O dopłaty ubiega się u nas cztery razy więcej rolników
W Polsce średnia kwota płatności bezpośrednich ze środków UE w przeliczeniu na hektar za 2023 r. wynosi ok. 246,8 EUR. Dodatkowo stosuje się u nas przejściowe wsparcie krajowe (PWK), finansowane z budżetu państwa. W kampanii 2023 r. pula środków przeznaczona na ten cel wynosi ok. 178,06 mln EUR.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Uwzględniając PWK, łączna pula środków na płatności za 2023 r. wynosi ok. 3,67 mld EUR, a średnia stawka płatności w przeliczeniu na hektar to ok. 259,4 EUR. Ta średnia stawka jest wyższa od średniej dla UE-27, mającej wartość ok. 256,4 EUR/ha.
Znaczne różnice w poziomie wsparcia w przeliczeniu na hektar występują nie tylko pomiędzy państwami członkowskimi UE, ale także pomiędzy regionami w niektórych państwach członkowskich, co wynika ze stosowania różnych modeli systemu płatności bezpośrednich.
Ukierunkowanie wsparcia na gospodarstwa małe i średnie
W ramach obowiązującego w Polsce systemu wsparcia bezpośredniego funkcjonuje szereg mechanizmów, które służą lepszemu ukierunkowaniu wsparcia na gospodarstwa małe i średnie, a więc gospodarstwa w znacznej części odpowiadające definicji gospodarstwa rodzinnego. Stosowane są limity w ramach niektórych płatności.
Znaczna grupa rolników oprócz płatności podstawowych otrzymuje również płatności związane z produkcją. Płatności te przyznawane są do sektorów, które posiadają szczególne znaczenie ze względów społeczno-ekonomicznych lub środowiskowych i mają na celu pokonanie napotykanych przez sektor trudności, takich jak spadek produkcji czy ryzyko zaprzestania produkcji. W rezultacie płatności te zapewniają utrzymanie potencjału produkcyjnego rolnictwa i aktywności gospodarczej na obszarach wiejskich, a także sprzyjają zachowaniu różnorodności biologicznej i przyrodniczej. Jest to instrument wsparcia o dużym znaczeniu w systemie wsparcia gospodarstw rodzinnych.
Polska jest jednym z państw członkowskich UE, które w jak największym zakresie stara się wykorzystać to wsparcie - corocznie ponad 500 mln EUR przeznaczane jest na cztery sektory produkcji zwierzęcej: młode bydło, krowy, owce, kozy oraz na dziewięć sektorów produkcji roślinnej: rośliny strączkowe na nasiona, rośliny pastewne, chmiel, buraki cukrowe, ziemniaki skrobiowe, pomidory, truskawki, len, konopie włókniste. Dla porównania Niemcy realizują płatności związane z produkcją tylko w dwóch sektorach (płatności do zwierząt) i planują przeznaczenie na ten cel średnio ok. 86 mln EUR/rok.
Porównanie stawek płatności
Porównując zatem stawki płatności w Polsce ze stawkami w innych państwach członkowskich UE za 2023 r., a także terminy realizacji płatności, należy mieć na uwadze rodzaje wdrożonych instrumentów wsparcia, różnice w warunkach przyznawania tego wsparcia czy liczbę rolników nim objętych (ok. 1,24 mln w Polsce i ok. 0,3 mln w Niemczech). Ze względu na wiele rodzajów płatności bezpośrednich (niektóre są fakultatywne dla państw członkowskich), wiele stawek płatności oraz różnego rodzaju limity i wyłączenia w ramach niektórych płatności, porównywanie jedynie stawek wybranych, podstawowych instrumentów wsparcia może wprowadzać w błąd.
Dopłaty bezpośrednie i obszarowe 2023 do końca czerwca
W 2023 r. w Polsce o dopłaty bezpośrednie ubiegało się 1,24 mln rolników. Od 16 października do 30 listopada ARiMR wypłacała zaliczki z tytułu płatności bezpośrednich i obszarowych za 2023 r. W tym okresie na konta beneficjentów trafiło niemal 9,2 mld zł. Od 1 grudnia przekazywane są płatności końcowe. Do 8 lutego 2024 r. ARiMR wypłaciła z tego tytułu ponad 1,26 mld zł. Z tej kwoty 765 mln zł to dopłaty bezpośrednie, które trafiły do blisko 592 tys. rolników. Pozostałe wypłaty dotyczą wsparcia obszarowego w ramach PS WPR 2023-2027 i PROW 2014-2020.
Czas na wydanie decyzji w sprawie przyznania dopłat bezpośrednich i obszarowych za 2023 r. mija 31 maja 2024 r., a realizacja wypłat z tego tytułu powinna się zakończyć do 30 czerwca 2024 r.
