Jakie ekoschematy będą dostępne dla rolników?
Ile środków przewidziano w poszczególnych ekoschematach? Jakie warunki trzeba będzie spełnić?
Rolnictwo węglowe, Dobrostan zwierząt, Biologiczna ochrona upraw, Prowadzenie produkcji roślinnej w systemie Integrowanej Produkcji Roślin, Obszary z roślinami miododajnymi, Retencjonowanie wody na trwałych użytkach zielonych - to 6 ekoschematów, z których rolnicy będą mogli korzystać w nowej WPR. Wyjaśniamy, jakie wymagania trzeba będzie spełnić oraz jakie środki za ich spełnienie będzie można otrzymać.
Przedstawiamy 6 ekoschematów, które znalazły się w najnowszej wersji Krajowego Planu Strategicznego Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023 - 2027:
1. Ekoschemat Retencjonowanie wody na trwałych użytkach zielonych
Celem interwencji jest promowanie retencjonowania wody, które poprawia gospodarkę wodną, a także ogranicza emisję dwutlenku węgla do atmosfery (poprzez ograniczenie rozkładu materii organicznej). Płatność przyznawana będzie rolnikom udostępniającym swoje TUZ na cele związane z retencjonowaniem wody, położone na terenach, gdzie w okresie wegetacyjnym w danym roku faktycznie wystąpiły zalania – podtopienia. Wdrożenie ekoschematu opierać się będzie na monitoringu satelitarnym. Interwencja ta daje możliwość zrekompensowania ewentualnych strat spowodowanych przez zalania/podtopienia na TUZ-ach.
Wymagania:
Warunkiem uzyskania płatności w danym roku jest wystąpienie na trwałych użytkach zielonych zalania lub podtopienia, zdefiniowanego jako stan wysycenia profilu glebowego wodą na poziomie przynajmniej 80%, w okresie między 1 maja a 30 września, przez okres co najmniej 12 następujących po sobie dni. Wsparcie będzie dotyczyło gospodarstw realizujących równolegle na danym obszarze zobowiązania w ramach:
- wybranych wariantów pakietów przyrodniczych związanych z zachowaniem cennych siedlisk przyrodniczych i siedlisk zagrożonych gatunków ptaków w ramach Działania rolnośrodowiskowo- klimatycznego PROW 2014-2020: Pakietu 4. Cenne siedliska i zagrożone gatunki ptaków na obszarach Natura 2000 (poza wariantem 4.3. Murawy) lub Pakietu 5. Cenne siedliska poza obszarami Natura 2000 (poza wariantem 5.3. Murawy) oraz analogicznych zobowiązań rolno-środowiskowo-klimatycznych w ramach Planu Strategicznego 2023-2027, lub
- ekoschematu Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi w zakresie praktyki
Ekstensywne użytkowanie TUZ z obsadą zwierząt lub interwencji Ekstensywne użytkowanie łąk i pastwisk na obszarach Natura 2000, lub
- interwencji Rolnictwo ekologiczne i działania Rolnictwo ekologiczne PROW 2014-2020.
Płatności:
Szacowana stawka: 63,15 euro/ha. W przypadku większego zainteresowania ekoschematem faktyczna wypłacona stawka może być niższa.
Płatność roczna przyznawana do powierzchni trwałych użytków zielonych objętych ekoschematem.
2. Ekoschemat Obszary z roślinami miododajnymi
Celem interwencji jest zachęcenie rolników do tworzenia obszarów z roślinami miododajnymi, stanowiącymi długotrwałe, różnorodne i bezpieczne żerowiska dla pszczoły miodnej i dzikich owadów zapylających; obszary takie przyczyniają się do ochrony różnorodności biologicznej. Interwencja będzie polegała na tworzeniu obszarów z roślinami miododajnymi przez wysiew mieszanki składającej się z co najmniej dwóch gatunków roślin miododajnych z określonej listy, która nie obejmuje obcych gatunków inwazyjnych.
Wymagania:
- utworzenie obszaru z roślinami miododajnymi przez wysiew mieszanki składającej się z co najmniej dwóch gatunków roślin miododajnych z określonej listy,
- zakaz prowadzenia produkcji rolnej (w tym zakaz wypasu i koszenia) w terminie do dnia 31 sierpnia,
- zakaz stosowania środków ochrony roślin.
Płatność:
Płatność roczna przyznawana do powierzchni gruntów ornych, na których realizowany jest ekoschemat.
Szacowana stawka: 269,21 euro/ha.
3. Ekoschemat Prowadzenie produkcji roślinnej w systemie Integrowanej Produkcji Roślin
Założeniem interwencji jest udzielanie pomocy do prowadzenia w danym roku upraw zgodnie z metodykami integrowanej produkcji roślin pod nadzorem podmiotów certyfikujących. Potwierdzeniem prowadzenia upraw zgodnie z określonymi metodami, będzie wydanie certyfikatu krajowego systemu jakości – Integrowana Produkcja Roślin. Rolnicy będą zobowiązani do zachowania w danym roku kalendarzowym, w którym wystąpią o wsparcie, wszystkich posiadanych w gospodarstwie trwałych użytków zielonych.
Wsparciem w ramach interwencji będą objęte:
- powierzchnia gruntów, na których były uprawiane poszczególne rośliny uprawne z takich grup upraw jak: rolnicze, warzywne, sadownicze, jagodowe - dla których zostały opracowane metodyki IP oraz
- powierzchnia trwałych użytków zielonych zadeklarowanych w danym roku we wniosku o płatność (z wyłączeniem trwałych użytków zielonych cennych przyrodniczo wyznaczonych w ramach GAEC 9).
Rolnicy reagujący ten ekoschemat będą zobowiązani do prowadzenia upraw z połączeniem wielu ważnych praktyk rolniczych, które łączą ze sobą cele środowiskowe i ekonomiczne. Wśród nich możemy wyróżnić praktyki odnoszące się m.in. do:
- stosowania odpowiedniego płodozmianu,
- przestrzegania zasad integrowanej ochrony roślin, zaostrzone o obligatoryjne stosowanie metod ochrony roślin alternatywnych dla metod chemicznych, w szczególności metod biologicznych i zredukowanie palety środków ochrony roślin o te, które mają najbardziej negatywny wpływ na środowisko,
- zabiegów agrotechnicznych zastępujących stosowanie herbicydów przedwschodowo i doglebowo,
- wykorzystywania odmian odpornych na choroby, szkodniki, czy też niedobory wody,
- stosowania kwalifikowanego materiału siewnego,
-prowadzenia nawożenia według potrzeb pokarmowych roślin, przy wykorzystaniu aktualnych badań gleby na składniki pokarmowe i ph gleby,
-dbałości o zwiększenie liczby organizmów pożytecznych w pobliżu uprawy poprzez zarośla śródpolne, pasy kwietne, ustawianie domków dla murarek, kopców dla trzmieli,
-stworzenie odpowiednich warunków do obecności ptaków drapieżnych tj. ustawianie tyczek
spoczynkowych,
-czyszczenia maszyn i sprzętu wykorzystywanego w uprawie roślin m.in. w celu ograniczenia rozprzestrzeniania się szkodliwych organizmów.
Wymagania
- posiadanie w danym roku certyfikatu krajowego systemu jakości - Integrowana Produkcja Roślin, poświadczającego uprawę roślin zgodnie z metodykami integrowanej produkcji roślin,
- zachowanie w danym roku kalendarzowym, wszystkich posiadanych w gospodarstwie trwałych użytków zielonych.
Płatność roczna przyznawana do:
-powierzchni upraw, z których pochodzą produkty roślinne opatrzone w danym roku certyfikatem Integrowanej Produkcji Roślin oraz
-powierzchni trwałych użytków zielonych odpowiadającej równowartości powierzchni upraw z których pochodzą produkty roślinne opatrzone w danym roku certyfikatem Integrowanej Produkcji Roślin
Szacowana stawka:
- 292,13 euro/ha – do powierzchni upraw, z których pochodzą produkty roślinne opatrzone w danym roku certyfikatem Integrowanej Produkcji Roślinnej,
- 292,13 euro/ha - do powierzchni trwałych użytków zielonych, odpowiadającej równowartości powierzchni upraw z których pochodzą produkty roślinne opatrzone w danym roku certyfikatem Integrowanej Produkcji Roślin
W zależności od zainteresowania ekoschematem, faktyczna stawka może być niższa lub wyższa (w granicach stawki minimalnej i maksymalnej).
4. Ekoschemat Biologiczna ochrona upraw
Interwencja polega na zastosowaniu na danej uprawie środka ochrony roślin zawierającego mikroorganizmy jako substancje czynne. Preparaty mikrobiologiczne muszą być zarejestrowane jako środki ochrony roślin dopuszczone do obrotu zezwoleniem MRiRW.
Zabieg chemicznym środkiem ochrony będzie dopuszczony tylko w ostateczności, gdy nie będzie możliwa eliminacja patogenów poprzez preparaty mikrobiologiczne.
Celem interwencji jest ograniczenie stosowania chemicznych środków ochrony roślin, co będzie miało pozytywny wpływ na ochronę różnorodności biologicznej i zmniejszy depozycję chemicznych środków ochrony roślin do środowiska.
Wymagania :polegają na zastosowaniu zabiegu ochrony roślin z wykorzystaniem biologicznej ochrony roślin przy użyciu preparatów mikrobiologicznych zgodnie z etykietą danego środka.
Płatności
Płatność roczna przyznawana do powierzchni gruntów rolnych objętych ekoschematem.
Szacowana stawka: 89,89 euro/ha. W zależności od zainteresowania ekoschematem, faktyczna wypłacona stawka może być niższa lub wyższa (w granicach stawki minimalnej i maksymalnej).
Czytaj także: Płatności obszarowe 2023. Rolnicy znów będą działać po omacku
5. Ekoschemat Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi
W ramach interwencji wsparciem objętych będzie 8 praktyk:
Ekstensywne użytkowanie TUZ z obsadą zwierząt
Wymagania:
- obsada zwierząt trawożernych w gospodarstwie wynosi co najmniej 0,3 DJP/ha TUZ i maksymalnie 2 DJP/ha TUZ w okresie wegetacyjnym roślin
- zakaz przeorywania TUZ w okresie realizacji ekoschematu.
Międzyplony ozime/wsiewki śródplonowe
Wymagania:
1) utrzymywanie roślin w postaci:
- wsiewek roślin bobowatych drobnonasiennych lub mieszanek z udziałem roślin bobowatych drobnonasiennych w uprawę główną lub
- międzyplonów ozimych w formie mieszanek utworzonych z co najmniej 2 gatunków roślin w terminie do 1 października i utrzymywanych, co najmniej do 15 lutego następnego roku. W okresie utrzymania międzyplonu ozimego dopuszcza się jego mulczowanie, jednak nie wcześniej niż po 15 listopada.
2) Zakaz stosowania środków ochrony roślin:
- na międzyplonach ozimych - przez okres ich utrzymania,
- w przypadku wsiewek śródplonowych - od momentu zbioru uprawy głównej przez co najmniej 8 tygodni lub do momentu wysiewu kolejnej uprawy głównej.
Opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia – wariant podstawowy i wariant z wapnowaniem
Wymagania wariantu podstawowego (bez wapnowania): opracowanie i przestrzeganie planu nawozowego do powierzchni gruntów ornych i trwałych użytków zielonych w gospodarstwie, opartego na bilansie azotu oraz chemicznej analizie gleby, określającego dawki składników pokarmowych.
Wymagania wariantu z wapnowaniem - rozszerzony o zastosowanie wapnowania, którego potrzeba wynika z przeprowadzonych w ramach wariantu podstawowego badań gleby, przy czym wsparcie do wapnowania przysługuje do powierzchni gruntów w gospodarstwie o pH poniżej lub równej 5,5, na których wykonywany jest zabieg wapnowania. Wsparcie w zakresie wapnowania do poszczególnych działek rolnych przysługuje nie częściej niż raz na 4 lata.
Zróżnicowana struktura upraw
Wymagania: uprawa co najmniej 3 różnych upraw na gruntach ornych w gospodarstwie, przy czym:
1) udział głównej uprawy w strukturze zasiewów nie przekracza 65% i udział najmniejszej uprawy, nie może być mniejszy niż 10%,
2) co najmniej 20% w strukturze zasiewów stanowią: uprawy gatunków roślin mających pozytywny wpływ na bilans glebowej materii organicznej (m.in. bobowate) oraz
3) udział łącznie zbóż i rzepaku w strukturze zasiewów nie przekracza 65%, oraz
4) udział upraw mających ujemny wpływ na bilans materii organicznej (m.in.: okopowe) nie przekracza 30%.
Za odrębną uprawę uznaje się uprawę zgodnie z definicją określoną w ramach normy DKR 7.
Wymieszanie obornika na gruntach ornych w ciągu 12 godzin od aplikacji
Wymagania
- wymieszanie określonej ilości obornika z glebą maksymalnie w ciągu 12 godzin od aplikacji na gruncie ornym;
- potwierdzenie realizacji tej praktyki za pomocą tzw. zdjęcia geotagowanego przy wykorzystaniu aplikacji udostępnionej przez ARiMR.
Stosowanie płynnych nawozów naturalnych innymi metodami niż rozbryzgowo
Wymagania: stosowanie określonej ilości płynnych nawozów naturalnych innymi metodami niż rozbryzgowo na gruntach ornych i trwałych użytkach zielonych.
Uproszczone systemy uprawy
W ramach praktyki systemu uprawy konserwującej wyróżnia się:
- uprawę bezorkową - bezpłużną, gdzie pług zastępowany jest innymi narzędziami uprawowymi, np. przez bronę talerzową, kultywator ścierniskowy, spulchniacz obrotowy.
- pasową uprawę roli (strip-till), która polega na spulchnieniu pasa gleby wzdłuż rzędów rośliny uprawnej.
Ograniczenie zabiegów uprawowych zmniejsza ilość spalin trafiających do atmosfery.
Uprawa traw na gruntach ornych z uwagi na jej charakter (prowadzenie w cyklu wieloletnim, standardowo stosowana technika uprawy) nie może zostać objęta wsparciem w ramach praktyki
Wymagania: na gruntach ornych uprawa roślin prowadzona jest w formie uprawy konserwującej bezorkowej lub uprawy pasowej (strip – till), przy czym:
- zabiegi uprawowe wykonywane są z odstąpieniem od uprawy płużnej w zespole uprawek pożniwnych i przedsiewnych,
- po zbiorze uprawy pozostawia się na polu całość resztek pożniwnych w formie mulczu.
Praktyka nie obejmuje uprawy zerowej.
Wymieszanie słomy z glebą
Wymagania: rozdrobnienie i wymieszanie całej słomy z glebą lub jej przyoranie po zbiorze plonu głównego na gruntach ornych.
Szacowana stawka: ten eskoschemat realizowany będzie w oparciu o system punktowy (1 pkt odpowiada ok. 100 zł).
Czytaj także: WPR. 2023 rok będzie wdrożeniowym?
6. Dobrostan zwierząt – trzody chlewnej, bydła mlecznego, bydła opasowego i drobiu
Wymagania:
- wymogi odnoszące się do danej grupy zwierząt dotyczą wszystkich zwierząt tej grupy utrzymywanych w gospodarstwie rolnym;
- rolnik zobowiązany jest, do jednorazowego odbycia szkolenia z zakresu metod ograniczających stosowanie antybiotyków (wymóg ten będzie obowiązywał od 2024 r.).
- rolnik musi posiadać plan poprawy dobrostanu zwierząt (nie dotyczy wypasu krów mlecznych).
W odniesieniu do świń i bydła mlecznego oraz opasowego, stosowany będzie system punktowy polegający na możliwości wyboru przez rolnika praktyk podwyższających poziom dobrostanu zwierząt (tych, które są możliwe do realizacji w jego gospodarstwie). Jednakże podstawowym warunkiem, jest zapewnienie zwierzętom zwiększonej powierzchni bytowej w pomieszczeniach/budynkach. Jedynie przy wyborze tej praktyki możliwa jest realizacja pozostałych (w zależności od gatunku zwierząt: wypas, wybieg, ściółka, odsadzanie cieląt).
Dobrostan krów mlecznych. Dwa warianty płatności:
- wypas - krowom mlecznym zapewnia się co najmniej 120 dni wypasu w sezonie wegetacyjnym, bez uwięzi (przez min. 6 godz. dziennie)
- zwiększona powierzchnię bytową- krowom mlecznym utrzymywanym grupowo bez uwięzi, wolnostanowiskowo zapewnia się zwiększoną o co najmniej 20% lub o co najmniej 50% powierzchnię bytową w pomieszczeniach/budynkach.
Szacowana stawka: od 690 zł do 1580 zł do jednej krowy w zależności od wybranych wariantów
Dobrostan bydła opasowego
Do płatności kwalifikuje się bydło opasowe utrzymywane bez uwięzi, w wieku od ukończenia 4 miesiąca życia do ukończenia 18 miesiąca życia, oraz bydło opasowe o masie ciała powyżej 300 kg do ukończenia 18 miesiąca życia utrzymywane w danym gospodarstwie. w tym okresie, co najmniej przez 120 dni - w przypadku opasów, które nie pochodzą od krów mamek objętych interwencją.
Szacowana stawka: od 77 zł do 861 zł do jednej sztuki w zależności od wybranych wariantów
Dobrostan kur niosek
Wymagania:
- zakaz przycinania dziobów,
- zapewnienie utrzymania bez klatek na ściółce,
- zapewnienie zwiększonej powierzchni bytowej w kurniku – obsada nie większa niż 7szt./m2 powierzchni użytkowej podłogi,
- zapewnienie zwiększonej dostępności gniazd (w przypadku stosowania gniazd pojedynczych – nie więcej niż 5 kur niosek/gniazdo, a w przypadku gniazd grupowych – nie więcej niż 96 kur niosek/m2 powierzchni gniazda),
- zapewnienie grzędy o długości min. 0,2 m/kurę nioskę,
- zapewnienie stałego dostępu do materiałów lub przedmiotów absorbujących uwagę o jakości niewywierającej szkodliwego wpływu na zdrowie.
Stawka: 227,13 euro/DJP (około 14,15 zł/ kurę nioskę).
Brojlery
Wymagania:
- zapewnienie zwiększonej powierzchni bytowej w kurniku - maksymalne zagęszczenie obsady nie większe niż 30 kg/m2 i jednocześnie nie większe niż 20 szt./m2,
- zapewnienie minimum 6 godzin fazy ciemnej/dobę następującej po fazie jasnej oświetlenia,
- zapewnienie stałego dostępu do materiałów lub przedmiotów absorbujących uwagę o jakości niewywierającej szkodliwego wpływu na zdrowie.
Stawka: 6,42 euro/DJP (około 0,20 zł/ brojlera).
Indyki rzeźne
Wymagania:
- zapewnienie zwiększonej powierzchni bytowej w pomieszczeniu/budynku – maksymalne zagęszczenie obsady nie większe niż 50 kg/m2,
- zapewnienie 8 godzin fazy ciemnej/dobę następującej po fazie jasnej oświetlenia,
- zapewnienie stałego dostępu do materiałów lub przedmiotów absorbujących uwagę o jakości niewywierającej szkodliwego wpływu na zdrowie.
Stawka: 22,47 euro/DJP (około 3 zł/ indyka).
Dobrostan trzody chlewnej - szczegóły TUTAJ
