Skrajnie wysokie ceny dzierżawy

Źródło: Stanisław Tokarski - fotolia.com

Wielkopolska Izba Rolnicza alarmuje o skrajnie wysokich cenach licytacji dzierżaw. - Sytuacje takie mogą (...) wskazywać na nielegalne źródła środków, z których byłby finansowany czynsz dzierżawny - twierdzi WIR. ​

Prezes WIR Piotr Walkowski wystąpił do prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych Waldemara Humięckiego z pismem zwracającym uwagę na przypadki nieracjonalnych, skrajnie wysokich czynszów dzierżawnych wylicytowanych przez niektórych uczestników przetargów na dzierżawę gruntów z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. Szef WIR zaznaczył, że sięgają one nawet równowartości kilku ton pszenicy rocznie od hektara powierzchni. - Ponadto okazuje się, że nieraz tak wysoko rolnicy licytują grunty o powierzchni znaczenie przekraczającej obszar będący w ich dotychczasowym władaniu - napisał w liście do prezesa ARR Piotr Walkowski. WIR uważa, że taka sytuacja budzi obawy zarówno o legalność źródła finansowania tak wysokiego czynszu dzierżawnego, jak i o zdolność rolnika do właściwego, pod względem rolniczym, użytkowania państwowej ziemi przez okres obowiązywania umowy dzierżawy.

Wielkopolska Izba Rolnicza dokonała analizy kalkulacji uprawy hektara dwóch powszechnych w Wielkopolsce upraw: rzepaku i pszenicy ozimej. Wszystko po to, by spróbować wytyczyć realną granicę wysokości czynszu, możliwą do zapłacenia przez wielkopolskiego rolnika, gospodarującego na glebach o różnych klasach bonitacyjnych. Do obliczeń przyjęto ceny z lutego 2016 r., pochodzące z notowań WIR.

 - Zakładając, że przebieg warunków atmosferycznych będzie optymalny, dla najlepszych kompleksów glebowych (które w Wielkopolsce praktycznie nie występują) można skalkulować dochód równowarty około pięciu tonom pszenicy z hektara. (…) Jeżeli przyjmiemy, że uczestniczący w przetargu rolnik osiągnie bardzo dobre, choć nie rekordowe plony, uzyska w sprzyjających latach dochód stanowiący równowartość 2,5-3,5 tony pszenicy. A przecież mino poniesionych nakładów zakładających uzyskanie maksymalnego plonu, rzadko udaje się taki osiągnąć, chociażby ze względu na coraz częściej występujący niedobór opadów – podaje Piotr Walkowski.

Konkludując, zawarcie umowy dzierżawy z czynszem przekraczającym równowartość 2,5 tony pszenicy z hektara, zdaniem WIR, wyklucza uzyskanie przez rolnika jakiegokolwiek dochodu i, jeśli mówić tu o korzyściach, to stoją one wyłącznie po stronie budżetu państwa. -  Dodać należy także, że występująca w dzierżawach „prywatnych” stawka na poziomie kwoty dopłat bezpośrednich, stanowi równowartość 1,5 tony pszenicy z hektara. I taki czynsz wydaje się być graniczny, uwzględniający interes obu stron umowy dzierżaw - twierdzi Piotr Walkowski.

W związku z powyższym WIR postulował o wprowadzenie przepisów, które w przypadku wątpliwości członków komisji przetargowej, co do finansowych możliwości wywiązania się wygrywającego przetarg ze zobowiązań wynikających z przebiegu licytacji, pozwolą uzależnić zawarcie z nim umowy od zbadania legalności źródła posiadanych środków finansowych, dokonanego przez Agencję Nieruchomości Rolnych przy współudziale służb skarbowych.

Agencja Nieruchomości Rolnych także opublikowała informacje na temat wysokości czynszu dzierżawnego dla gruntów wydzierżawionych przez Agencję w 2015 r. Co z nich wynika? Według publikacji ANR, średnia wysokość czynszu dzierżawnego wyniosła wyniosła 11,5 dt/ha. Została ona określona na podstawie 5155 umów oraz nieruchomości o powierzchni 37 388 ha. - W porównaniu z 2014 rnastąpił spadek średniej wielkości czynszu o 0,2 dt/ha, tj. o 2% - podaje ANR.

W przeliczeniu na średnią krajową cenę skupu pszenicy czynsz z nowo zawieranych z ANR umów w 2015 r. wyniósł około 773 zł za 1 ha i był o 133 zł niższy niż średnia cena dzierżawy na rynku prywatnym (906 zł za 1 ha wg GUS).

Najwyższe czynsze w ubiegłym roku uzyskano w województwach: kujawsko-pomorskim (26,9 dt/ha) i wielkopolskim (23,0 dt/ha), a najniższe w województwach: lubuskim (4,5 dt/ha) i podlaskim (4,6 dt/ha). Agencja poinformowała także, że najwyższy średni czynsz dotyczył działek w grupie obszarowej od 10 do 100 ha i wyniósł 12,9 dt/ha. - Czynsz dzierżawny od nowo zawieranych umów rośnie systematycznie od wejścia Polski do Unii Europejskiej – dodała Agencja. Z kolei przeciętny czynsz za grunty rolne dla wszystkich 53 tysięcy trwających umów dzierżawy (łącznie Agencja dzierżawi ponad milion hektarów), jak wynika z danych ANR, na koniec 2015 r. wyniósł równowartość 4,2 dt pszenicy.

Agencja zaznacza, że przy wyliczaniu średniej wysokości czynszu wyeliminowano wartości czynszów dla gruntów zabudowanych oraz gruntów o specyficznym charakterze (np. ze złożami kopalin, pod wodami), a także gruntów nierolnych, w tym inwestycyjnych. Wyłączono również umowy dzierżawy o ponadprzeciętnych wartościach czynszu oferowanych incydentalnie przez niektórych dzierżawców. Przyjęcie takiej metody pozwala na określanie przez ANR wywoławczej wartości czynszu wolnej od wpływu czynników pozarolniczych.