Przenoszą się między zbożami i kukurydzą. Skrzypionki niszczą uprawy
Na zielonych liściach zbóż widać długie, białawe, wygryzione pasma? Część uprawy stała się prawdopodobnie żerowiskiem skrzypionek.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Skrzypionka zbożowa. Co to za szkodnik? Jak go rozpoznać?
Te niewielkie szkodniki to chrząszcze z rodziny stonkowatych. Na uprawach może żerować skrzypionka zbożowa (Oulema melanopa) i/lub skrzypionka błękitek (Oulema gallaeciana).
Czytaj też: Polscy rolnicy i rząd zablokują ważną umowę? Inni w UE chcą ją szybko podpisać
Dorosły chrząszcz skrzypionki zbożowej ma ok. 5 mm, czarny pancerz o zielonkawym połysku i czarne odnóża. Owad składa żółtawe, walcowate jaja o długości ok. 1 mm. Z jaj wylęgają się brunatnożółte larwy, pokryte śliską wydzieliną. Skrzypionka błękitek ma mniejsze wymiary (dorosłe osobniki osiągają do 3-4 mm), a pancerz chrząszcza jest metalowo-niebieski.
Cykl życia skrzypionki zbożowej
W ciągu roku rozwija się jedno pokolenie chrząszcza. Skrzypionki zimują w ściółce, a wychodzą na powierzchnię wiosną przy temperaturze powyżej ok. 10 stopni Celsjusza. Przy kilku następujących po sobie łagodnych zimach okres wyjścia szkodnika na pierwszy żer jest coraz wcześniejszy. Okres składania jaj zaczyna się w połowie maja i wynosi nawet do 60 dni. Samica może złożyć w jednym cyklu nawet do 300 jaj. Po dwóch tygodniach z jaj wylęgają się larwy i zaczynają okres żerowania. Larwy wygryzają wąskie, powierzchniowe pasma liści, doprowadzając do znacznego uszkodzenia rośliny. Faza poczwarki trwa ok. 12 dni. Dorosłe chrząszcze mogą żerować aż do jesieni, a następnie zimują w podłożu.
Na czym żeruje skrzypionka? Jak wyglądają uszkodzenia?
Skrzypionka zbożowa żeruje przede wszystkim na pszenicy. Można ją również spotkać na uprawach żyta, jęczmienia, owsa, ale również m.in. na kukurydzy. Charakterystycznym zachowaniem dla tego chrząszcza są częste migracje. Owad nie atakuje zazwyczaj całej uprawy, ale jedynie fragmenty. W trakcie zimowania chrząszcze przemieszczają się na obrzeża pól uprawnych. Na obrzeżach pozostają też zazwyczaj larwy.
Pierwszy, duży etap żerowania odbywa się wczesną wiosną, kolejny na przełomie maja i czerwca. Owady wygryzają podłużne otwory wzdłuż nerwów liścia (zielona tkanka ma charakterystyczny, “pasiasty” wzór). Przy dużych uszkodzeniach blaszka liściowa zaczyna zasychać. W trakcie żerowania larw na roślinie pojawiają się też charakterystyczne zabrudzenia kałem i substancją wydzielaną przez owady. Jeżeli na polu żeruje duża populacja skrzypionek, możliwe jest obniżenie plonowania (według niektórych źródeł nawet do 30 proc.). Owady mają też tendencję do migrowania na sąsiadujące uprawy.
Czytaj też: "Żółta lawenda" rośnie szybko i intensywnie. Rozświetli ogród aż do września
Monitoring skrzypionki i progi szkodliwości
Obserwacje wykonuje się wczesną wiosną, w trakcie pozimowego żerowania chrząszczy. Kolejną w okresie wylęgania larw. Metoda jest zazwyczaj dostosowywana do wielkości uprawy. Monitoring polega najczęściej na obserwacji od 100 do 150 źdźbeł zbóż w wybranych puntach pola (po 10 źdźbeł wybranych losowo). Próg ekonomicznej szkodliwości skrzypionek to 1-2 larwy na 1 źdźble żyta, pszenicy ozimej i pszenżyta ozimego. W przypadku owsa i pszenicy jarej będzie to 1 larwa na 2-3 źdźbłach. Ewentualne zwalczanie insektycydami wykonuje się w okresie masowego wylęgania larw.
Czytaj też: Zawieś nad borówką amerykańską lub postaw obok. Szpaki zostawią krzewy w spokoju
