Jak wojna w Ukrainie i powódź wpłynęły na sytuację rolników? Nowy raport GUS

Źródło: Adobe Stock

Raport zatytułowany „Koniunktura w gospodarstwach rolnych w 2 półroczu 2024 r.” opublikowany został przez GUS 31 marca 2025 roku.

Raport GUS: "Koniunktura w gospodarstwach rolnych w 2 półroczu 2024 r."

Raport dotyczący koniunktury w gospodarstwach rolnych publikowany jest przez GUS dwa razy w roku i obejmuje okres jednego półrocza. Ostatni raport składa się z następujących części:

• diagnoza sytuacji w gospodarstwach rolnych w grudniu 2024 r;
• zmiany w gospodarstwach rolnych w 2 półroczu 2024 r.;
• prognoza sytuacji gospodarstw rolnych;
• źródła finansowania i inwestycje;
• czynniki sprzyjające i ograniczające rozwój gospodarstw rolnych;
• wpływ nadzwyczajnych czynników na sytuację gospodarstw rolnych.

Jak można przeczytać we wstępie do raportu, „rolnicy mniej negatywnie niż w poprzednich okresach ocenili zmiany ogólnej sytuacji prowadzonych przez siebie gospodarstw rolnych […]. Również prognozy na 1 półrocze 2025 r. są mniej pesymistyczne. Wskaźnik zmiany ogólnej sytuacji w gospodarstwach rolnych pozostaje negatywny, ale poprawił się o 6,8 pkt w porównaniu z analogicznym okresem 2023 r.”.

Czytaj też:
Jak rolnicy finansują swoje gospodarstwa? Jest nowy raport GUS 

Wpływ nadzwyczajnych czynników na sytuację gospodarstw rolnych: Wojna w Ukrainie

Jednym z badanych przez GUS czynników wpływających na sytuację gospodarstw rolnych była - tak, jak w każdej edycji od drugiego półrocza 2022 roku - wojna w Ukrainie. Jak zauważyli autorzy badań, odsetek rolników uważających, że konflikt ten miał poważny wpływ na funkcjonowanie ich gospodarstw, sukcesywnie maleje od drugiego półrocza 2023 roku. Wówczas wyniósł on 30,7 proc., a w pierwszym półroczu 2024 roku – 28,4 proc. W ostatniej edycji badania już tylko 22,9 proc. ankietowanych uznało, że konflikt zbrojny w Ukrainie miał poważny wpływ na działanie ich gospodarstw rolnych, co oznacza spadek o 5,5 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego półrocza.

16,2 proc. rolników przyznało w ostatnim badaniu, że wojna w Ukrainie to czynnik, który zagraża stabilności ich gospodarstw. W przypadku tej odpowiedzi odnotowano spadek wskazań. Jest on najniższy spośród wszystkich edycji ankiety. Do tej pory najniższy był w drugim półroczu 2022 roku, kiedy wyniósł 16,9 proc., natomiast najwyższy zanotowany został w pierwszym półroczu 2024 roku (22,5 proc.).

Czytaj też: Co oznacza służebność drogi? Ważne przepisy dla właścicieli działek

Wzrost, w stosunku do poprzednich edycji, zanotował wskaźnik gospodarstw, na które konflikt zbrojny w Ukrainie wywarł nieznaczny wpływ. Wyniósł on 32,4 proc., a wyższy był jedynie w pierwszej edycji badania w drugim półroczu 2022 roku (33,9 proc.). Najniższy wskaźnik zanotowano w pierwszym półroczu 2024 roku, kiedy wyniósł on 28 proc.

W ostatniej edycji badania GUS zauważono również, że wzrosła liczba gospodarstw, które nie odnotowały negatywnych skutków w związku z sytuacją za naszą wschodnią granicą. Aż 28,5 proc. respondentów wskazało taką odpowiedź. W tym wskaźniku obserwować można systematyczny wzrost liczby odpowiedzi od drugiego półrocza 2023 roku (17,7 proc.) przez pierwsze półrocze 2024 roku (21,1 proc.).

Czytaj też: Pojazdy rolnicze: Które można prowadzić mając prawo jazdy kat. B? 

Wpływ nadzwyczajnych czynników na sytuację gospodarstw rolnych: Powódź

GUS w swoim badaniu nad wpływem nadzwyczajnych czynników na sytuację gospodarstw rolnych wziął pod uwagę także powódź, która nawiedziła część Polski we wrześniu 2024 roku.

W styczniu 2025 roku zadał respondentom pytanie dotyczące spowodowanych przez nią szkód w ich gospodarstwach rolnych. 2,2 proc. ankietowanych wskazało, że ostatnia powódź poczyniła straty w ich gospodarstwach. W największym stopniu jej skutki odczuli rolnicy z siedmiu województw: opolskiego, dolnośląskiego, śląskiego, lubuskiego, małopolskiego, wielkopolskiego oraz świętokrzyskiego.

Wśród rolników, którzy odczuli wpływ powodzi na prowadzenie gospodarstw rolnych:

• 10,7 proc. uznało jej skutki za zagrażające stabilności gospodarstw;
• 39,3 proc. nazwało skutki poważnymi;
• 49,3 proc. określiło skutki jako nieznaczne;
• 0,7 proc. nie stwierdziło negatywnych konsekwencji.

Czytaj też: Czy da się zwiększyć emeryturę rolniczą? KRUS odpowiada

Jako główny skutek powodzi ankietowani, niezależnie od rodzaju prowadzonej produkcji rolnej, wskazali przede wszystkim zniszczenie plonów. Ponadto rolnicy specjalizujący się w produkcji zwierzęcej jako inne, istotne skutki zgłosili uszkodzenie pasz, nawozów lub materiału siewnego (16,3 proc.). Z kolei dla osób zajmujących się produkcją roślinną szczególnie dotkliwe były szkody w zabudowaniach mieszkalnych (13,4 proc.) oraz gospodarskich (17,7 proc.), a dla gospodarstw wielokierunkowych – zwiększone nakłady finansowe na oczyszczenie gleby (24,8 proc.).

Respondenci wskazali również działania, które podejmowali, aby poradzić sobie ze skutkami powodzi. Do najpopularniejszych należały:

• ograniczenie inwestycji (24,1 proc.),
• ograniczenie wydatków na życie (22,5 proc.),
• zmniejszenie wydatków na produkcję (19,9 proc.).

Poza tym rolnicy zajmujący się produkcją roślinną często brali także kredyty (10,3 proc.), specjalizujący się w produkcji zwierzęcej decydowali się na sprzedaż części majątku (10,4 proc.), a gospodarstwa wielokierunkowe wskazywały na zróżnicowanie produkcji lub działalności (18,1 proc.).