Ustrzec oziminy przed chorobami
Stosowanie właściwego płodozmianu, dokładne przyorywanie resztek pożniwnych, zaprawianie materiału siewnego - m.in. te zabiegi pozwalają ustrzec oziminy przed wieloma chorobami. Wśród nich są: zgorzel siewek, pałecznica zbóż i traw oraz pleśń śniegowa.
Zaprawianie materiału siewnego jest podstawą do zapewnienia oziminom dobrej kondycji „na starcie”. Bez tego na plantacjach zbóż mogą rozwijać się różne patogeny, ograniczające plonowanie. - Zabieg ten chroni rośliny przed sprawcami chorób grzybowych w najwcześniejszych fazach rozwojowych roślin - wyjaśnia Krzysztof Świerek, agronom z WODR - Punkt Doradczy w Gołuchowie. Zaprawianie ogranicza występowanie jesienią i wiosną takich chorób jak: mączniak prawdziwy, septorioza liści, zgorzel podstawy źdźbła, rdza brunatna i żółta. - Natomiast w przypadku pleśni śniegowej czy zgorzeli siewek, zaprawianie nasion jest jedyną skuteczną metodą ich zwalczania - tłumaczy specjalista. To właśnie na nie, a także pałecznicę zbóż i traw, fachowiec zwraca szczególną uwagę.
By stworzyć oziminom optymalne warunki do rozwoju, warto również dokładnie przyorywać resztki pożniwne i stosować właściwy płodozmian.
Powoduje straty w plonie
Zgorzel siewek to choroba atakująca różne gatunki zbóż. Najczęściej jednak poraża: pszenicę ozimą, jęczmień ozimy oraz pszenżyto. - Jego występowanie w zależności od rejonu jest zróżnicowane. Zależy w dużej mierze od czynników klimatyczno-glebowych - wyjaśnia Krzysztof Świerek. Dodaje, że zgorzel siewek jest najwcześniejszą postacią fuzariozy zbóż i może spowodować straty w plonie nawet do 20%. - Objawem tej choroby są poskręcane wężykowato kiełki i korzonki zarodkowe, zamierające przed wschodami - tłumaczy ekspert.
W przypadku silnego porażenia roślin wspomnianą chorobą na polu pojawiają się puste place, a zasiewy ulegają przerzedzeniu. - Mamy wówczas do czynienia ze zgorzelą przedwschodnią. W przypadku zgorzeli powschodowej rośliny faktycznie kiełkują, ich wzrost i rozwój jest jednak zahamowany - wyjaśnia agronom. Czym jeszcze objawia się zgorzel? - Na szyjce korzeniowej i korzeniach pojawiają się brunatne plamy, łodyga jest przewężona, przez co rośliny się przewracają i następuje brunatnienie kiełków i korzeni. Wszystko to skutkuje całkowitym zamieraniem siewek i roślin lub ich powolnym wzrostem - informuje Krzysztof Świerek.
Co jest źródłem choroby? - Zakażone lub zanieczyszczone ziarna siewne oraz gleba, a także resztki pożniwne, w których grzyby żyją w formie grzybni lub zarodników przetrwalnikowych - wylicza ekspert.
Przerzedza zasiewy
Pleśń śniegowa zbóż pojawia się powszechnie w uprawach zbóż ozimych. Atakuje przeważnie żyto i pszenżyto w miejscach, gdzie pokrywa śnieżna jest obfita i zalega na polach (90-100 dni). - To choroba złego zimowania. Jej występowaniu sprzyja długa zima, obfitująca w opady śnieżne na niezamarzniętą glebę i utrzymywanie się pod śniegiem temperatur około 0 stopni Celsjusza - mówi agronom.
Choroba ta może obniżyć plony w granicach nawet 50% poprzez przerzedzenie zasiewów i niedorozwój roślin. - Czym się objawia? Oziminy wschodzą nierównomiernie. Widać luki w łanie. Porażone rośliny są częściowo lub całkowicie zamarłe. Występują siewki skręcone w korkociąg bądź zdrobniałe rośliny, pokryte białoróżową, watowatą grzybnią - opisuje fachowiec. Na tym nie koniec. - Wiosną - po ustąpieniu śniegu - w oczy rzucają się placowo zamarłe rośliny, które są przyciśnięte do ziemi i pokryte białawym albo jasnoróżowym nalotem grzybni z zarodnikami. Nalot przy słonecznej i wietrznej pogodzie zanika. Później porażone rośliny obumierają, a te, którym udało się przeżyć, mają zazwyczaj zahamowany wzrost - tłumaczy ekspert.
Źródłem zakażenia pleśnią śniegową są: gleba, resztki pożniwne i - w szczególności materiał siewny. - Siewki porażone są przeważnie przez zarodniki, występujące na ziarnie - mówi agronom. Warto też wiedzieć o tym, że obumierające wiosną młode rośliny również stają się przyczyną infekcji dla roślin zdrowych. - W późniejszym okresie rozwoju ozimin także dochodzi do infekcji zdrowych kłosów i ziarna - informuje Krzysztof Świerek. Rozwojowi choroby sprzyjają: zbyt gęsty siew, wybujały łan oraz wysoka wilgotność powietrza (powyżej 90%) .
Szkodzi szczególnie jęczmieniowi
Pałecznica traw i zbóż należy do chorób grzybowych. Występuje na wszystkich uprawach zbożowych, ale straty wyrządza głównie w jęczmieniu ozimym. - Choroba ta pojawia się wczesną wiosną. Jej rozwojowi sprzyja zalegająca okrywa śnieżna, zwłaszcza, gdy śnieg spadł na niezamarzniętą glebę - tłumaczy Krzysztof Świerek.
Czym charakteryzuje się pałecznica? - Po stopnieniu śniegu na plantacjach widać plackowate żółknięcie. Przyglądając się bliżej roślinom, można zauważyć, że część z nich przylega do gleby. Starsze, porażone liście leżą na ziemi, a na nich widoczna jest biało-szarawa grzybnia, na której są sklerocja (bulwkowate wytwory grzybni - przyp.red.) o średnicy od 0,5 do 2 mm. Młode liście z kolei są wyprostowane i wąskie - mówi fachowiec.
Źródłem zakażenia pałecznicą są przetrwalniki grzyba znajdujące się w glebie. To one porażają rośliny. - Jesienią z tych sklerocjów wyrastają owocniki grzyba, tworzy się grzybnia, a zarodniki kiełkują na powierzchni gleby i to jest właśnie główną przyczyną porażenia roślin - wyjaśnia ekspert. Zaznacza przy tym, że grzyb może wzrastać w temperaturze poniżej 0 stopni Celsjusza, a także podczas łagodnej, długiej zimy, z dużą ilością opadów śniegu.
Pałecznica zbóż i traw występuje szczególnie w warunkach podniesionej wilgotności gleby o małej aktywności biologicznej.
|
Jak zapobiegać poszczególnym chorobom zbóż? Zgorzeli siewek stosuj właściwy płodozmianu (unikaj nadmiernego udziału zbóż), prowadź prawidłową agrotechnikę; stosowanie głębokiej orki zapewnia rozkład resztek pożniwnych, używaj odmian zbóż mniej podatnych na fuzariozę, używaj zdrowego i prawidłowo zaprawionego materiału siewnego (przeciwko tej chorobie można użyć zaprawy nasiennej, np . KINTO DUO 080 FS), unikaj zbyt wczesnego, głębokiego i gęstego siewu. Pleśni śniegowej wysiewaj ziarno w optymalnym terminie agrotechnicznym, używaj kwalifikowanego materiału siewnego, odpornego na pleśń śniegową, stosuj prawidłowo zaprawiany materiał siewny, np. KINTO DUO 080 FS, stosuj wczesne nawożenie azotowe wiosną, zmniejsz nawożenie azotowe jesienią, zwiększ jesienną dawkę nawożenia potasowego, unikaj zbyt gęstego siewu, stosuj właściwy płodozmian, dokładne przyoruj resztki pożniwne. Pałecznicy zbóż i traw stosuj właściwy płodozmian, używaj prawidłowo zaprawiony materiał siewny, Ważne! Zwalczanie chemiczne pałecznicy polega wyłącznie na zaprawianiu nasion zbóż środkiem przeciwko tej chorobie, np. preparatem BAYTAN UNIWERSAS 0,94FS. Ponadto - po dokonaniu oceny plantacji zbóż - by wspomóc rośliny można je zasilić szybkodziałającymi nawozami. Dobrze, żeby miały one w swoim składzie magnez i fosfor. Pierwiastki te są odpowiedzialne za wzmocnienie systemu korzeniowego. Można też wzmocnić rośliny mikroelementami. |
