Żeby oprysk był skuteczny. Wybierz odpowiedni opryskiwacz

Źródło: fot. Z. Owieśny

Jaki opryskiwacz będzie dla ciebie najbardziej odpowiedni?

Druga część wiosny to czas wzmożonej pielęgnacji upraw. Jednym z najskuteczniejszych sposobów jest opryskiwanie. Bezpieczne i efektywne wykorzystanie środków ochrony roślin zależy od doboru środka, terminu zastosowania oraz prawidłowego naniesienia na powierzchnię opryskiwaną.  Nastąpił bardzo duży postęp w technice stosowania środków ochrony roślin. Duża konkurencja wśród producentów opryskiwaczy sprzyja wprowadzaniu rozwiązań technicznych zapewniających precyzyjne stosowanie środków i duży komfort pracy dla użytkownika. Jednak to rolnik (użytkownik) ma największy wpływ na dobre, zgodne z zasadami przygotowanie opryskiwacza do pracy. Spróbujmy zatem prześledzić, jak prawidłowo przygotować opryskiwacz do pracy:

Najpierw powinniśmy sprawdzić stan techniczny opryskiwacza – opryskiwacz musi być kompletny, umyty (wypłukany zbiornik} i sprawny technicznie.

Opryskiwacz wypoziomować

Po połączeniu ze sprawnym technicznie ciągnikiem należy opryskiwacz wypoziomować (dotyczy opryskiwacza zawieszanego) w kierunku poprzecznym - ponieważ belka opryskiwacza musi być równoległa do podłoża i wzdłużnym - ponieważ rozpylacz musi być ustawiony prostopadle do podłoża.

Odpowiedni typ rozpylacza

Następnie dobieramy  typ rozpylaczy. Dla oprysku polowego  zaleca się (z uwagi na jakość nanoszenia cieczy)  stosowanie rozpylaczy szczelinowych. Producenci rozpylaczy oferują różnego rodzaju rozpylacze szczelinowe, które można podzielić na 3 grupy: rozpylacze standardowe, antyznoszeniowe i eżektorowe. Wszystkie z wymienionych rozpylaczy są rozpylaczami uniwersalnymi, czyli można je stosować do oprysku: przedsiewnego, przedwschodowego, powschodowego o działaniu kontaktowym lub systemicznym na chwasty, szkodniki i choroby. Różnica polega na wielkości kropel, które wpływają na znoszenie opryskiwanej cieczy (większa kropla – wyższa odporność na znoszenie). Najbardziej odporne na znoszenie są   rozpylacze eżektorowe i można je stosować przy wietrze 5 m/s – 6 m/s, rozpylacze antyznoszeniowe - przy wietrze do 5m/s, rozpylacze standardowe przy wietrze do 3m/s. Informacje szczegółowe można odszukać na stronach internetowych poszczególnych producentów. Na krajowym rynku mamy wielki wybór rozpylaczy produkowanych zarówno przez renomowane firmy, jak i mniej znane. Kupując rozpylacze, należy zwrócić uwagę na prawidłowe oznakowanie i producenta, a w ostatniej kolejności na cenę, na którą ma wpływ rodzaj materiału, z którego zostało wykonane jądro rozpylacza. Materiał ma wpływ na trwałość (najbardziej odpornymi na zużycie są dysze ceramiczne i stalowe, najmniej dysze z tworzyw sztucznych). Ponadto rozpylacze w zależności od rozmiaru dyszy posiadają odpowiedni kolor np.: dla rozmiaru 04 kolor czerwony.

Rozmiar rozpylacza

Po wyborze rozpylacza powinniśmy określić rozmiaru rozpylacza (dyszy). Rozmiar dyszy powinien być dobrany zgodnie z ogólnie przyjętymi zaleceniami:

• na chwasty stosujemy oprysk grubokroplisty, dysza 04 (kolor rozpylacza czerwony),
• na szkodniki stosujemy oprysk średniokroplisty, dysza 03 (kolor rozpylacza niebieski),
• na choroby stosujemy oprysk drobnokroplisty, dysza 02(kolor rozpylacz żółty).

W katalogach producenci szczegółowo podają zastosowanie i zalecenia do produkowanych rozpylaczy i mogą się one nieznacznie różnić od ogólnie przyjętych zaleceń. Zmieniając rodzaj oprysku, należy wymienić komplet rozpylaczy zgodnie z zaleceniami.  

Najkorzystniej stosować wielopozycyjne oprawy rozpylaczy minimum z trzema dyszami o rozmiarach 02, 03, 04, które - w zależności od rodzaju oprysku - zmieniamy (obracając oprawą) na odpowiedni rozpylacz. Korzystanie z przynajmniej trzech kompletów znacznie poprawia skuteczność działania środków ochrony roślin, jednak wiąże się z  wyższymi kosztami. Przy stosowaniu jednego kompletu rozpylaczy wielkość kropel należy zmieniać poprzez zmianę ciśnienia roboczego.

Prawidłowy dobór ciśnienia

Teraz ważnym będzie prawidłowy dobór ciśnienia roboczego. W technice ochrony roślin ciśnienie robocze najczęściej podawane jest w barach. Wielkość kropel zależy od rozmiaru dyszy i ciśnienia  roboczego cieczy: mały rozmiar – drobna kropla, niskie ciśnienie – gruba kropla.

Kiedy stosuje się oprawy wielopozycyjne lub wymienia się komplet rozpylaczy dla każdego rodzaju rozpylacza, zleca się stosować optymalne ciśnienie robocze tj. 3 bary.  Przy oprawach pojedynczych i jednym komplecie rozpylaczy należy zastosować rozpylacze 03 (niebieskie) i dobierać odpowiednio ciśnienia: na choroby 4 – 5 bary, szkodniki 3 bary, chwasty 1,5 – 2 bary. Zmieniając ciśnienie robocze, należy pamiętać o korekcie ciśnienia w powietrzniku pompy opryskiwacza, które powinno wynosić 1/3 do 2/3 ciśnienia roboczego.

O dawce cieczy roboczej na hektar decydują trzy parametry: rozmiar dyszy, ciśnienie robocze i prędkość robocza.. Ze wzrostem prędkości roboczej wzrasta wydajność pracy, jednak duża prędkość wpływa na wzrost znoszenia oprysku. Ustalono, że optymalna prędkość dla rozpylaczy standardowych wynosi 5km/h, dla rozpylaczy antyznoszeniowych i eżektorowych 7km/h. W czasie opryskiwania (aby osiągnąć stałą wydajność pompy) należy utrzymywać stałe obroty silnika i stałą prędkość jazdy.

Parametry robocze

Znając kolejność postępowania, należy ostatecznie dobrać parametry robocze. Parametry robocze tj. rozmiar dyszy, ciśnienie i prędkość roboczą odczytujemy z tabeli, którą powinniśmy otrzymać przy zakupie kompletu rozpylaczy lub znaleźć na stronach internetowych poszczególnych producentów. Tabelę opracowuje producent i dotyczy wyłącznie jego produktów. Ilość stosowanej cieczy roboczej na hektar odczytujemy na etykiecie opakowania środka chemicznego. Jeżeli nie ma wskazań to dla oprysku polowego, ciecz powinno stosować się w dawce 200 do 400 l/ha.

 Mając ustalone parametry, możemy przystąpić do przygotowania cieczy roboczej. Opryskiwacz napełniamy wodą do ½ zbiornika lub ½ potrzebnej cieczy i jednocześnie (jeżeli opryskiwacz nie jest wyposażony w rozwadniacz) rozpuszczamy w specjalnym pojemniku środek chemiczny. Następnie przygotowany wstępnie środek wlewamy do zbiornika lub środek chemiczny do rozwadniacza. Dźwignię rozdzielacza ustawiamy w położenie „przelew”,  uruchamiamy ciągnik i włączamy napęd opryskiwacza, aby uruchomić mieszadło hydrauliczne. Do mieszającej się cieczy dolewamy pozostałą część wody.   

Bezpośrednio na polu należy ustawić wysokość rozpylaczy nad powierzchnią opryskiwaną równą 0,5 m (dotyczy najczęściej stosowanych rozpylaczy o kącie strumienia 110, przy innych kątach należy zastosować się do zaleceń producenta)  za pomocą urządzenia wydźwigowego.

Dla precyzyjnego określenia parametrów roboczych, każdy opryskiwacz wymaga okresowej ( przed sezonem agrotechnicznym, po 100godz. pracy)  kalibracji – tj. pomiaru wydatku rozpylaczy dla określonych ciśnień roboczych. W tabelach doboru mamy podane ciśnienie pracy i wydatek dyszy a następnie podana jest prędkość i dawka cieczy na hektar.

Mierzymy ciśnienie na rozpylaczu

Problem jest w tym, że w opryskiwaczu mierzymy ciśnienie centralnie na rozdzielaczu, a w rzeczywistości na rozpylaczu ( w wyniku spadku ciśnień) jest niższe ciśnienie. Ponadto rozpylacze ulegają rozkalibrowaniu i dlatego należy korygować ciśnienie i wydatek rozpylaczy. Próba oprysku zwana kalibracją pozwala na przeprowadzenie najdokładniejszej regulacji opryskiwacza. Po przygotowaniu opryskiwacza do pracy napełniamy zbiornik wodą i zaznaczmy kredą poziom wody. Na wyznaczonym odcinku (100m dla opryskiwacza 10 metrowego, 83m dla opryskiwacza 12 metrowego – odpowiada to powierzchni równej 1/10 hektara) wykonujemy próbny oprysk. Następnie uzupełniamy wodę do zaznaczonego (dokładnie mierząc ilość uzupełnionej wody) poziomu. Ilość uzupełnionej wody mnożymy przez  10 i otrzymujemy dawkę cieczy na hektar [l/ha]. Podczas prób oprócz sporządzenia notatek dobrze jest precyzyjnie ustalić prędkość roboczą.

Wysoka jakość opryskiwania, którą możemy uzyskać stosując się do powyższych wskazówek, to skuteczność działania środków ochrony roślin oraz bezpieczne i   efektywne wykorzystanie.