucia lub ssania łodyżek kwiatowych. Warto także pamiętać, że konwalia jest toksyczna nie tylko dla ludzi, ale również zwierząt m.in. psów, kotów, gęsi, kaczek i koni (zatrucia rzadkie, zazwyczaj po spożyciu dużej ilości rośliny). Lasy Państwowe wyjaśniają, że toksyczna jest również woda, w której umieszczono cięte kwiaty konwalii.  

Czytaj też: Dlaczego czosnek niedźwiedzi jest tak popularny? Zawiera m.in. naturalny antybiotyk 

Jak wysokie jest ryzyko zatruciem konwalią? 

Kwestia toksyczności konwalii jest bardzo często poruszana w mediach, a temat raczej powszechnie znany. W praktyce zatrucia tą rośliną zdarzają się sporadycznie. Według źródeł naukowych do bezpośrednich zatruć roślinami, które zawierają glikozydy nasercowe (tu m.in. konwalia majowa, naparstnica, miłek wiosenny, trzmielina zwyczajna, ciemiernik) dochodzi bardzo rzadko. Odnotowano jednak zatrucia śmiertelne w przypadku dzieci po zjedzeniu jagód (owoców) konwalii.