Renta dożywotnia w zamian za dom? Uważaj na pułapki
Renta dożywotnia jest najczęściej skierowana do osób po 60. lub 65. roku życia. Seniorzy zainteresowani tą opcją muszą być właścicielami nieruchomości. W zamian za przeniesienie własności domu, otrzymują comiesięczne świadczenie pieniężne i mogą zamieszkiwać w nim do śmierci.
Na czym polega renta dożywotnia?
Umowa renty dożywotniej jest zawierana między podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą (np. funduszem hipotecznym) a świadczeniobiorcą, który zbywa własność nieruchomości z jednoczesnym ustanowieniem prawa dożywotniego. W zamian za to podmiot wypłaca mu comiesięczną rentę, aż do momentu śmierci świadczeniobiorcy. Należy dodać, że z chwilą podpisania umowy, nieruchomość staje się własnością funduszu hipotecznego, a spadkobiercy świadczeniobiorcy nie mają już do niej żadnych praw.
Umowa renty dożywotniej jest zawierana w formie aktu notarialnego. Musi znaleźć się w niej zapis o prawie świadczeniobiorcy do dożywotniego zamieszkania w domu. Jest on również umieszczony w księdze wieczystej. Przed podpisaniem umowy fundusz hipoteczny weryfikuje stan prawny nieruchomości. W samym dokumencie może znaleźć się zapis umożliwiający seniorowi odkupienie domu, choć nie jest to regułą. Brak takiego zapisu oznacza, że odkupienie nie jest możliwe. W umowie mogą zostać zamieszczone również inne ustalenia, które poczyniły strony, np. o indeksowaniu renty w przypadku inflacji. Bardzo ważnym zapisem, który zabezpiecza interesy świadczeniobiorcy jest możliwość zażądania zwrotu nieruchomości, jeśli fundusz spóźnia się z wypłatą renty. Umowy, które go nie zawierają, są obarczone dużym ryzykiem. Opłaty związane ze sporządzeniem aktu notarialnego oraz wyceną nieruchomości powinien pokrywać świadczeniodawca.
Czytaj także: Refundacja za opłacane składki OC i AC dla rolników. Kto może z niej skorzystać?
Jakie zagrożenia wiążą się z rentą dożywotnią?
Zasady oferowania świadczeń dożywotnich w zamian za nieruchomości wciąż nie doczekały się regulacji ze strony państwa, choć już w 2014 r. toczyły się prace nad projektem ustawy w tej sprawie. Jednocześnie ówczesny rząd pracował nad projektem dotyczącym odwróconego kredytu hipotecznego. Do pierwszego z nich spore zastrzeżenia miała Komisja Nadzoru Finansowego, która zwróciła uwagę na uproszczone wymogi finansowe wobec funduszów hipotecznych w zakresie zabezpieczenia przed niewypłacalnością. Poza tym zobowiązania funduszy nie miały być objęte państwowymi gwarancjami. Finalnie rząd uchwalił tylko ustawę o odwróconym kredycie hipotecznym, zaś gotowy projekt dotyczący renty dożywotniej trafił do kosza wraz z końcem kadencji Sejmu. Obecnie fundusze nie są kontrolowane przez KNF ani przez żaden inny organ. Opierają swoją działalność jedynie na przepisach Kodeksu cywilnego.
Czytaj również: Kto nie musi płacić za śmieci, albo może płacić mniej? Oto zasady
Ile wynosi renta dożywotnia?
Wysokość renty dożywotniej zależy od wartości nieruchomości, wieku właściciela oraz jego płci. Na wysokość świadczenia wpływa zatem to, w jakim stanie jest dom i jaki ma metraż. Uwzględnia się też lokalizację nieruchomości. Kobiety żyją statystycznie dłużej niż mężczyźni, dlatego w ich przypadku renta może być nieco niższa. Osoby w starszym wieku mogą liczyć na wyższe miesięczne świadczenie ze względu na krótszy oczekiwany okres wypłat. Niektóre fundusze oferują także tzw. wypłatę na start. W tym przypadku świadczeniobiorca otrzymuje jednorazowo większą sumę po podpisaniu umowy. Na stronach funduszy znajdują się kalkulatory, za pomocą których można obliczyć szacunkową wysokość świadczenia. Aby poznać kwotę, należy jednak pozostawić informację o swoich danych i czekać na kontakt ze strony pracownika funduszu.
W poradniku dla konsumentów zainteresowanych zawarciem umowy świadczeń dożywotnich przygotowanym przez UOKiK w 2013 r. pojawiła się informacja, że wysokość renty jest skalkulowana w taki sposób, aby wynosiła łącznie od 30 do 40 proc. wartości nieruchomości. Jak podają niektóre portale, średnia wysokość świadczenia wynosi około 1000-1500 zł miesięcznie.
Plusem jest to, że senior nie musi już opłacać podatku od nieruchomości i ubezpieczenia domu. Świadczeniobiorca nadal jednak pokrywa koszty remontów oraz czynszu, choć bywa i tak, że opłaty mieszkaniowe są już potrącane z renty i to fundusz zajmuje się ich uregulowaniem. Niektóre podmioty oferują też specjalny pakiet, który obejmuje naprawę ewentualnych awarii.
