Miliony budynków i domów do remontu do 2050 roku. Rząd ma plan

Źródło: af-mar / Adobe Stock

Krajowy plan renowacji ma być implementacją dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1275 z dnia 24 kwietnia 2024 roku w sprawie charakterystyki energetycznej budynków do polskich przepisów i wynika bezpośrednio z jej art. 3. Ponadto ma wyznaczać optymalne kierunki renowacji budynków, które użytkowane są w Polsce. Jego treść mają stanowić działania, których celem jest renowacja budynków prywatnych i publicznych, która pozwoli na osiągnięcie w Polsce do 2050 roku energooszczędnych, bezemisyjnych i zdekarbonizowanych zasobów budowlanych. 

Termomodernizacji wymaga większość polskich budynków

Dane, które zawarte są w Krajowym planie renowacji budynków, wskazują, że w Polsce aktualnie zasób budynków szacuje się na 15,2 mln obiektów zajmujących łącznie powierzchnię 2,53 mld metrów kwadratowych, a wśród nich około 46 proc. to budynki jednorodzinne. Mimo to większą rolę w oszczędzaniu energii grają budynki wielorodzinne, ponieważ mają większą powierzchnię użytkową. 47 proc. zasobów zajmują z kolei budynki użyteczności publicznej, do których zalicza się między innymi obiekty kulturalne, szkoły czy szpitale. 

Większość polskich budynków została wybudowana przed 1990 rokiem, w związku z tym zazwyczaj ich efektywność energetyczna jest niższa. Domy jednorodzinne z kolei ogrzewane są w większości głównie paliwami stałymi. To wszystko sprawia, że zużycie energii jest większe, a jakość powietrza w Polsce – głównie w okresie grzewczym – jest zła. 

W związku z tym konieczna jest termomodernizacja znacznej części krajowego zasobu budynków. Jak wskazuje Krajowy plan renowacji budynków, pozwoli to na poprawę efektywności energetycznej, obniżenie emisji gazów cieplarnianych i mniejsze zużycie paliw. 

Czytaj też: Zarejestrowano tysiące takich traktorów. Konieczne zezłomowanie?

Plan renowacji budynków pomoże w oszczędzaniu energii

Według wyliczeń zawartych w Krajowym planie renowacji budynków termomodernizacja polskiego zasobu budowlanego może pozwolić na dużą oszczędność energii. Szacuje się, że może to być 305 terawatogodzin rocznie – w tym najwięcej w przypadku domów jednorodzinnych (130 terawatogodzin). W przypadku budynków wielorodzinnych ta oszczędność mogłaby wynosić 55 terawatogodzin, a w obiektach użyteczności publicznej – 3,7 terawatogodziny. Żeby jednak mogło to się wydarzyć, konieczne są działania, które obejmą: 

• termomodernizację budynków;
• wymianę źródeł ciepła;
• poprawę izolacji termicznej; 
• wdrożenie technologii opartych na odnawialnych źródłach energii. 

Strategia zawarta w planie zawierać musi również kwestię ułatwienia dostępu do finansów, które miałyby wesprzeć wszystkie podejmowane działania. „Rozwój preferencyjnych kredytów, dotacji oraz programów wsparcia dla samorządów i właścicieli prywatnych jest kluczowy dla sukcesu planu. Jednocześnie konieczne jest podjęcie działań na rzecz podnoszenia kwalifikacji kadr budowlanych oraz promocji zawodów związanych z termomodernizacją i efektywnością energetyczną” – czytamy. 

Czytaj też: Ostatni dzwonek na wymianę kopciuchów. Których województw dotyczy? 

Realizacja Krajowego planu renowacji budynków: Przewidywane efekty

Wdrożenie Krajowego planu renowacji budynków ma mieć korzystny wpływ zarówno na środowisko, jak i życie mieszkańców naszego kraju i gospodarkę. Oszczędności energii mogą znacznie obniżyć koszty eksploatacyjne budynków i poprawić efektywność energetyczną. Działania te wpłyną też na jakość powietrza – zredukowana zostanie emisja gazów cieplarnianych, a cele klimatyczne zostaną zrealizowane. 

Plan wspomina również o tym, że modernizacja może wpłynąć pozytywnie na komfort cieplny w budynkach i zmniejszyć ubóstwo energetyczne, a ponadto prace związane z jego realizacją będą też generowały nowe miejsca pracy w branży budownictwa oraz okołobudowlanej. 

Krajowy plan renowacji przedstawia dwa scenariusze renowacji budynków. Pierwszy z nich – ambitny – zakłada, że w latach 2025–2050 4,1 mln budynków jednorodzinnych zostanie poddanych renowacji, a jej średnie tempo wynosić ma 2,1 proc., co wskazuje na konieczność modernizacji średnio 163 tys. budynków rocznie:

• 2025–2030: 778 634 budynki poddane renowacji;
• 2030–2035: 807 569 budynków;
• 2035–2040: 893 218 budynków;
• 2040–2045: 859 691 budynków;
• 2045–2050: 724 392 budynki. 

Ambitny scenariusz zakłada również, że w latach 2025–2050 renowacji zostanie poddanych 375 tys. budynków wielorodzinnych, a jej średnie tempo wyniesie 2,3 proc., co daje średnio 15 tys. budynków wielorodzinnych rocznie: 

• 2025–2030: 65 852 budynki poddane renowacji;
• 2030–2035: 64 431 budynków;
• 2035–2040: 81 432 budynki;
• 2040–2045: 77 850 budynków;
• 2045–2050: 86 656 budynków. 

Z kolei w przypadku budynków użyteczności publicznej scenariusz ten zakłada, że renowacji zostanie poddanych 380 tys. budynków w średnim tempie 2,4 proc., co daje 15 tys. budynków rocznie: 

• 2025–2030: 77 976 budynków poddanych renowacji;
• 2030–2035: 72 364 budynki;
• 2035–2040: 85 922 budynki;
• 2040–2045: 74 326 budynków;
• 2045–2050: 70 384 budynki. 

Czytaj też: Będzie trzeba zwrócić dopłaty do prądu? Ważny termin mija 28 lutego

Drugim scenariuszem krajowej trajektorii renowacji budynków jest scenariusz operacyjny. Zakłada on, że w latach 2025–2050 5,6 mln budynków jednorodzinnych zostanie poddanych renowacji, niektóre z nich etapowo. Średnie tempo powinno wynosić 2,8 proc., czyli 225 tys. renowacji rocznie:

• 2025–2030: 930 064 budynki poddane renowacji;
• 2030–2035: 1 115 505 budynków;
• 2035–2040: 1 251 894 budynki;
• 2040–2045: 1 355 963 budynki;
• 2045–2050: 954 507 budynków. 

Scenariusz ten przewiduje również we wskazanym okresie 420 tys. renowacji budynków wielorodzinnych w średnim tempie 2,6 proc., co oznacza 17 tys. modernizacji rocznie:

• 2025–2030: 65 395 budynków poddanych renowacji;
• 2030–2035: 69 349 budynków;
• 2035–2040: 97 404 budynki;
• 2040–2045: 100 447 budynków;
• 2045–2050: 88 809 budynków. 

Scenariusz operacyjny zakłada również, że w latach 2025–2050 renowacji zostanie poddanych 275 tys. budynków użyteczności publicznej w tempie 2,9 proc., co daje średnio 19 tys. renowacji rocznie: 

• 2025–2030: 75 774 budynki poddane renowacji;
• 2030–2035: 86 019 budynków;
• 2035–2040: 101 644 budynki;
• 2040–2045: 104 931 budynków;
• 2045–2050: 106 325 budynków. 

Czytaj też: Dochody rolników i stabilizacja rynków. Priorytety polskiej prezydencji w UE

Przeszkody w realizacji planu

Krajowy plan renowacji budynków wymienia również przeszkody, które sprawiają, że realizacja nie tylko jest wolniejsza, ale też często niemożliwa. Wskazane są najistotniejsze czynniki: 

• bariery techniczne – starsze budynki, głównie te budowane przez 1970 rokiem, mają niski standard, nie spełniają podstawowych wymogów dotyczących izolacji cieplnej, a modernizacja często jest niemożliwa przez ich konstrukcję. Ponadto problemem są też budynki, które są zabytkami, gdyż jakiekolwiek prace z nimi związane wymagają uzyskania zgody;
• finanse – problemem są również pieniądze, ponieważ tak duże przedsięwzięcie wymaga ogromnych nakładów, które są poza zasięgiem nie tylko właścicieli budynków, lecz także samorządów. Dotacje z kolei są skomplikowane, a otrzymanie ich nie jest pewne ani łatwe;
• brak wiedzy i świadomości na temat termomodernizacji – właściciele budynków często nie wiedzą, na jakie oszczędności może pozwolić termomodernizacja oraz z jakich źródeł można uzyskać wsparcie na jej wykonanie;
• brak specjalistów – aktualnie roczne zapotrzebowanie na wykwalifikowanych pracowników w obszarze termomodernizacji to 380 tys. osób, a ich realne zasoby to 30 proc. tej liczby;
• brak doradców energetycznych – ich pomoc w planowaniu i realizacji inwestycji mogłaby zachęcić właścicieli budynków i mieszkańców do zmian. 

Prekonsultacje projektu Krajowego planu renowacji budynków zostały ogłoszone 23 grudnia 2024 roku i trwały do 13 stycznia 2025 roku. Kolejnym krokiem będą właściwe konsultacje publiczne.