Ważne zmiany dla właścicieli gruntów i gmin. Nowelizacja wchodzi w życie
Jak wskazuje w „Rzeczpospolitej” radca prawny dr Sebastian Pięta, Ustawa z dnia 4 kwietnia 2025 roku o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw ma głównie na celu wydłużenie terminu przyjęcia planu ogólnego, a także możliwości korzystania z dotychczasowych narzędzi lokalizowania inwestycji. Nowelizacja ma także wyeliminować oczywiste omyłki i wątpliwości interpretacyjne związane ze stosowaniem Ustawy z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Gminy mają więcej czasu na stworzenie planu ogólnego
Ważną częścią reformy planistycznej, która wiąże się z wprowadzanymi zmianami, jest stworzenie przez gminy planu ogólnego, czyli aktu prawa miejscowego i lokalnego dokumentu planistycznego, który za zawierać ustalenia wiążące dla miejscowego zagospodarowania przestrzennego oraz wydawania decyzji o warunkach zabudowy. Ma on zastąpić obowiązujące studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Początkowo terminem wejścia w życie planu ogólnego miał być koniec 2025 roku, jednak nowelizacja wydłuża ten termin. Ministerstwo Rozwoju i Technologii uznało bowiem, że biorąc pod uwagę to, jak zaawansowane są prace gmin nad planami ogólnymi, konieczne jest zapewnienie dodatkowego czasu, by gminy mogły dokończyć procedury z tym związane. Ponadto, jak możemy przeczytać w artykule „Rzeczpospolitej”, wydłużenie tego terminu zwiększy też szanse na uzyskanie środków z KPO na sfinansowanie przyjmowania nowych aktów planistycznych.
Nowe terminy związane z reformą planistyczną. Co zmienia nowelizacja?
Nowelizacja ustawy określa nowe terminy wprowadzenia zmian. Na co gminy między innymi mają więcej czasu?
- Studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego zachowają swoją moc przez pierwszą połowę 2026 roku, nie dłużej jednak niż do 30 czerwca 2026 roku. Jest to więc też termin przyjęcia planu ogólnego.
- 30 czerwca 2026 roku wejdzie również w życie obowiązek opracowania strategii rozwoju gminy i uruchomienie rejestru urbanistycznego, w którym będą udostępniane dane przestrzenne, przyjęte dokumenty planistyczne i projekty, które – jak informuje „Rzeczpospolita” – aktualnie są publikowane w Biuletynie Informacji Publicznej.
- Wydłużony zostanie termin obowiązku tworzenia danych przestrzennych dla miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w rozszerzonym zakresie.
- Obowiązywanie Ustawy z dnia 5 lipca 2018 roku o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych oraz inwestycji towarzyszących zostało przedłużone do 1 lipca 2026 roku.
- Od 1 stycznia 2026 roku gminy będą wydawały terminową decyzję o warunkach zabudowy – będzie ona wygasać po pięciu latach od dnia, w którym stała się prawomocna.
- Od 1 lipca 2026 roku wejdą w życie zasady wydawania decyzji o warunkach zabudowy oraz decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.
Czytaj też: Służebność drogi przechodzi na nowego właściciela działki? Prawo mówi jasno
Zmiana gruntów rolnych na nierolnicze. Zmiany od 1 lipca 2026 roku
Nowelizacja przewiduje także, że od 1 lipca 2026 roku termin na wyrażenie zgody na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne będzie wynosił 60 dni.
Zmiany terminu przyjęcia planu ogólnego. Co to oznacza?
Jak zaznacza Sebastian Pięta, opracowanie i przyjęcie planu ogólnego może być długotrwałym procesem. W przypadku gmin, które już rozpoczęły prace nad projektem, pomocne mogą być ustalone dodatkowe miesiące. Ponadto dłuższy termin to też mniejsze ryzyko, że zablokowane zostaną działania planistyczne w gminach, które nie przyjmą planu ogólnego w ustawowym terminie.
Takie rozwiązanie ma też jednak drugą stronę – przez pół roku dłużej będzie bowiem można wydawać decyzję o warunkach zabudowy na aktualnych zasadach, a to może tylko pogłębić chaos polityki przestrzennej gmin. Tych dodatkowych kilka miesięcy może być też czasem, kiedy inwestorzy będą licznie składać wnioski, by uzyskać decyzje jeszcze przed wejściem w życie planu ogólnego. To z kolei sprawi, że może zostać niespełniony cel reformy, którym jest przeciwdziałanie niekontrolowanego rozlewania się zabudowy mieszkaniowej.
„Nowelizacja co do zasady wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia jej ogłoszenia, tj. 7 maja br. Tylko wybrane regulacje mają wejść w życie dopiero 1 lipca 2026 roku” – przypomina „Rzeczpospolita”.
Czytaj też: Kiedy wrócą przymrozki? Synoptycy nie mają dobrych wieści. Pogoda na 10 dni
