Bydło mleczne: Grupy żywieniowe - tworzyć czy nie

Źródło: Ksenia Pięta

Tworzenie grup żywieniowych w stadach bydła mlecznego jest tematem, w którym trudno jest znaleźć złoty środek. Kiedy i w jak dużych stadach warto je zastosować?

Potrzeby pokarmowe krów są uzależnione od kierunku produkcji, a w szczególności od ich masy ciała, ilości produkowanego mleka, okresu fizjologicznego, stanu zdrowia i kondycji. Szczególnie wysokie zapotrzebowanie na składniki pokarmowe maja krowy w pierwszym okresie laktacji, w czasie najwyższej dobowej wydajności mleka. Nadrzędnym celem stosowania wszystkich rozwiązań w żywieniu jest optymalne pokrycie indywidualnych potrzeb pokarmowych zwierząt, stosowne do ich zróżnicowanych potrzeb oraz obniżenie kosztów produkcji i pracochłonności obsługi.

W obecnej technologii zadawania pasz, gdzie podstawę stanowi TMR, karmienie w jednej grupie żywieniowej krów o wysokim potencjale genetycznym i przy chowie intensywnym jest niemalże niezbędne, aby zwierzęta o niższej wydajności nie spożywały nadmiernej dawki. Można śmiało powiedzieć, że dostosowanie systemu żywienia jest jedną z najtrudniejszych sztuk w zarządzaniu stadem, a im jest ono mniejsze, tym trudniej podjąć odpowiednią decyzję. Wydzielenie większej liczby grup stwarza potrzebę przygotowania kilku zestawów paszowych, co zwiększa koszty i pracochłonność obsługi zwierząt. - Ilu Polaków - tyle zdań, ile obór - tyle systemów, wszystko zależy od mechanizmów pracy i dostępu do pewnych urządzeń. Fizjologicznie patrząc - lepiej żywić grupami, a w rzeczywistości w zależności od wielkości stada. Ja byłem zdania, że powyżej 50 sztuk, trzeba dzielić na grupy - tłumaczy Roman Potarzycki z firmy Tasomix. - Wyznaję jedną zasadę: albo masz dużo roboty i niskie koszty żywienia, albo mało roboty i duże koszty żywienia - podsumowuje specjalista.

Decyzja o przynależności krowy do grupy nie może być oparta tylko na dniach laktacji. Hodowca musi brać pod uwagę przynajmniej trzy dodatkowe aspekty: poziom produkcji, kondycję krowy oraz kolejność laktacji. - Dla każdej z grup powinien być skomponowany osobny TMR, o innej koncentracji białka, energii oraz węglowodanów. Przy podziale na grupy żywieniowe można zastosować poniższy schemat: I grupa - I TMR, krowy od 7-10 dnia laktacji do ok. 120-150 dnia laktacji; II grupa – II TMR, krowy od 120–150 dnia laktacji do 60 dni przed zasuszeniem; III grupa – III TMR (bez paszy treściwej) dla krów o małej wydajności i zbyt dobrej kondycji (BCS >4,0); IV grupa – krowy zasuszone pierwsze 5 tygodni (II TMR + słoma lub siano) – pobranie suchej masy ok. 11–12 kg; V grupa – krowy zasuszone w okresie przejściowym – od 3 tyg. przed wycieleniem I lub II TMR (do woli) + 2 kg siana łąkowego. Dodatkowo, w miarę możliwości organizacyjnych, VI grupa dla pierwiastek od wycielenia do około 120 dnia laktacji - piszą w swoim artykule „Właściwe żywienie krów wysoko wydajnych - jak w pełni wykorzystać ich potencjał produkcyjny”, Renata Włodarczyk i Mindaugas Budvytis z Działu Rozwoju Produktu, Josera Polska Sp. z o.o. oraz UAB Farmo z Litwy.

Podstawową sprawą, na jaką zwracają uwagę hodowcy przy podziale stada na grupy, jest koszt produkcji dawki w wozie paszowym. Jednakże może się okazać, że wymieszanie dwóch TMR-ów będzie bardziej korzystne. Zakład Rolny Niechłód jest jednym z czterech prowadzących produkcję mleka w Przedsiębiorstwie Rolnym Długie Stare Sp. z o.o. Osiąga najwyższe wyniki, wykazując średnią produkcję - ponad 11 tysięcy kilogramów mleka. Stado podzielone jest na 3 grupy: krowy w wysokiej laktacji, zasuszone i grupa fresh - początek laktacji. - W oborze, w której jest robot udojowy, mamy jedną grupę żywieniową przez cały czas trwania laktacji z dodatkowym dawkowaniem w stacji paszowej. Jednak zanim krowy do niej trafią, są podzielone na dwie grupy zasuszeniowe oraz jedną przez pierwszy miesiąc po wycieleniu - mówi Witold Glapa, kierownik produkcji zwierzęcej w przedsiębiorstwie Długie Stare.

- W oborach z halą udojową krowy podzielone są na: dwie grupy w fazie zasuszenia, jedną grupę zwierząt do jednego miesiąca po wycieleniu i dwie do trzech grup krów w laktacji w zależności od ich wydajności. W naszych oborach znajduje się od 200 do 400 krów, więc każda grupa liczy sobie około 40-50 sztuk. Taki system stosujemy od 4 lat i jesteśmy z niego zadowoleni. Są firmy, które propagują jedną dawkę, jednakże uważam, że najlepiej to rozwiązanie sprawdza się przy stacji paszowej, bo robot ma korytko, gdzie jest dawkowana odpowiednia dawka paszy treściwej dla każdej krowy, wtedy podawany jest PMR zamiast TMR - konkluduje zootechnik.

Optymalny wydaje się następujący podział na trzy grupy: krów dojonych, krów w pełnym zasuszeniu i krów zasuszonych, przygotowujących się do porodu i laktacji. Ideałem jest stado, w którym można dodatkowo wyodrębnić pierwiastki. - W tej chwili posiadamy grupy, ale wszystkim hodowcom, którzy mają wydajność do 10 tysięcy kilogramów mleka polecamy jedną dawkę żywieniową w laktacji dla całego stada i jedną w zasuszeniu. Jeżeli ktoś ma duże stado i większą wydajność, wtedy trzeba, zwłaszcza w pierwszym okresie laktacji, dzielić na grupy krowy o większym zapotrzebowaniu. Przy mniejszych stadach natomiast nie ma to sensu, można bazować spokojnie na jednej dawce - tłumaczy Ryszard Kujawiak, doradca prezesa w firmie Sano sp. z o.o. - My mamy ponad 1.000 krów, a więc jedna grupa liczy sobie kilkaset sztuk. Uważam, że lepiej dopilnować i dobrze zrobić dawkę niż z się bawić z grupami. Zasada jest jedna - im mniej tym lepiej. Przy robotach krowy dostają jeszcze paszę treściwą podczas doju, więc tym bardziej można zrobić jedną dawkę dla wszystkich - dodaje. Trzeba wziąć pod uwagę, że większa liczba grup jest uciążliwa zarówno dla tych którzy ją przygotowują, jak i dla tych, którzy planują żywienie. - Dla 90% sztuk ze stada powinna być jedna dawka, druga dla 10% i ewentualnie trzecia dla 1 % sztuk, które się zatłuszczają lub odbiegają wydajnościowo od stada - podsumowuje Ryszard Kujawiak. Jeśli chodzi o podział krów po okresie produkcyjnym, specjalista nie ma wątpliwości, że potrzebna jest jedna grupa na zasuszenie i nie ma sensu dzielić na więcej.

Legowiska w oborach - dlaczego niezwykle ważne? KLIK