To kluczowe zasady. Ile dopłat straci rolnik, jeśli nie będzie ich przestrzegać?

Źródło: Canva

Przestrzeganie norm i wymogów warunkowości przez rolników - to kluczowa unijna zasada, która reguluje kwestie przyznawania dopłat bezpośrednich.

Wymogi i normy warunkowości w rolnictwie. Czym są?

Cały system warunkowości można podzielić na:

• wymogi podstawowe w zakresie zarządzania (tzw. SMR)
• normy dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska (GAEC)

Wymogów podstawowych (SMR) jest w sumie dziewięć - są to m.in. kwestie regulujące zrównoważone stosowanie pestycydów, dbanie o dobrostan zwierząt, bezpieczeństwo pasz czy generalnie prowadzenie wymaganej dokumentacji.

Norm GEAC także jest dziewięć. Dotyczą one konkretnych przepisów, jakie muszą być realizowane w ramach Wspólnej Polityki Rolnej (dotyczą w głównej mierze założeń Zielonego Ładu). Chodzi m.in. o zarządzanie orką, zakaz wypalania traw - czy najnowsza norma - GAEC 2 - dotycząca ochrony torfowisk i terenów podmokłych.

Norma GAEC 2. Jak może przebiegać kontrola rolników?

Przypomnijmy: GAEC 2 obowiązuje od najnowszej kampanii dopłat - i od początku wzbudza ogrom kontrowersji, o czym piszemy na bieżąco na naszym portalu oraz w papierowym wydaniu "Wieści Rolniczych".

Czytaj też:
Opublikowano ważną mapę dla rolników. W tych miejscach nie będzie już orki

Jednym z najczęściej powtarzających się pytań jest to, dotyczące kontroli rolników w tej materii. 

Jak mogą wyglądać kontrole rolników w sprawie przestrzegania GAEC 2? Takie pytanie zadają sobie rolnicy, a w ich imieniu często także parlamentarzyści, którzy wysyłają do ministerstwa stosowne interpelacje. Jedna z nich - autorstwa posłów Anny Gembickej i Jarosława Sachajko - trafiła jakiś czas temu do resortu rolnictwa.

Wśród wielu pytań o wspomnianą normę - pada w niej także jedno wprost - dotyczące kontroli: 

- Jak będą wyglądały kontrole przestrzegania GAEC 2 w przypadku gospodarstw hodowlanych? Czy rolnicy będą mogli wykazać, że ich działania (np. drobna konserwacja rowów) były konieczne do zapewnienia paszy dla zwierząt? - dopytują we wspólnej interpelacji posłowie.

Co na to wszystko ministerstwo?

Kontrole w sprawie przestrzegania norm GAEC

Jak odpowiada w imieniu resortu wiceminister Stefan Krajewski, zasady kontroli w sprawie warunkowości generalnie - wynikają wprost z przepisów unijnych.

- Co do zasady kontroli takiej podlega 1% rolników wnioskujących o przyznanie płatności - informuje wiceminister rolnictwa.

Przypomina jednak przy tym ważną rzecz.

- Należy jednak podkreślić, że gospodarstwa do 10 ha użytków rolnych (73% gospodarstw kraju) nie podlegają kontroli i sankcjom związanym z realizacją warunkowości, w tym normy GAEC 2 - podkreśla Stefan Krajewski.

Pisaliśmy o tym także wcześniej:

Czytaj też:
Zakaz orki i norma GAEC 2. Nie wszyscy rolnicy będą podlegać kontroli i sankcjom

Co z kolei z tymi, którzy kontroli już podlegać muszą?

Ile dopłat może stracić rolnik, jeśli nie będzie przestrzegać norm i wymogów?

Wiceminister podaje konkretną liczbę, która dotyczy pomniejszenia płatności w razie braku spełniania norm.

- W przypadku pozostałych gospodarstw, w sytuacji stwierdzenia niezgodności z wymogami, może być zastosowane zmniejszenie płatności, które co do zasady wynosi 3%. Niemniej jednak poziom zmniejszenia zależy od rodzaju i skali naruszenia norm i wymogów - informuje wiceminister Stefan Krajewski.

Norma GAEC 2. Obecnie trwają prace nad rozporządzeniem MRiRW

To nie koniec. Jak informuje resort rolnictwa - obecnie trwają także prace nad pewnymi zmianami w prawie.

- Obecnie trwają prace nad rozporządzeniem MRiRW zmieniającym rozporządzenie w sprawie liczby punktów, jaką przypisuje się stwierdzonej niezgodności oraz procentowej wielkości kary administracyjnej w zależności od liczby punktów przypisanych stwierdzonym niezgodnościom - zaznacza Stefan Krajewski.

Norma GAEC 2. Co z konserwacją rowów i urządzeń melioracyjnych?

Odnosząc się do kwestii zapewniania pasz dla zwierząt - w przypadku terenów objętych normą GAEC 2 - ministerstwo przypomina, że w przypadku trwałych użytków zielonych (łąk i pastwisk wykorzystywanych rolniczo - TUZ) istnieje możliwość prowadzenia działalności rolniczej - oczywiście z uwzględnieniem obowiązujących wymogów. 

- W kontekście rowów i instalacji drenujących, pragnę zwrócić szczególną uwagę, że zakaz odnowy rowów i instalacji drenujących do odwadniania lub odprowadzania wody z terenu - nie obejmuje ich konserwacji - przypomina przy tym wszystkim wiceminister rolnictwa.

Jak dodaje, tym samym na TUZ objętych normą GAEC 2 dopuszczone są tzw. konserwacje:

• bieżące, tj. koszenie skarp, dna rowów i usuwanie przetamowań oraz
• gruntowne (okresowe, np. nie częściej niż raz na trzy lata), tj. odmulanie rowów, wylotów drenarskich, wycinanie zakrzaczenia z dna rowów, udrażnianie rurociągów drenarskich.

- Ponieważ wymogi normy GAEC 2 nie dotyczą rowów i instalacji do nawodnień (podsiąkowych czy zalewowych), to w przypadku istniejących rowów i zbieraczy drenarskich powinny być one w pełni funkcjonalne - dodaje wiceminister w swojej odpowiedzi.

Czytaj też:
Dopłaty dla rolników zostaną, ale będą bardziej wybiórcze? Padły ważne słowa