Soja - jaką odmianę wybrać?
Jakie odmiany soi plonowały najwyżej w ostatnich latach, szczególnie w 2019 r., który upłynął pod znakiem suszy i wysokich upałów? Na które z nich warto postawić w tym sezonie?
Żeby uzyskać odpowiedzi na te pytania, znów radzimy zapoznać się z wstępnymi wynikami badaniami w tym zakresie (z listopada 2019 r.), które przeprowadza Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych w Słupi Wielkiej w systemie Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego. Ich realizacja odbywa się w ramach Inicjatywy Białkowej COBORU, wdrożonej w sezonie wegetacyjnym 2017.
Wzorzec dla badanych w PDO roślin stanowiła średnia plonu z wszystkich zarejestrowanych odmian. Należy przy tym dodać, że „wzorzec” był w tym roku niższy - i to znacznie - od poprzednich lat. Wynosił on kolejno: 2019 r. - 27,9 dt z ha, 2018 r. - 37,6 dt z ha, 2017 r. - 34,4 dt z ha (dla odmian badanych dłużej wyniki przedstawiono na tle dwóch poprzednich lat).
Listy Odmian Zalecanych - to kolejne cenne źródło wiedzy na temat odmian. Tworzone są one również przez COBORU, także w ramach PDO. Dla każdego województwa, ze względu na różne warunki glebowe, przygotowywane są osobne listy. W tym roku, jeśli chodzi o odmiany średniowczesne i średniopóźne, najczęściej polecają jest Abelina - w 14 województwach (za wyjątkiem: opolskiego, pomorskiego). Natomiast odmiany Sirelia ( to odmiana niezarejestrowana w Polsce, znajdująca się we Wspólnotowym katalogu odmian roślin rolniczych - CCA) rekomendowane jest w 9 województwach (za wyjątkiem: dolnośląskiego, podlaskiego, pomorskiego, śląskiego, świętokrzyskiego, warmińsko-mazurskiego i zachodniopomorskiego)
Przy dobrze odmian soi warto się też wsłuchać w głos tych, którzy uprawiają tę roślinę. Jan Chlasta, rolnik z Nowych Skalmierzyc k. Kalisza (Wielkopolska), podczas ostatniej rozmowy z nami (którą publikowaliśmy w 10 nr "WR" z 2019 r.) radził testować odmiany w swoim gospodarstwie. Farmer prowadzi na swoich gruntach poletka doświadczalne.
- W moim gospodarstwie soję sieję od kilku lat. Na początku były to małe poletka (około 2 ha - przyp.red.), bo ja zanim się za coś wezmę na większą skalę, to muszę to najpierw wypróbować - tłumaczył farmer. W 2019 r. pan Jan obsiał soją 12,5 ha (jego gospodarstwo liczy natomiast około 26 ha, do tego dochodzi jeszcze dzierżawa - około 4 ha). Na jego poletkach doświadczalnych znalazło się w sumie 19 odmian. Ich dobór pan Jan ustalał z przedstawicielami firm nasiennych, z którymi współpracuje na co dzień. - U mnie bardzo dobrze w sezonie 2019 sypała odmiana Merlin (to jedna z najwcześniejszych odmian soi, dostępnych w Polsce - przyp.red.). Dobrze poradziła sobie także SG Anser (typowa odmiana zaliczana do grupy średnio-wczesnej, która z powodzeniem może być uprawiana w Polsce centralnej i południowej - przyp.red.). Te rośliny bardzo ładnie wyglądały. Na uwagę zasługuje też Moravians (odmiana średniowczesna - przyp.red.) - mówił pan Jan.
Najwyżej plonujące odmiany soi badane w ramach PDO w 2019 r. (w nawiasach podano plony w latach 2018 i 2017)
Plon wzorca 2019 - 27,9 dt z ha (2018 - 37,6 dt z ha, 2017 - 34,4 dt z ha)
Odmiany bardzo wczesne i wczesnej
Wszystkie odmiany poniżej wzorca.
Mayrika - 97% wzorca (91% wzorca, brak badań)
Adessa - 95% wzorca (101% wzorca, 100% wzorca)
Anitgua - 92% wzorca (98% wzorca, 107% wzorca)
Odmiany średniowczesne i średniopóźne
Sirelia - 108% wzorca (105% wzorca, 109% wzorca)
Abelina - 105% wzorca (101% wzorca, 113% wzorca)
Obelix - 103% wzorca (103% wzorca, brak badań)
Odmiany późne
Acardia - 119% wzorca (113% wzorca, brak badań)
Adelfia - 108% wzorca (brak badań, brak badań)
Albiensis - 108% wzorca (brak badań, brak badań)
ES Comandor - 107% wzorca (106% wzorca, 112% wzorca)
Viola - 106% wzorca (103% wzorca, 117% wzorca)
Achillea - 106% wzorca (brak badań, brak badań)
Aurelia - 101% wzorca (105% wzorca, 117% wzorca)
GL Melanie - 100% wzorca (103% wzorca, 110% wzorca)
Solena - 100% wzorca (brak badań, brak badań)
Odmiany bardzo późne
Kofu - 114% wzorca (105% wzorca, 114% wzorca)
Tertia - 114% wzorca (brak badań, brak badań)
Bettina - 112% wzorca (brak badań, 115% wzorca)
Coraline - 109% wzorca (108% wzorca, 98% wzorca)
Petrina - 108% wzorca (100% wzorca, 108% wzorca)
Naya - 107% wzorca (105% wzorca, 108% wzorca)
*brak badań - tzn. odmiana nie była jeszcze w danym roku
