Będą dotacje do wapnowania gleby? Trwają rozmowy
Zakwaszenie stanowi jeden z ważniejszych elementów chemicznej degradacji gleb. Sytuację można poprawiać dzięki wapnowaniu.
Wielu rolników trudno jednak zmobilizować do nawożenia wapniowego. Inaczej byłoby gdyby powrócono do dofinansowywania zakupu wapna. Czy jest na to jeszcze szansa?
O żyzności gleb w Polsce i możliwościach ich poprawy mówiono na posiedzeniu sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, która odbyła się 25 października. W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele Instytutu Upraw Nawożenia i Gleboznawstwa PIB w Puławach, którzy opowiedzieli o programie „Rekultywacji gleb zakwaszonych poprzez nawożenie wapnem pochodzenia naturalnego”.
Prof. Magdalena Popowska z Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego omówiła natomiast temat biopreparatów bakteryjnych w rekultywacji gleb rolnych. W tematykę wapnowania gleb zebranych na sali wprowadził wiceminister rolnictwa Jacek Bogucki.
Czytaj także: Wapno - gleby w tych województwach potrzebują go najbardziej
Wiceminister zaznaczył on, że zakwaszenie gleb stanowi jeden z ważniejszych elementów chemicznej degradacji. - I w przypadku Polski pozostaje dużą barierą do produkcji roślinnej w ochronie środowiska w związku z niskim poziomem nawożenia nawozami wapniowymi - dodał wiceminister Jacek Bogucki. Zniesienie dotacji do zakupu wapna, które nastąpiło 1 maja 2004 roku, w znacznym stopniu przyczyniło się do zmniejszenia zużycia tego nawozu. Według GUS obecnie rolnicy stosują o 70% mniej wapna niż jeszcze pod koniec lat 90-tych. - W ostatnich latach średnie zużycie wapna to około 40 kg na hektar użytków rolnych - podał Jacek Bogucki.
Po 2004 roku nie udało się już wznowić programów wsparcia przy zakupie wapna na taką skalę, jak to było dotychczas. Jedynie niektóre Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przyjęły do realizacji programy działań uwzględniające rekultywację gleb zakwaszonych poprzez nawożenie wapnem pochodzenia naturalnego. Zadanie to było w wielu województwach realizowane przy zaangażowaniu Izb Rolniczych.
Czytaj także: Szykuje się rewolucja w rolnictwie. Będziemy stosować mniej oprysków i nawozów?
Jednak w lipcu 2008 roku minister środowiska wyraził opinię, że wapnowanie gleb jest typowym zabiegiem agrotechnicznym mającym na celu poprawę warunków wzrostu i rozwoju roślin, natomiast nie jest zabiegiem mającym na celu ochronę środowiska. To stanowisko zahamowało aktywność wojewódzkich funduszy w tym zakresie.
Jedynie Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach od 2011 roku do dziś dotuje wapnowanie gleb w woj. śląskim, walcząc ze skutkiem zanieczyszczeń przemysłowych.
Czytaj także: Badanie gleby z użyciem GPS - jakie koszty?
Samorząd rolniczy monituje cały czas o wznowienie dotacji do wapna. Na jego wniosek minister rolnictwa w styczniu 2016 roku zwrócił się do ministra środowiska z prośbą o propagowanie i wspieranie inicjatyw prowadzących do uruchamiania programów finansowania zabiegu wapnowania gleb.
- Resort rolnictwa wnioskował o podjęcie działań mających na celu wsparcie dofinansowania wapnowania gleb użytkowanych rolniczo jako działania prośrodowiskowego ze względu na pomijany dotychczas efekt środowiskowy. Niezaprzeczalnym jest, że rolnicy stosując wapnowanie przyczyniają się do poprawy ogólnego stanu środowiska, w tym jakości gleb i wód, jak również podnoszą jakość produkowanej żywności - stwierdził na posiedzeniu komisji sejmowej wiceminister rolnictwa Jacek Bogucki.
Po wielu latach dyskusji w kwietniu 2017 roku ministerstwo środowiska zaproponowało wypracowanie jednolitych kryteriów, za pomocą których możliwe będzie dokonanie oceny czy wapnowanie w danym regionie kraju i określonym przypadku jest zabiegiem agrotechnicznym czy służącym ochronie środowiska.
Dopiero na podstawie takich kryteriów, jak: scharakteryzowanie gleb, podanie powodów pogorszenia ich jakości i sposobu użytkowania gruntów, zostanie podjęta decyzja o finansowaniu wapnowania ze środków wojewódzkich funduszy. W określeniu tych właściwości pomóc ma właśnie przygotowany przez Instytut Upraw Nawożenia i Gleboznawstwa PIB w Puławach raport o poziomie zakwaszenia gleb w Polsce.
