Zależy ci na ekologicznej uprawie? Posiej tę roślinę jesienią, a wzbogaci glebę w azot
W jakim celu uprawia się wykę?
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
W Polsce zasadniczo uprawia się dwa rodzaje wyki: wykę kosmatą (odmiana „Rea”, która w tej chwili jest jedyną zarejestrowaną w Polsce) oraz wykę siewną (dostępną w kilku odmianach, np. „Hanka”). Można ją uprawiać w kilku celach: na zielonkę dla zwierząt, na nasiona lub jako sposób na użyźnienie gleby, czyli na poplon lub przedplon. Wyka może być wysiewana na tzw. poplon letni, w okolicach lipca (wtedy przyoruje się ją przed zimą) lub jako polon ozimy, który pozostaje na polu przez całą zimę i przyoruje wczesną wiosną). Niektórzy wysiewają też wykę wczesną wiosną, jako przedplon dla roślin sadzonych/wysiewanych w późniejszym terminie.
Czytaj też: Posadź te kwiaty teraz. Stworzą w ogrodzie niebieski dywan już wczesną wiosną
Wyka kosmata – co to za roślina?
Wyka kosmata (Vicia villosa) polecana jest na poplon ozimy. Jest to jednoroczna lub dwuletnia roślina należąca do rodziny bobowatych. Osiąga wysokość kilkudziesięciu centymetrów, ale jej wiotkie, płożące się pędy mogą być znacznie dłuższe i sięgać ok. 1,5 m. Ma pierzaste, wydłużone liście zakończone licznymi wąsami czepnymi. Kwitnie na niebiesko-fioletowo lub czerwono-fioletowo, a jej drobne kwiaty, zebrane są w kwiatostan przypominający kłos. Warto wspomnieć, że wyki kosmatej bardzo często nie wysiewa się samodzielnie, ale w mieszankach (np. z innymi roślinami bobowatym). W przypadku wyki uprawianej na nasiona jest to wręcz wymagane, wtedy zaleca się wysianie jej razem z żytem).
Dlaczego warto siać wykę kosmatą na poplon?
Wyka kosmata żyje w symbiozie z bakteriami brodawkowymi, które zasiedlają jej korzenie, tworząc charakterystyczne brodawki. Bakterie te mają zdolność do wiązania azotu atmosferycznego, zwiększając tym samym jego zawartość w glebie. To wpływa korzystnie na rośliny uprawiane w podłożu w którym rosła wyka. Nie trzeba ich dodatkowo nawozić tym składnikiem (lu przynajmniej można zastosować mniej tego nawozu).
Na tym jednak nie kończy się dobroczynny wpływ wyki na glebę. Ma ona również zdolność poprawiania jej struktury oraz zapobiegania erozji. W przypadku gleb ciężkich i gliniastych, mających tendencję do zbrylania się i zaskorupiania – wyka zwiększy ich przepuszczalność i zdolność do zatrzymywania wody. Z kolei na glebach lekkich, piaszczystych wyka pomoże w zatrzymywaniu wilgoci i składników odżywczych. Wysianie wyki na poplon wczesną jesienią zapobiegnie również zachwaszczeniu gleby. Z kolei po ścięciu i przyoraniu lub przekopaniu zielone części wyki wzbogacę glebę jako kompost.
Czytaj też: Trzy sposoby na pozbycie się pnia z ogrodu bez koparki. Tanie i skuteczne
Zasady wysiewania wyki kosmatej na poplon ozimy
Najlepszym termin siewu wyki kosmatej na poplon ozimy to późne lato lub wczesna jesień (sierpień–wrzesień). Z podłoża najpierw usuwamy chwasty i delikatnie spulchniamy/przekopujemy. Do wysiania wyki w przydomowym ogródku lub na działce nie jest potrzebny specjalny siewnik. Można to zrobić rozrzucając nasiona wyki równomiernie na całej powierzchni, a następnie grabimy podłoże (nasiona powinny znaleźć się w ziemi na głębokości ok. 3-4 cm) i jeśli jest taka potrzeba (tzn. np. mamy lekką glebę) – delikatnie ugniatamy. Po wysianiu wyki kosmatej warto ją też podlać. Na 100 mkw. powierzchni stosujemy ok. 1-1,2 kg nasion wyki kosmatej (w tych proporcjach sieje się wykę na polon, inaczej wygląda sytuacja w przypadku siania wyki na ziarno).
Jakie warunki trzeba zapewnić wyce kosmatej?
Wyka dobrze rośnie na stanowiskach słonecznych lub półcienistych. Preferuje gleby o lekko zasadowym odczynie, ale powinna sobie poradzić również w podłożu lekko kwaśnym. W okresie kiełkowania warto ją podlewać, zwłaszcza jeśli jesień jest sucha.
W profesjonalnych uprawach roślin bobowatych zaleca się stosowanie nawozów zawierające takie mikroelementy jak miedź, molibden, bor i żelazo. Żelazo i molibden potrzebne są bakteriom brodawkowym do przeprowadzenia procesu wiązania azotu. Innym zalecanym sposobem który ma pomóc wyce na początkowym etapie wzrostu, zwiększając jej skuteczność jako rośliny „dostarczającej” duże ilości azotu, do gleby jest stosowanie preparatów z bakteriami brodawkowymi.
Zimowanie wyki kosmatej. Co zrobić z wyką na wiosnę?
Wyka kosmata dobrze znosi niskie temperatury. Po pokrywą śniegową może bez problemu przetrwać mrozy na poziomie -20 stopni C. Wiosnę powinna zostać ścięta i pozostawiona na ziemi jako mulcz lub ścięta, rozdrobniona i płytko przykopana. Następnie pozostawiamy podłoże na ok. 2-3 tygodnie, aby materia organiczna częściowo się rozłożyła. Dopiero po tej przerwie można myśleć o sianiu/sadzeniu kolejnych roślin. Wykę ozimą można też ściąć i i umieścić w kompostowniku.
Czytaj też: Pilnuj tych kluczowych zabiegów. Kapusta będzie miała duże głowy
O czym należy pamiętać siejąc wykę ozimą?
Wysianie wyki na polon w przydomowym ogrodzie czy na działce to bardzo dobry sposób na wzbogacenie gleby o składniki odżywcze bez konieczności stosowania sztucznych nawozów azotowych. Warto rozważyć jej posianie zwłaszcza w miejscach, w których planujemy uprawę warzyw mających duże wymagania pokarmowe, takich jak warzywa kapustne, pomidory, ogórki czy warzywa korzeniowe. Nie powinno się siać gryki na poplon w miejscach, gdzie rosły inne bobowate (bób, groch, fasola itp.). Zasada ta działa również w drugą stronę: roślin tych lepiej też nie siać w miejscach, gdzie był poplon z wyki. Kolejnym zaleceniem jest niewysiewanie wyki na podłoże wcześniej nawożone obornikiem. Zaleca się zastosowanie ok. 3 lat przerwy. Generalnie eksperci wskazują, że sianie wyki na poplon na glebach już zasobnych w azot mija się z celem, ponieważ roślina będzie pobierać go bezpośrednio z gleby i nie podejmie symbiozy z bakteriami brodawkowymi.
Jako ciekawostkę warto dodać, że wyka kosmata przyciąga zapylacze i jej rośliną miododają. Zaleca się wykorzystywanie jej jako elementu łąki kwietnej. Jeśli więc nie planujemy wykorzystania jej jako przedplonu przy poplonu, można ją wprowadzić do swojego ogrodu w takiej formie.
